تولد اولین نوزاد ایرانی در یزد به روش تایم‌ لپس

ناباروری در 10 تا 15 درصد از زوج‌ها دیده می‌شود و علل آن می‌تواند به زن یا مرد یا هر دو مربوط باشد. بتازگی دستاوردهای زیادی درباره تشخیص علل و درمان ناباروری در ایران صورت گرفته است که با استفاده از این دستاوردها، درصد زیادی از زوج‌های نابارور صاحب فرزند شده‌اند. یکی از این روش‌های جدید که در پژوهشکده تحقیقاتی درمانی یزد مورد استفاده قرار گرفته تایم‌ لپس (Time – lapse به معنی مرور زمان) است که می‌تواند خدمت جدیدی برای کمک به همه افرادی باشد که تحت درمان آی‌وی‌اف (IVF) قرار می‌گیرند.

دکتر محمدعلی خلیلی، رئیس انجمن باروری و ناباروری در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: با استفاده از تصویربرداری پیشرفته به روش تایم لپس، جنین‌هایی که بالاترین شانس ایجاد حاملگی را برای فرد دارند، مشخص می‌شوند.

در این روش بهترین جنین با مقایسه کینتیک (تصویربرداری مداوم مراحل رشد جنینی) جنین‌ها، برای انتقال به رحم مادر انتخاب می‌شود. در صورتی که معمولا در بیشتر برنامه‌های ای‌آر‌تی (ART) ـ که همان روش‌های کمک باروری مانند آی‌وی‌اف و آی‌سی‌اس‌آی (ICSI) است ـ برای افزایش احتمال بارداری چند جنین منتقل می‌شود که با عوارضی برای مادر و نوزاد همراه است.

دکتر خلیلی با اشاره به این نکته می‌افزاید: به همین دلیل محققان همواره در جستجوی بهبود راه‌های ارزیابی جنین هستند. در واقع بررسی خصوصیات ظاهری جنین در بیشتر مراکز درمانی ناباروری مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از ابزارهای مورد استفاده، انکوباتور است که یک ابزار آزمایشگاهی برای کشت جنین و دیگر سلول‌ها مثل تخمک است. در واقع این وسیله با کنترل رطوبت، دما، میزان اکسیژن و دی‌اکسید‌کربن شرایطی مناسب برای رشد جنین‌ها فراهم می‌کند. در سیستم تایم‌ لپس با استفاده از انکوباتوری که به میکروسکوپ مجهز است از جنین کشت داده شده در شرایط ثابت حرارت، گاز و رطوبت هزاران تصویر داده می‌شود.

طی بررسی تایم‌ لپس، جنین از آغاز تا انتهای دوره تکاملی خود و در شرایط پایدار در انکوباتور باقی می‌ماند. طی این دوره با میکروسکوپ دیجیتالی ویژه، هر ده دقیقه از جنین عکس گرفته و فیلم‌های مشتق از صدها تصویر از تکامل جنین ایجاد می‌شود. از طریق این فیلم‌ها اطلاعاتی به دست می‌آید که تقریبا با روش‌های معمولی دستیابی به آنها امکان‌پذیر نیست. وی در ادامه در تشریح این فرآیند اظهار کرد: با مطالعه سه یا پنج روز اول تکامل جنین، می‌توان رشد یا دیگر شرایط غیرطبیعی را تشخیص داد. مهم‌ترین ویژگی سیستم تایم‌ لپس، امنیت جنین‌هاست که در تمام مدت کشت، جنین در شرایط ایمن، گرم و تاریک درست مثل بدن نگهداری می‌شود. همین طور جابه‌جایی‌ها و دستکاری‌هایی که ممکن است روی جنین تاثیر منفی داشته باشد، حذف شده و عوامل خطرزای بیرونی کنترل می‌شود.

از مزیت‌های دیگر آن این است که احتمال بروز دوقلویی یا سه‌قلویی نیز کاهش می‌یابد. زیرا تیم درمانی آی‌وی‌اف بهترین جنین را انتخاب و فقط همان جنین را منتقل می‌کند. امتیاز دیگر سیستم تایم‌ لپس این است که برای زنان مسن یا کسانی که تجربه شکست آی‌وی‌اف دارند، می‌تواند روشی موثر باشد. از طریق این روش می‌توان انجماد جنین‌های مازاد را داشته باشیم. در نهایت کاهش هزینه‌های اقتصادی در چرخه‌های درمانی ناباروری، مزیت دیگر تایم‌ لپس است.

دکتر خلیلی، سابقه استفاده از این روش را به سال 2010 در اروپا مربوط می‌داند. در ایران نیز در پژوهشکده تحقیقاتی ـ درمانی یزد برای اولین بار از این سیستم برای درمان یک زوج نابارور استفاده شد و اولین نوزاد در ماه رمضان امسال به دنیا آمد.

بتول خالدی

دانش