آیا رنگ مو سرطان‌زاست؟

همین موضوع به مرور نوعی وسواس به خود می‌گیرد و افراد در فواصل نزدیک به هم اقدام به رنگ کردن موهای خود می‌کنند که در بیشتر مواقع بسیار مضر و خطرناک است و گاه مشکلاتی را برای آنها به‌وجود می‌آورد. البته رنگ کردن موها فقط منحصر به خانم‌ها نیست و برخی آقایان هم وارد این حیطه شده و این امر را چه به خاطر تنوع و چه به خاطر فرار از سفیدی موهای خود تجربه می‌کنند. آماری که از آمریکا و اروپا به دست آمده نشان می‌دهد ‌حدودا یک سوم زنان بالای 18 سال و 10 درصد مردان بالای 40 سال از رنگ مو استفاده می‌کنند.

رنگ موهای امروزی در گروه‌های موقت، دائمی و نیمه‌‌دائمی تولید می‌شوند. رنگ موهای موقت حدود 80 درصد رنگ‌های موجود در بازار را تشکیل می‌دهند. بیش از 5000 ماده شیمیایی در رنگ موها مورد استفاده قرار می‌گیرد که بررسی‌ها نشان می‌دهد برخی از این مواد سرطان‌زا بوده و عامل بروز سرطان در حیوانات به شمار می‌رود، ولی بررسی‌های بیشتر حاکی از آن است که رنگ مو در انسان‌ها نیز ممکن است باعث ایجاد سرطان شود. از آنجا که افراد به دفعات از رنگ مو استفاده می‌کنند و مدام در معرض مواد شیمیایی سرطان‌زای موجود در محصولات رنگ مو قرار دارند، دانشمندان دلیل ارتباط این مواد و ابتلا به سرطان را در افراد بررسی کرده‌اند.

ترکیبات اولیه رنگ مو حاوی مواد شیمیایی از قبیل آمینه‌های معطری بودند که باعث بروز سرطان در حیوانات می‌شد. اواسط و اواخر دهه 1970 میلادی، تولید‌کنندگان رنگ مو به منظور حذف برخی مواد شیمیایی اقدام به اعمال تغییراتی در رنگ موها کردند، ولی همچنان نیز ممکن است در ترکیبات آن موادی وجود داشته باشد که عامل بروز سرطان باشند. از آنجا که استفاده از رنگ مو در دنیا رواج بالایی دارد، کوچک‌ترین خطری ممکن است در سطح عمومی خطر بالقوه‌ای تلقی شود. پیش از سال 1980 میلادی، رنگ موهای تیره دارای مواد شیمیایی شبیه‌ قیر بود که طبق بررسی‌ها، خطر ابتلا به سرطان مثانه را بالا می‌برد و انتشار این مساله باعث شد افراد دیگر تمایلی به رنگ کردن موهای خود با رنگ‌های شیمیایی نداشته و از سایر مواد آرایشی برای تیره کردن موهای خود استفاده کنند.

شواهد حاکی از آن است که طی سال‌های اخیر بسیاری از کشورها استفاده از مواد شیمیایی را در رنگ موها ممنوع اعلام کرده‌اند. طی سال‌ها، مطالعات صورت‌گرفته نشان داده‌اند‌ سرطان مثانه در برخی آرایشگرهای زنانه و مردانه بیشتر مشاهده می‌شود و در واقع، حتی سر و کار داشتن مداوم با رنگ مو نیز می‌تواند عامل مؤثری برای ابتلای افراد به سرطان محسوب شود. استفاده شخصی از رنگ مو خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان‌های خون و مغز استخوان را چون لوسمی (سرطان خون و مغز استخوان) افزایش می‌دهد.

سرطان‌ خون‌ و رنگ مو

دانشمندان تاکنون مطالعاتی را روی چگونگی ارتباط میان مواد شیمیایی موجود در رنگ مو و ابتلا به سرطان خون (لوسمی) انجام داده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد خطر ابتلا به سرطان خون لوسمی در افرادی که از ترکیبات اولیه رنگ‌های دائمی و موقت استفاده می‌کنند، نسبت به افرادی که از رنگ مو استفاده نمی‌کنند، بیشتر مشاهده می‌شود. ولی برخی مطالعات حاکی از آن است که ترکیبات امروزی رنگ موها ارتباط مستقیمی با افزایش شمار مبتلایان به سرطان خون ندارد، اگرچه افرادی که به طور دائم از رنگ‌های موقت استفاده می‌کنند، بیشتر با خطر ابتلا به سرطان خون ‌‌مواجه هستند. در این میان، کاربران رنگ‌های تیره بیشتر در معرض خطر قرار دارند.

