این در حالی است که طی یک دهه گذشته، قزاقستان به عنوان یکی از پیشرفتهترین کشورهای آسیای میانه با اجرای برنامههای متفاوت، سعی در تثبیت جایگاه اقتصادی خود در منطقه داشته و در این زمینه با استفاده از امتیازات ارتباطی کشورش با دیگر کشورها برای ارتباط تجاری مستقیم با دیگر نقاط دنیا به خصوص از راه آبهای آزاد تلاش می کند. از این رو قزاقستان با استفاده از امکانات موجود ایران و در نظر گرفتن بنادر خشک مختلف در جنوب کشورمان به این خواسته خود جامه عمل پوشانده، اما سوال اصلی این است که این برنامههای اقتصادی چه امکاناتی را در اختیار کشورمان ایران قرار خواهد داد. مجتبی دمیرچیلو، سفیر کشورمان در قزاقستان که سابقه فعالیت در دفتر امور سازمان همکاری اقتصادی (اکو) را دارد در این باره توضیح می دهد.
جایگاه ایران در اقتصاد قزاقستان چیست؟
قزاقستان کشوری است که به لحاظ جغرافیایی به آبهای آزاد راه ندارد و ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی ممتاز، وجود ثبات و امنیت و داشتن زیر ساختهای مناسب، مسیر بسیار خوبی برای ترانزیت کالاهای صادراتی ازجمله غلات و نفت قزاقستان به بازارهای جهانی شناخته شده است. ایران بنادر بزرگ و مجهز زیادی در سواحل خزر دارد که به شبکههای حمل و نقل جادهای، ریلی و همچنین خطوط لوله نفت و گاز متصل هستند. مسیر ایران کوتاهترین، امنترین و اقتصادیترین مسیر ترانزیت و دسترسی قزاقستان به آبهای آزاد و بازارهای جهانی محسوب میشود. علاوه براین، دریای خزر که موجب همسایگی ایران و قزاقستان میشود، ظرفیت بسیار خوبی برای توسعه همکاریهای دو کشور ایجاد کرده است.
مهمترین کالاهای صادراتی ایران و قزاقستان به یکدیگرچیست و حجم مبادلات تجاری دو کشور چقدر است؟
با توجه به روابط تجاری سنتی و موجود میان دو کشور غلات، کنجاله، خوراک دام و فلزات از مهمترین اقلام صادراتی قزاقستان به ایران و متقابلا مصالح و تجهیزات ساختمانی، مواد غذایی، مواد پلاستیکی، شیمیایی و لوازم خانگی از مهمترین اقلام صادراتی کشورمان به قزاقستان است. براساس آمار منتشر شده از سوی قزاقستان، میزان مبادلات تجاری دو کشور در سال 2014 حدود یک میلیارد دلار بوده است. با توجه به کاهش قیمت نفت و سیاستهای انقباضی دولت قزاقستان در ماههای گذشته، میزان مبادلات تجاری خارجی این کشور ازجمله با ایران روند کاهشی داشته است که امیدواریم با اتخاذ تدابیر لازم و سیاستهای نوین اقتصادی ایران، شاهد افزایش مناسبات و مبادلات اقتصادی دو کشور باشیم.
دمیرچیلو: زیرساختهای ارتباطی کشور ما در کنار امنیت و دسترسی به آبهای آزاد مهمترین عامل توجه قزاقستان به ایران است |
ویژگیهای اقتصادی و فرصتهای سرمایهگذاری در قزاقستان برای ورود فعالان اقتصادی ایران چیست؟
قزاقستان به لحاظ داشتن منابع طبیعی و معدنی غنی، تولید محصولات کشاورزی، ثبات اقتصادی و درآمد سرانه بالا جایگاه خاصی در آسیای مرکزی دارد. حدود 80 درصد تولید ناخالص داخلی آسیای مرکزی متعلق به این کشور است و از این رو طرحهای اقتصادی و توسعهای وسیعی را مد نظر قرار داده است؛ ازجمله طرحهای زیرساختی، عمرانی، معدنی، صنایع وابسته به معدن، راهسازی، مسکن، صنایع غذایی و کشاورزی. هماکنون چند شرکت ایرانی در زمینه راه سازی، ساختمان، معدن و کشاورزی پروژههایی در دست اجرا دارند.
اهمیت راهاندازی خط آهن جنوب به شمال ایران که قزاقستان هم به آن متصل شده، چیست؟
ایران و قزاقستان از طریق جاده، راهآهن، دریا و هوا با یکدیگر ارتباط دارند. خط آهن ایران ـ ترکمنستان ـ قزاقستان دومین مسیر ریلی کشورمان به آسیای مرکزی است که 12 آذر 93 افتتاح شد. مسیر قبلی از طریق سرخس و سال 75 متصل شده بود. خط آهن جدید مزایای خاصی دارد. ازجمله موجب کوتاه شدن مسیر دسترسی قزاقستان به کشورمان و خلیج فارس و برعکس میشود. همچنین تعداد کشورهای مسیر دسترسی دو کشور نیز کاهش مییابد که باعث افزایش سرعت حمل و نقل کالا و هزینه کمتر میشود. این خط آهن، علاوه بر کمک به توسعه مناسبات دوجانبه، ظرفیتهای ترانزیتی کشورمان را نیز افزایش میدهد و در گسترش تعاملات منطقهای و کمک به توسعه اقتصادی کشورهای منطقه موثر خواهد بود.
اهمیت و جایگاه حضور رایزنان اقتصادی در بازارهای هدف ایران با توجه به اجرای برجام چگونه است؟
رایزنان بازرگانی، نقش رابط و هماهنگ کننده امورتجاری و بازرگانی بین فعالان اقتصادی دو کشور را دارند. مطالعه بازارها و بررسی نیازمندیهای کشور هدف و جلب سرمایهگذاری خارجی در بخشهای مختلف صنعتی و معدنی و کشاورزی و معرفی توانمندیهای کشورمان از مهمترین وظایف رایزنان است. بدیهی است با توجه به رفع تحریمها و برداشته شدن موانع همکاریهای اقتصادی انتظار میرود مناسبات اقتصادی کشورها افزایش یابد. از این منظر، نقش وابستههای بازرگانی حائزاهمیت است و میتواند در پیشبرد اهداف اقتصادی کشورمان بیش از گذشته تاثیرگذار باشد.
اهمیت افتتاح مرکز کرگاس برای ایران چیست و چه امتیازی برای ایران به ارمغان میآورد؟
منطقه کرگاس در جنوب شرق قزاقستان و هممرز با چین و در راستای سیاستهای قزاقستان برای تبدیل شدن به مسیر ترانزیت چین به اروپا طراحی شده است. با توجه به اتصال شبکههای حمل و نقل قزاقستان با ایران، مرکز لجستیک و منطقه ویژه اقتصادی کرگاس میتواند برای تبادل کالا بین کشورمان با چین نیز مد نظر قرار گیرد. از این منظر همکاری بین مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشورمان با این منطقه میتواند مورد توجه باشد.
عماد عزتی
اقتصاد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد