تقویت ذهن سالمندان با نرم‌افزار ساخت دانشگاه شریف

سلامت مغز را با عملکرد رفتاری می‌توان بررسی کرد. کسی که از حافظه قوی و دقت و تمرکز بالا برخوردار است و سریع‌الانتقال و انعطاف‌پذیر است، بی‌گمان از نعمت داشتن مغز سالم بهره می‌برد. سلامت مغز را با انجام فعالیت‌های ذهنی مختلف مانند مطالعه، ورزش‌های فکری مثل شطرنج، انجام یوگا و تمرین‌های مناسب رایانه‌ای می‌توان حفظ و ارتقا داد. امروزه ثابت شده است که درگیر شدن مغز در فعالیت‌هایی از اشکال مختلف در عملکرد آن در نتیجه افزایش سن و کاهش عملکرد مغز بر اثر آلزایمر جلوگیری می‌کند.

بازی‌های زیادی به صورت اپلیکیشن‌های قابل نصب روی گوشی‌های هوشمند طراحی شده که سازندگانشان مدعی تقویت مغز هستند اما بسیاری از این بازی‌ها از استانداردهای کیفی و علمی لازم برای دارا بودن چنین قابلیتی برخوردار نیستند.

بتازگی پژوهشگران دانشگاه صنعتی شریف نرم‌افزاری را برای تقویت توانمندی‌های مغز طراحی کرده‌اند که می‌تواند پس از دو ماه تمرین، بتدریج برخی عملکردهای مغز را در سالمندان تا چهار برابر افزایش دهد.

از آنجا که در دوران سالمندی مغز نیز همچون جسم تحلیل می‌رود که عوارض آن به صورت بیماری‌هایی از قبیل فراموشی ظاهر می‌شود، پژوهشگران در این طرح، این گروه سنی را به عنوان گروه هدف اصلی خود انتخاب کرده‌اند. نرم‌افزار طراحی شده که «ذهن ورز» نام دارد از یک الگوی ورزشی برای تقویت حافظه، تمرکز، انعطاف‌پذیری و سرعت عملکرد مغز افراد برخوردار است.

مریم هویت‌طلب، سرپرست پروژه ذهن ورز در دانشگاه شریف در گفت‌وگو با مهر ضمن تاکید بر تاثیر مثبت تمرین دادن مغز در بهبود عملکرد آن گفته است: مغز نیز مانند عضلات با تمرین تقویت می‌شود و ذهن ورز شریف در واقع مجموعه بازی‌هایی است که به صورت علمی، هدفمند و با توجه به ویژگی‌های افراد سالمند طراحی شده تا افراد با انجام دادن این بازی‌ها، به بازیابی مهارت‌های از دست رفته خود بپردازند.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این نرم‌افزار قابلیت تشخیص سن حدودی مغز در هر کاربر، بر اساس نتایج به دست آمده از او در هر یک از چهار بازی‌ موجود در این نرم‌افزار است. برای تشخیص سن مغز از داده‌های آماری و مدل‌های ریاضی و نتایج بازی و عملکرد افراد ایرانی استفاده شده است. بعلاوه شکل طراحی نرم‌افزار به گونه‌ای است که لازم نیست سالمندان نگران استفاده از عینک یا دانستن مهارت خاصی برای بهره‌مندی از آن باشند.

به گفته سرپرست پروژه ذهن ورز شریف، در بازی اعداد که برای حافظه کوتاه مدت طراحی شده در افراد بالای ۵۵ سال تا چهار برابر پیشرفت مشاهده شده است. در بازی کلمات که برای حافظه پویا طراحی شده پیشرفت ۷۲ درصد، در بازی سرعت عمل ۳۶ درصد و در انعطاف‌پذیری که چند نوع فعالیت را همزمان دربرمی‌گیرد و بازی پیچیده‌تری است ۲۱ درصد پیشرفت حاصل شده است. نرم‌افزار ذهن ورز شریف از طریق وبگاه www.zehnvarz-sharif.com به رایگان در دسترس است.

کاظم کوکرم ‌/‌ دبیر گروه دانش