زن و خانواده در قاب «اردی‌بهشت»

برنامه اردی‌بهشت که از دی‌ماه سال 1386 در شبکه چهار به نمایش درآمده، بررسی حقوق زنان و مطالبات آنها را در دستور کار داشت و تا مدتی به صورت جدی لوایح مرتبط با امور زنان و خانواده، جامعه‌شناسی و روان‌شناسی خانواده را بررسی می‌کرد. از مهم‌ترین موضوعاتی که طرح و نقد آن در این برنامه با واکنش‌های بسیار مواجه شد، می‌توان به لایحه قانون چندهمسری اشاره کرد.

این روزها برنامه اردی‌بهشت شنبه تا پنجشنبه هر هفته به تهیه‌کنندگی محمد اکبرزاده ساعت 13 و 20 دقیقه از شبکه چهار به نمایش درمی‌آید و به احتمال زیاد سری جدید آن نیز در همین ساعت به مخاطبان ارائه خواهد شد.

اردی‌بهشت تازه

زنان نخبه و تحصیلکرده بخش قابل‌توجهی از جمعیت کشورمان را شامل می‌شوند و سهمی بمراتب بیشتر از مردان در حفظ و نگهداری بنیان خانواده ایفا می‌کنند. از این رو به نظر می‌رسد نیازها و مطالبات این بخش مهم از جمعیت کشورمان نیازمند توجه ویژه است.

مکرمه آقایی، مدیر گروه فرهنگ و اندیشه شبکه چهار، از ارتقای کیفیت سری جدید این برنامه خبر می‌دهد و تاکید می‌کند: برا ی طراحی سری جدید، تحقیق و پژوهش‌های آن انجام شده است، جلساتی با مدیران سازمان‌ها و نهادهای متولی امور زنان از جمله معاونت زنان ریاست جمهوری، کارشناسان امور زنان و خانواده و البته زنان فعال در سازمان‌های مردم‌‌نهاد برگزار شده و بر اساس همفکری‌های صورت ‌گرفته، موضوعات سری جدید برنامه اردی‌بهشت مدون شده است.

بر اساس توضیحات آقایی، تغییرات این برنامه هم ساختاری خواهد بود و هم محتوایی. اردی‌بهشت فعلی یک برنامه گفت‌وگومحور است، اما سری جدید آن ضمن برخورداری از گفت‌وگوهای کارشناسی، بخش‌های متنوعی دارد که از این برنامه یک مجله تصویری خواهد ساخت.

بررسی نظرات مردم در کنار متخصصان و کارشناسان، مسائل صنفی بانوان، آسیب‌ها و چالش‌های مرتبط با خانواده ایرانی، ارائه راهکارهای برون‌رفت از معضلات مرتبط با زنان و خانواده و ارائه گزارش‌های مردمی از جمله اتفاقاتی است که در هر برنامه و مطابق با موضوع برنامه رخ خواهد داد. همچنین از بخش‌های جذاب سری قبل مانند توضیحات دکتر بابایی‌زاد، کارشناس بخش روانشناسی نیز استفاده خواهد شد و آن طور که آقایی به آن اشاره می‌کند، این بار روان‌شناسی تحلیل رفتار متقابل با هدف حل مسائل ارتباطی ارائه می‌شود.

زن در خانواده

اردی‌بهشت با هدف بررسی حقوق و تکالیف زنان طراحی، تولید و پخش شده و قرار است در سری جدید این امور را پیگیری کند، اما مهم‌ترین نکته درباره سری جدید برنامه این است که زن در نهاد خانواده و با نقش‌های مادری و همسری مورد توجه قرار خواهد گرفت.

آقایی در این باره می‌گوید: اردی‌بهشت جدید یک برنامه خانواده‌محور خواهد بود و ما زنان را صرفا به عنوان نیمی از جمعیت کشور نمی‌بینیم و چالش‌های جدی آنها در خانواده را بررسی می‌کنیم. آسیب‌هایی که خانواده‌ها را تهدید می‌کند، مباحث حقوقی زنان و خانواده، بحران‌هایی چون طلاق‌های عاطفی، افزایش آمار طلاق و بحران‌های مهم کشور را که با نهاد خانواده مرتبط است، طرح و بررسی می‌کنیم.

آقایی که آشنایی تک‌تک افراد جامعه بخصوص زنان با حقوق فردی، اجتماعی خودشان را مهم‌ترین راهکار برای حل بسیاری از مشکلات و پیشگیری از بحران‌های بعدی می‌داند، درباره استراتژی برنامه اردی‌بهشت می‌گوید: اگر رسانه بتواند مساله‌ای را درست طرح کند، از همه نهادهای مرتبط و البته از مردم بخواهد سهم خودشان را مشخص کنند و در حل مشکل، مسئولیت بپذیرند، نتایج مدنظر حاصل خواهد شد.

