ماه رمضان؛ ماه تعالی و هنجارمندی و امنیت

اول، در سالیان گذشته- بویژه در این سه سال همدلی و همزبانی- در ایام پربرکت ماه مبارک نرخ ظهور و بروزشماری از انواع کجروی‌ها و انحرافات و بدرفتاری‌ های اجتماعی در جامعه ایمانی ما، در مقایسه با ماه‌های غیر از آن، به صورت معنادار (از نظر آماری) و قابل ستایشی (از نظر ذهن جمعی) کم شد.

این کاهش در مورد برخی انحرافات و قانون‌ستیزی‌های مرسوم آنچنان چشمگیر و نمایان بود که هم احساس ایمنی شهروندان را فزونی بخشید و هم تراز اعتماد آنان به یکدیگر (اعتماد افقی) را دو چندان ساخت.

به ویژه این کاهش در قلمرو های اخلاقی به گونه ای مستقیم و غیر مستقیم چشمگیر تر بود. این خود گویای این واقعیت پیشتر به زبان آمده است که ماه پرفیض رمضان عزیز جامعه را اخلاقی‌تر می‌سازد و پیرایه‌های اخلاقی ـ رفتاری را یک در پی یک از میان می‌راند.

دوم، در بیان چرایی فرو کاسته شدن از شمار وقوع انحرافات و کژی‌های کم و بیش مرتبط با اخلاق فردی و اجتماعی می‌توان فراوان سخن گفت و عوامل و دلایل زیادی را فهرست کرد.

در 3-2 سال اخیر خودم نیز در این خصوص با استناد به شواهد متقن آماری و پژوهشی سخن گفته‌ام و با مراجعه به فضای سایبر یا آرشیو رسانه‌های موجود می‌توان آن سخنان را بازخوانی نمود لیکن از آن میان نقش چند عامل برجسته‌تر به نظر می‌رسد.

نخستین و مهم‌ترین آن عوامل «ماهیت معنوی» این ماه خرم است. این ماه از چنان عظمت و معنویتی برخوردار است که جماعت مومنان با ورود به آن «روح» سرشار از نغمه الهی‌شان بیش از هر زمانی خود را عیان می‌سازد و تیرگی‌ها و ناخالصی‌ها را از میان بر می‌دارد. عامل مهم دیگر «حرمت داری» عمومی است.

همه بر این واقعیت اذعان داریم که یکی از وجوه ممیزه فرهنگ ما از دیگر فرهنگ‌ها «حرمت نگه داشتن» بعضی ایام و مناسبت‌هاست.

به همین سبب، حتی آنانی که نقشه کجروی و طرح خلافکاری در سر دارند، در ماه بزرگ رمضان حیا می‌کنند و اگر نه به تمامی، حداقل تا حدودی رفتارهای خلاف خود را به کناری می‌نهند و چه بسیار خلافکارانی که این ماه بخشش را به فرصتی برای «توبه» تبدیل می‌کنند.

سوم، باورمان بر آن است که برکات ماه رمضان امسال، بویژه از حیث حرمت‌داری و اجتناب از دست یازیدن به کنش‌های ناهنجار و ناایمن‌ساز، بسیار بیش از سالیان گذشته است. اجازه دهید تا معدودی از دلایل آن را برشمارم. نخست، سالی که نکوست از بهارش پیداست.

از آغاز امسال هم نرخ وقوع شماری از جرایم کاهش یافته و هم حتی میزان تخلفات و رفتارهای پرخطر (مثلا در رانندگی) کم شده است بنابراین وقتی شهروندان فهیم جامعه «تصمیم گرفته‌اند» قانونمند عمل کنند، لاجرم در ماهی که محترم و مقدس و عزیزش می‌دارند، پایبندیشان به چنین تصمیمی دوچندان می‌گردد. دوم، امسال سال «همدلی و همزبانی» نام گرفته است.

بی‌نیاز به هیچ گفت‌وگویی یکی از وجوه بارز این همدلی و همزبانی احترام به حقوق یکدیگر و ترغیب و تشویق بیش از پیش همدیگر به سالم و هنجارمند زیستن است.

ما امسال ان‌شاءالله تلاش خود را برای دفاع و مراقبت از حقوق و امنیت و آرامش شهروندان فزونی می‌بخشیم و با اقدامات «پیش‌دستانه» و فعالیت‌های «پیشگیرانه» مانع از کژکارکردی و خلافکاری معدود افراد اصلاح نشده، می‌شویم.

امیدواریم خدای بزرگ به همه ما توفیق دهد تا در این ماه:

ـ کدورت‌ها و آزردگی‌ها و کینه‌ها را از دل بزداییم.

ـ صفا و معنا و معنویت درون را صدچندان سازیم.

ـ امنیت خود و دیگران را بیش از پیش پاس داریم.

دکتر سعید منتظرالمهدی - معاون اجتماعی ناجا