یادی از «لوک خوش‌شانس»؛ بلای جان دالتون‌ها

لوک خوش‌شانس در کنار ماجراهای تن‌تن، اسمورف‌ها و آستریکس از پرفروش‌ترین کمیک‌استریپ‌های اروپایی است و داستان‌هایش به 23 زبان دنیا ترجمه شده است. جذابیت‌های بالقوه این شخصیت و ماجراهایش موجب شده که از این شخصیت در مدیوم‌های تصویری دیگری مثل سینما، انیمیشن تلویزیونی و بازی‌های رایانه‌ای نیز استفاده شود. سریال‌های لاکی لوک بارها از شبکه‌های مختلف سیما پخش شده و همواره با استقبال عمومی مواجه شده است. پخش این سریال از شبکه پویا بهانه‌ای شد تا این هفته به این انیمیشن جذاب بپردازیم.

اقتباس از آثار زنده وسترن

لاکی لوک به‌عنوان یک سریال کارتونی، با طیف گسترده‌ای از مخاطبان ارتباط برقرار می‌کند. دارا بودن ویژگی‌های یک کارتون خوب، آن را برای مخاطبان کودک و نوجوان جذاب جلوه می‌دهد و از طرفی، فضای وسترن و شخصیت‌ها و روابطی که از دنیای آثار زنده وسترن اقتباس شده‌اند، آن را برای مخاطب بزرگسال نیز دلپذیر می‌کند.

نام سریال یعنی لوک خوش‌شانس موید موقعیت‌هایی همراه با خوش‌شانسی است. اتفاقا این نام که از دل ماجراها بیرون آمده، بخوبی بر وجه غیرواقعی کارتون تاکید دارد. لوک، همیشه با خوش‌شانسی روبه‌رو می‌شود. پیش از آن که لوک دست به کاری بزند، دشمنان او کاری می‌کنند که در بسیاری موارد موجب رسوایی خودشان می‌شود.

سری اول لوک خوش‌شانس سال‌ 1983 با همکاری شرکت انیمیشن‌سازی هانا ـ باربرا و اف‌آر‌تری و گامونت ساخته شد. این سری شامل 26 قسمت است. طراحی شخصیت‌ها همگی کاملا برگرفته از کمیک استریپ‌ها هستند. این سری به شیوه انیمیشن دوبعدی ساخته شده است. قبل از ساخت این سری انیمیشن در سال 1971 یک فیلم سینمایی انیمیشن از این ماجراها به نام دیزنی‌تاون ساخته شد که به کارگردانی، نویسندگی و تهیه‌کنندگی رنه گوسینی ساخته شده است و محصول مشترک فرانسه و بلژیک و 71 دقیقه است.

سال 1978 فیلم سینمایی دیگری به نام داستان دالتون‌ها ساخته شده که مجددا نویسندگی و کارگردانی آن به عهده رنه گوسینی بوده است. این فیلم 82 دقیقه‌ای هم به شیوه دوبعدی ساخته شد و محصول فرانسه است. فیلم سوم دیگری در سال 1983 به نام دالتون‌های فراری ساخته شد که به نوعی پایان این سه‌گانه محسوب می‌شد.

ماجرای سیگار لوک‌ خوش‌شانس

سری بعدی انیمیشن تلویزیونی «لاکی لوک» در سال‌های 2001، 2008 و 2010 توسط استودیوی فرانسوی ژیلام ساخته شد. سری سال 2002 شامل 52 قسمت بود که ماجراهای جدید لاکی لوک نام داشت و شخصیت جدیدی به نام کلنل کاستر را ـ که فرد کوتوله‌ای بود که از سرخپوست‌ها متنفر بود ـ معرفی کرد. سری‌های دوم و چهارم به نوعی دنباله‌هایی بر ماجراهای لاکی‌لوک هستند. سری سوم به ماجراهای بوشوک با نام اصلی رن‌تن پلان می‌پردازد، و سری چهارم ماجراهای چهار برادر تبهکار دالتون را ـ که از شخصیت‌های ثابت ماجراهای لوک خوش‌شانس هستند ـ به تصویر می‌کشد.