خطوط قرمز

برخی بحران‌های امروز خانواده‌ها به مرزها و خطوط قرمز نزدیک و از چندان اهمیتی برخوردار شده است که بی‌توجهی به آنها منطقی به نظر نمی‌رسد. شاید دشوارترین مساله‌ای که سازندگان برنامه‌ اردی‌بهشت با آن مواجه باشند یکی از همین موارد باشد.

کارشناسان می گویند: اگر همه نهادهای پاسخگو از جمله نهادهای علمی و اجرایی به هم کمک کنند، بسیاری از مسائلی که خط قرمز محسوب می‌شود با رویکرد درست و منصفانه قابل طرح است. در درجه اول باید اولویت‌ها را مشخص کرد.

طرح بحران‌هایی چون خیانت، زنان خیابانی و ایدز، شکستن خط قرمزهای عرفی است، گر چه تک‌تک آنها بسیار جدی و در عین حال نیازمند حل و بررسی است، اما وقتی در برنامه‌ای به معضل بیکاری، اقتصاد بیمار، مشکلات خانواده و مهارت‌های حل مساله توجه شود، خط قرمزها هم تحت پوشش قرار می‌گیرد.

به گفته مدیر گروه فرهنگ و اندیشه شبکه 4 شاید نتوانیم برخی مسائل را خیلی رسمی و شفاف مطرح کنیم یا صلاح نباشد اما مطمئن باشید راه‌های بسیار زیادی برای طرح ناگفتنی‌ترین مسائل خانواده‌ها و مردم در رسانه وجود دارد. شبکه چهار شبکه علمی کشور است و باید با نگاه علمی و به کمک نخبگان کشور مسائل را طرح و برای آنها راه‌حل ارائه کنیم.

اردی‌بهشت در انتظار فصل تازه

برنامه اردی‌بهشت اولین بار به تهیه‌کنندگی توران ولی‌مراد شکل گرفت که عضو شورای مرکزی و کمیته تحقیقات و مطالعات جامعه زینب (س) است. او پیش از اردی‌بهشت، برنامه زنان اهل قلم را برای شبکه دو تهیه‌ کرده بود و کوشید در برنامه اردی‌بهشت دغدغه‌های زنان و خانواده را طرح و بررسی کند.

وی ، تقریبا 200 برنامه از مجموعه اردی‌بهشت را تهیه کرد و معتقد است در تمام این برنامه‌ها آنچه اهمیت داشته طرح پرسش از مسئولان و پیگیری خواسته‌ها و مطالبات خانواده‌ها و بخصوص زنان بوده است.

ولی‌مراد معتقد است: جای چنین برنامه‌هایی در رسانه‌های ما بسیار خالی است و حتی در 21 ماهی که از عمر دولت فعلی گذشته، هیچ طرح ملی، لایحه یا قانونی مرتبط با خانواده به تصویب نرسیده است.

این فعال امور زنان تاکید می‌کند: مردم و نظام اسلامی با هم بیگانه نیستند و به همین دلیل یکی از وظایف اصلی رسانه این است که سخنگوی مردم باشد و مطالبات آنها را از مسئولان بخواهد. این وظیفه در حوزه زنان با قوت انجام نمی‌شود و رسانه‌ها کمتر مسائل زنان را از مسئولان نظام مطالبه می‌کنند.

وی تاکید می کند، سکوت رسانه‌ها در قبال مسائل زنان یا همزبانی با مسئولان و همراهی و تائید آنها، در درازمدت شرایط فعلی را ایجاد کرده که گویی خانواده‌ها به حال خودشان رها شده‌اند و در بسیاری موارد آمارها از بحران حکایت می‌کند.

از نگاه ولی‌مراد، در چنین شرایطی رسانه ملی وظیفه‌ای مهم دارد و می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد.

وی توضیح می‌دهد: نظام مردمسالار ایجاب می‌کند رسانه‌ها مطالبات مردم را از دولت و مسئولان بخواهند و اولین گام این است که از مسئولان سوال شود؛ مسئول کسی است که مورد سوال قرار می‌گیرد و رسانه باید از مسئولان سوال کند. موضوع زنان و خانواده به یک بعد خلاصه نمی‌شود و در بعد فرهنگ‌سازی، رسانه ملی می‌تواند اقدامات ثمر بخشی داشته باشد.

رادیو و تلویزیون

آذر مهاجر