فرش لرستان ناتوان برای ورود به بازار جهانی

هنگامی که از بافته‌های لری سخن به میان می‌آید منظور تنها جغرافیای امروزی لرستان نیست، زیرا بسیاری از تیره‌های گوناگون این قوم در مناطق مختلف از جمله چهارمحال و بختیاری، بخشی از استان فارس، بخشی از ایلام، بخشی از همدان و خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد را دربرمی‌گیرد.

اما با این وجود، بسیاری از کارشناسان فرش معتقدند در سال‌های گذشته کوربافی و به‌روز نبودن سبب شده فرش لری نتواند برای جهانی شدن و دستیابی به بازار صادراتی آماده شود و این پدیده ناشی از ضعف آموزش در این حوزه است.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت لرستان در این زمینه به خبرنگار ما می‌گوید: فرش لری یکی از اصیل‌ترین و پرطرفدارترین فرش‌های دستباف ایرانی است و گواه این مدعا علاقه‌مندی بسیاری از کشورهای آمریکایی و به‌ویژه ایالات متحده برای این نوع فرش است.

محمدرضا صفی‌خانی می‌افزاید: در بسیاری از نمایشگاه‌های داخلی و خارجی با ارزیابی‌هایی که از سلیقه‌های بازدیدکنندگان داشتیم به این نتیجه رسیدیم که باید علاوه بر ثبت نقشه فرش لری به راهکارهای افزایش تولید و صادرات این هنر اصیل بپردازیم و بر این اساس هم برنامه‌ها و بازدیدهای ویژه‌ای در حوزه فرش داشته‌ایم.

وی ادامه می‌دهد: فرش لری به دلیل برخورداری از نقشه اصیل سنتی و گیاهی بودن خامه آن، قابلیت‌های زیادی برای جذب مشتری دارد ولی متاسفانه به دلیل ناهماهنگی‌ها و برخی بی‌برنامگی‌ها در این حوزه، بافندگان فرش لری به بافتن فرش بر اساس نقشه فرش دیگر استان‌ها اقدام کرده‌اند که برای رفع این مشکل هم برنامه ‌ویژه‌ای برای ثبت نقشه‌های فرش لری داریم.

به گفته این مقام مسئول، به علت نبود نقشه فرش، لرستان سال‌ها از این مزیت فرهنگی و هنری کم‌بهره مانده و این در حالی است که طی این سال‌ها بهترین بافته‌های فرشبافان لرستان آن هم با بهترین کیفیت در دیگر استان‌ها و به نام آنها به فروش می‌رسیده است.

صفی‌خانی اظهار می‌کند: مشکل اساسی دیگر فرش لری نبود کارگاه‌های رنگرزی است که در این زمینه تمام تلاش و توان خود را برای ایجاد و راه‌اندازی واحدهای رنگرزی به کار خواهیم بست.

وی می‌گوید: نمایندگانی به استان‌های دیگر به‌ویژه کهگیلویه و بویراحمد فرستاده‌ایم تا ضمن آشنایی با سازوکارها و کسب دانش لازم در این زمینه به انتقال دانش و ضرورت‌های این بخش به بافندگان لرستانی، زمینه را برای رشد بافندگان فرش استان فراهم کنیم. رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت لرستان با بیان این‌که نبود مرکز دائمی نمایشگاه فرش لری در خود استان هم عاملی برای عدم معرفی این ظرفیت مهم فرهنگی و اقتصادی در استان بوده است، می‌گوید: در خرم‌آباد یک حجره فرش‌فروشی است که بیش از 300 تخته فرش اصیل و زیبای لری دارد، ولی این شخص هنوز نتوانسته است این بافته‌های اصیل را به فروش برساند.

وی می‌افزاید: از این رو تصمیم گرفته‌ایم ایجاد مرکز دائمی نمایشگاه فرش لری در استان به‌ طور جدی پیگیری شود، زیرا وجود این مرکز برای جذب گردشگر، سرمایه‌گذار و همچنین معرفی این هنر اصیل لری، در اولویت است.

توجه به نقشه و نوع مواد اولیه یکی از مهم‌ترین ملاک‌های خریداران فرش است و این در حالی است که بسیاری از تولیدکنندگان و مسئولان این حوزه نسبت به این مقوله بی‌توجه هستند.

تلاش برای افزایش دانش، پاسخگویی به نیازهای مشتریان و توجه به مزیت‌های فرهنگی و طبیعی استان مانند گیاهان، نقوش تاریخی و ... می‌تواند بخشی از توسعه‌نیافتگی‌های این هنر را جبران کند و زمینه فعالیت افراد غیربومی و غیرحرفه‌ای در زمینه فرش لری را از بین ببرد.

استفاده از این ظرفیت‌ها در کنار توجه به سبک زندگی می‌تواند در جذب بازارهای خاص و بین‌المللی به بافندگان استان کمک کند. براساس آمارهای سازمان صنعت، معدن و تجارت لرستان، سالانه ۱۱ هزار مترمربع فرش در استان تولید می‎شود و در حال حاضر بیش از ۱۷ هزار قالیباف در لرستان فعالیت دارند که بیش از۸۰۰۰ نفر آنها تحت پوشش بیمه تکمیلی هستند و عمده صادرات فرش لری به کشورهای آلمان، حوزه خلیج فارس و آمریکاست.

اما نکته دیگری که باید به آن توجه کرد، از بین رفتن بخشی از بافته‌های لری در اثر فعالیت شرکت‌های خارجی است، زیرا عده‌ای از شرکت‌های خارجی در شهرها و استان‌های لرنشین (ملایر، بروجرد، سرابند یا مالمیر، چهارمحال و بختیاری) فعالیت و از آنجا که به طور عمده به قالی علاقه داشته و عمده نیروی کار منطقه را متوجه قالیبافی کرده‌اند، باعث فراموش شدن انواع دیگر فرش‌ها از جمله گلیم، شش‌درمه، سوماخ (گلیم دوپود) و دیگر بافته‌ها شده‌اند.

مریم مهری

خرم‌آباد