سرطان مثانه و رنگ مو

بررسی‌ها و تجزیه و تحلیل اطلاعات، ارتباطی بین استفاده از رنگ مو و افزایش ابتلا به سرطان مثانه را نشان نمی‌دهد، ولی با وجود این، تحقیقات انجام شده روی رنگ موهای موقت نتایج متضادی‌‌ به دست می‌آورد. بخش زیادی از بررسی‌ها حاکی از آن است که استفاده از رنگ موهای موقت خطر افزایش ابتلا به سرطان مثانه را به دنبال دارد. بین آرایشگران حرفه‌ای که به طور مداوم در دوران کار حرفه‌ای با انواع رنگ موها سر و کار دارند خطر ابتلا به سرطان مثانه وجود دارد. این نوع سرطان در واقع جزوبیماری‌های مرتبط با مشاغل قرار می‌گیرد.

ولی در این میان، بررسی‌هایی که در سوئد روی بیش از 45 هزار زن انجام شده نشان می‌دهد ‌استفاده از رنگ موهای امروزی و سر ‌و ‌کار داشتن آرایشگرهای مردانه و زنانه با این قبیل مواد آرایشی ارتباطی با بالا رفتن شمار مبتلایان سرطان مثانه ندارد. البته این ارتباط شاید تا سال‌ها پیش مطرح بود ولی امروزه به دنبال حذف مواد شیمیایی مضر از رنگ‌ها، این ارتباط از بین رفته یا به حداقل رسیده است. در این میان، برخی بررسی‌ها نشان می‌دهد سرطان مثانه در افرادی که به طور مداوم از رنگ موهای موقت استفاده می‌کنند به‌مراتب بیشتر مشاهده می‌شود.

رنگ مو و شیوع بالای انواع سرطان

محققان در مطالعات مختلف دریافته‌اند‌ استفاده از رنگ مو افراد را تا حد بالایی در معرض ابتلا به انواع سرطان‌ها قرار می‌دهد. بین سال‌های 1977 تا 2002 مطالعاتی انجام گرفت که نشان داد بین ابتلا به سرطان سینه در زنان و استفاده مداوم از رنگ مو ارتباطی وجود ندارد. در سال 2002 تحقیقی روی 1200 زن انجام گرفت و نتایج به دست آمده نشان داد حدود نیمی از آنها به سرطان سینه مبتلا هستند. ولی تحقیق از آنها درباره میزان استفاده از رنگ مو و مدت استفاده و نوع رنگ نشان داد ‌‌ میزان سر و کار داشتن با رنگ مو هیچ ارتباطی با افزایش میزان ابتلا به سرطان سینه ندارد.

نتایج کلی به دست آمده از مطالعات صورت گرفته در سال‌های اخیر حاکی از آن است که ارتباط میان استفاده از رنگ موهای امروزی و ابتلا به انواع سرطان بسیار پایین است و آن‌قدر قابل ملاحظه نیست که بتواند باعث نگرانی افراد نسبت به استفاده از این رنگ‌ها شود. ولی در این میان، افرادی که از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به انواع سرطان‌ها یا سرطان‌های خاص هستند، با استفاده مداوم از رنگ موهای امروزی بیشتر در معرض ابتلا به سرطان قرار می‌گیرند. از سوی دیگر، استفاده طولانی مدت از رنگ مو نیز می‌تواند افراد را مستعد ابتلا به انواع سرطان‌ها کند.

پزشکان توصیه می‌کنند افرادی که در معرض خطر قرار دارند بهتر است از رنگ‌های طبیعی برای رنگ کردن موهای خود استفاده کنند.

منابع: www.cancer.gov

www.cancerwa.asn.au

سیب (ضمیمه سه شنبه روزنامه جام جم)