انتقاد وزیر خارجه سابق استرالیا از تعلل غرب برای توافق با ایران در گذشته

گرت اوانس در این مقاله که تارنمای «دی استرالیا» منتشر کرد، نوشت: در سال هایی که برای اثبات پیروزی خردمندی دیپلماتیک گذشت، منطقه خاورمیانه با تنش های بسیاری روبرو شد که می شد از آن ها جلوگیری کرد و در این مدت فرصت های همکاری امنیتی زیادی از دست رفت.

به نوشته وی، از سال 2003 تا 2006 ایران نشان داد برای پایان دادن به موضوع هسته ای خود، به عناصر کلیدی توافق اخیر از جمله توقف مسیر اورانیوم و پلوتونیوم به بمب و فراهم کردن امکان مکانیزم های نظارتی به منظور اطمینان بخشیدن از هرگونه انحراف از آنچه به آن تعهد داده است، آمادگی دارد. همه آنچه که ایران در مقابل این اقدامات خواستار آن بود، به جز لغو تحریم ها و به رسمیت شناختن حق این کشور برای غنی سازی اورانیوم نبود.

وزیر امور خارجه استرالیا در ادامه مقاله خود آورده است: در بحث های انجام شده با اتحادیه اروپا در سال 4-2003، ایران بطور داوطلبانه، برنامه غنی سازی سطح پایین خود را با هدف دستیابی به توافق جامع متوقف کرد. ایران همچنین از آمادگی خود برای قبول کردن پروتکل های الحاقی به منظور نظارت بیشتر توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی خبر داد.

براساس این مقاله، این تعهدات در سال 2005 براثر پافشاری اتحادیه اروپا و حمایت از آمریکا که خواستار توقف غنی سازی کامل اورانیوم توسط ایران بود، پایان یافت. این موضع غرب، انکار «حق مسلم» ایران در پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای برای داشتن مراحل چرخه سوخت هسته ای برای اهداف صلح آمیز بود.

گرت اوانس تاکید کرد: اگر در آن زمان، غرب برنامه هسته ای ایران را به طور موثر مورد رسیدگی قرار داده بود، امکان دستیابی به یک توافق وجود داشت. در واقع، در اوایل سال 2006 گروه بحران بین المللی پیشنهاد غنی سازی محدود را منتشر کرد که شامل همه مفاهیم کلیدی توافق اخیر وین بود.

وی بر پایه ساعات بسیاری که با مقامات ارشد ایران گفتگو کرده است با اطمینان نوشت: توافق سال 2006 می توانست به بن بست هسته ای ایران پایان دهد، اما از آنجایی که آمریکا در هیچ سطحی با ایران گفت وگو نمی کرد و اتحادیه اروپا تنها صحبت می کرد و گوش نمی داد، این تلاش ها راه به جایی نبرد.

براساس مقاله وزیر امور خارجه پیشین استرالیا، ایرانیان هرگز قبول نکردند مانند عضو رده 2 پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای (ان.پی.تی) با آن ها برخورد شود. این امر تا زمانی بود که دولت اوباما نسبت به آن آگاه شد و مذاکرات پشت صحنه مستقیمی در سال 2011 انجام داد و امکان پیشرفت در این گفت وگوها را حاصل کرد. عنصر کلیدی در این گفت وگوها رعایت و احترام حقوق ایران بود.

به اعتقاد اوانس، منتقدان توافق وین در کنگره آمریکا، رژیم صهیونیستی و جهان عرب تمایل دارند نشان دهند ایران احترام و حقوقی ندارد.آنها بر این باورند که ایران همواره قصد ساخت بمب هسته ای را داشته و اینکه رهبران ایران این توافق که برای یک دوره 15 ساله برنامه هسته ای این کشور را با محدودیت مواجه می کند، امضا کرده اند، تنها برای کاهش فشار تحریم ها است.منتقدان همچنین ایران را متهم می کنند قصد خرید وقت را دارد و باز هم تلاش می کند به مسیر اصلی خود بازگردد.

وزیر خارجه اسبق استرالیا با تاکید بر اینکه ایران هرگز به تصمیم ساخت بمب هسته ای نزدیک هم نشده است، تصریح کرد: ایران همواره از خطرات چندگانه عبور از خط قرمزها آگاه بوده است. علاوه بر این، رهبر ایران همواره داشتن سلاح هسته ای را با استناد به اصول مذهبی رد کرده است.

اوانس این پرسش را مطرح کرد چرا ایران برای مدت طولانی با ایجاد فرصت های آشکار که خوشایند اسرائیل، غرب و همسایگان عرب نبوده تا لبه پرتگاه پیش رفته است؟

وی نوشت: به اعتقاد من این امر به دلیل حس غرور ملی است. مردم این کشور قصد دارند نشان دهند ایران قدرتی است که باید روی آن حساب شود، قابلیت های فنی قابل توجهی دارد و تحقیرهای بین المللی را نیز تا حدی تحمل می کند.

وزیر امور خارجه پیشین استرالیا در ادامه مقاله خود با نگاهی به تاریخ، ریشه های بی اعتمادی ایرانیان نسبت غرب را یادآور شد و نوشت: ایرانیان به وضوح، سقوط مصدق که توسط سرویس های اطلاعاتی بریتانیا و آمریکا طرح ریزی شده بود را به یاد دارند. حمایت غرب از محمدرضا شاه پهلوی و عراق در طول جنگ تحمیلی هشت ساله را هنوز فراموش نکرده اند. آنها هنوز به یاد دارند جرج دبیلو بوش به رغم اینکه ایران و آمریکا در افغانستان همکای می کردند، کشورشان را بخشی از محور شرارت خواند.

وانس در پایان نوشت: با تمام شرایط موجود که منتقدان صداقت ایران را مورد تردید قرار می دهند، توافق وین شایسته حمایت گسترده است و دلایل زیادی وجود دارد که نشان دهد نفع ایران و جامعه بین الملل در این توافق است. در واقع، این توافق نشان داد دیپلماسی هوشمندانه همیشه بر نیروی قهریه غلبه می کند.(ایرنا)