دستور کار امروز شورای امنیت سازمان ملل متحد

مذاکراتی که هفته گذشته میان تهران و شش قدرت جهانی به جمع‌بندی رسید، برای اجرایی شدن نیاز به تصویب از سوی چند نهاد دارد که یکی از آنها شورای امنیت است و امروز شورای امنیت اولین گام برای تبدیل این توافق به سند لازم‌الاجرای بین‌المللی را برخواهد داشت. قطعنامه‌ای که همه دولت‌های کنونی و آینده را ملزم به اجرای تعهدات اشاره شده در این توافق خواهد کرد. گفته شده است رای‌گیری برای این قطعنامه مهم ساعت 9 صبح امروز به وقت محلی نیویورک (17 و 30 دقیقه تهران) انجام خواهد شد.

لغو تحریم‌ها

ازجمله این تعهدات، برداشته شدن تحریم‌های ایران است که در بند اول پاراگراف هفت قطعنامه‌ای که امروز در نیویورک صادر می‌شود، در این باره آمده است: «مفاد قطعنامه‌های شماره‌ 1696صادره در سال 2006، 1737صادره در سال 2006، 1747صادره در سال 2007، 1803 صادره در سال 2008، 1835صادره در سال 2008 و 1929 صادره در سال 2010 و 2224 صادره در سال 2015 باید لغو شود.»

البته درارتباط با لغو تحریم‌ها حرف و حدیث‌هایی درباره بازگشت ساده تحریم‌های قبلی براساس توافق نهایی به میان آمده و بیم آن می‌رود که طرف غربی با تهدید کشورمان به بازگرداندن تحریم‌ها، زیاده‌خواهی‌ها را در ارتباط با بازرسی‌های آژانس یا امتیازگیری‌های دیگر مطرح کند. در هر صورت اکنون با توجه به سازوکار شکایت دو طرف از یکدیگر در کمیسیونی مشترک (با ترکیبی که اکثریت آن در اختیار آمریکا و متحدانش است) سایه تحریم‌ها تا پایان عمر قطعنامه کنونی، یعنی حداقل یک دهه دیگر، همواره بالای سر ایران باقی می‌ماند، هرچند این قطعنامه تصریح دارد بازگشت تحریم‌ها، قراردادهای تجاری پیشین را که احتمالا در هفته‌های آتی منعقد می‌شود در بر نمی‌گیرد و این امر به سرمایه‌گذاران جسارت کافی برای ورود به بازار ایران را می‌دهد. درباره لغو همیشگی تحریم‌ها هم در بند هشتم از بخش «لغو‌ها» در متن اصلی قطعنامه در این رابطه آمده است که شورای امنیت «تصمیم می‌گیرد که تحت بند 41 منشور ملل متحد، 10 سال پس از روز پذیرش برجام که در سند برجام تعریف شده است، تمام تمهیدات این قطعنامه لغو شود و هیچ‌کدام از قطعنامه‌هایی که در زیرپاراگراف a از پاراگراف 7 گفته شد، نباید اجرا شود. در این زمان، شورای امنیت به رسیدگی به مساله هسته‌ای ایران پایان می‌دهد و گزینه «عدم اشاعه» از فهرست موضوعات مورد توجه شورای امنیت خارج می‌شود.»

شاید برخی محدودیت‌های موجود در متن جمع‌بندی مذاکرات که بیم بدعهدی طرف مقابل را تشدید کرده، باعث شده سرلشکر محمدعلی جعفری، فرمانده کل سپاه درباره توافق وین تاکید کند: «ان‌شاءالله باید ببینیم در عمل نتیجه‌اش چه می‌شود. یک نگرانی‌هایی وجود دارد که بجاست.» او که در حاشیه نماز عید سعید فطر در مصلای تهران و در حالی که در کنار رئیس سازمان انرژی هسته‌ای نشسته بود، سخن می‌گفت، افزود: «الان با ایشان (صالحی) هم همین صحبت‌ها را می‌کردم و بخصوص در قطعنامه نگرانی وجود دارد که امیدواریم به فضل خدا برطرف شود.»

برپایی نشست‌های دوره‌ای

قطعنامه‌های شورای امنیت همچنین پیش‌بینی کرده است که پس از اجرایی‌شدن توافق، باید طرفین به صورت دوره‌ای نشست‌هایی برای بررسی روند اجرای تعهدات طرفین داشته باشند. آن‌طور که در متن برجام آمده، وزرای خارجه طرفین قرار است سالی یک بار یا در صورت لزوم زودتر، دیدار داشته باشند.

از نکات جالب توجه دیگر در این قطعنامه، بندی است که نشان می‌دهد غرب به اجبار و در پی پافشاری تهران بر حقوق خود حاضر به پذیرش حق هسته‌ای ایران شده و همچنان هم می‌کوشد دیگر کشورها برای دستیابی به چنین حقوقی تلاش نکنند. در بند 27 از بخش موارد اجرایی قطعنامه، تصریح شده است که دیگر کشورها نباید توافق با ایران را نمونه قرار داده و به دنبال مواردی چون غنی‌سازی باشند.

این بند اگرچه روشن می‌کند که قدرت ایران، طرف مقابل را ناخواسته وادار به پذیرش حقوق هسته‌ای کشورمان کرده اما باردیگر حکایت از آن دارد که قدرت‌های جهانی براساس حقوق بین‌الملل حاضر به تمکین در برابر حقوق کشورهای مستقل نبوده و تنها قدرت مقاومت ایران باعث شده تا آنها در یک توافق هسته‌ای در برابر حقوق کشورمان در حوزه دستیابی به انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای سر فرود آورند.