استودیو ژیلام فیلم سینمایی چهارمی از این ماجراها به نام سمت غرب، یک ماجرای دیگر لوک خوش‌شانس را تهیه کرده است که سال 2007 در کشور فرانسه بر پرده سینماها رفته است. از ماجراهای لوک خوش‌شانس در سال 1991 دو فیلم زنده به نام لوک خوش‌شانس و لوک خوش‌شانس2 تولید شد. یک سریال تلویزیونی با بازی ترنس هیل نیز ساخته شده است. سال 2004 نیز فیلمی به نام دالتون ها توسط یو‌جی‌سی ساخته شد و سال 2009 توسط همین تهیه‌کننده فیلم جدید دیگری به نام لوک خوش‌شانس ساخته شد که سال 2009 در اروپا اکران شد. از موارد محبوبیت لوک خوش‌شانس و تاثیر آن بر فرهنگ مردم می‌توان به تاثیر سیگار همیشه روشن او اشاره کرد که موجب انتقاد عده‌ای از منتقدان و طرفداران شده بود. موریس بارها پاسخ داد که این بخشی از پروفایل این شخصیت است. دقیقا مثل پیپ پاپای؛ اما بعدا ادعا شد که موریس مجبور شد این سیگار را حذف کند و به جای آن تکه‌ای از ساقه علف در دهان لوک استفاده کند. به همین دلیل او سال 1988 جایزه سازمان جهانی بهداشت را دریافت کرد.

معرفی شخصیت‌ها

شخصیت اصلی کارتون لوک خوش‌شانس یک کابوی است که در غرب وحشی زندگی می‌کند. ترکیب کلی این شخصیت از آثار زنده وسترن الگوبرداری شده است. در این کارتون، لوک یک جایزه بگیر است. جایزه بگیرها به دلیل رویارویی مداومشان با سارقان، جانی‌ها و افراد خلافکار، با نوعی عملکرد خشن برای بقا روبه‌رو هستند.

بوشوک

سگ نسبتا کودنی است که همیشه در رکاب لوک حاضر است و خدمات کلی و جزئی را به هر جان کندنی است، انجام می‌دهد. البته این سگ، کودن نیست بلکه نیمه کودن است؛ ولی گاهی کارهایی می‌کند که اصلا تصورش را هم نمی‌کنید! او سگ تقریبا کم‌توقعی است. شهر و زادگاه خود را رها کرده و به دنبال لوک به راه افتاده است. بوشوک همیشه راضی و خرسند، به دنبال لوک روان است و خواهان دوستی با اوست.

اسب

در لوک خوش‌شانس اسب دارای شخصیتی جذاب، نمایشی ‌و صد البته کارتونی است. در لوک خوش‌شانس اسب خصوصیاتی کاملا انسانی دارد. اصولا در کارتون‌ها، حیوان یا حیوانات، نقش‌های کلیدی دارند. اسب لوک، یک حیوان صرف نیست. او رفیق همراه قهرمان است، بنابراین، قهر می‌کند، مسخره می‌کند، از روی خستگی و تنبلی از زیر کار در می‌رود، و گاهی مخالف رفتار و کارهای صاحبش است! اسب سفید لوک خوش‌شانس جالی‌ بدون دوبله فوق‌العاده حسین عرفانی هم دوست‌داشتنی است. جالی شاید تنها شخصیت داستان است که لوک را تحسین نمی‌کند و تنها کسی است که از او انتقاد می‌کند.

شخصیت‌های منفی

فضای وسترن کارتون شرایطی را فراهم می‌آورد تا شاهد حضور شخصیت‌های منفی متعدد و متفاوتی مثل بیلی کوچیکه یا دالتون‌ها طی داستان‌های مختلف باشیم. آنها گاهی دست به رفتارهایی کاملا کودکانه می‌زنند، همچنان که انتقام گرفتنشان، مثلا از لوک هم این‌گونه است. آنان به این دلیل که لوک ذله‌شان کرده، دوست دارند بلایی بر سر او بیاورند. یا اصلا دوست دارند به زندان برگردند، زیرا تنها راه رها شدن از فشارهای لوک همین است!

الگوهای کارتونی، بخوبی در مسیر گسترش شخصیت‌های منفی به کار گرفته شده است. مثلا برادرانی که کاملا یک شکل هستند و تنها به ترتیب، قدشان از کوتاه به بلند تغییر می‌کند، نمونه‌ای از این الگوی کارتونی‌اند. آنان با رفتارها و خصوصیات انتزاعی‌شان، باعث عصبی شدن تماشاگر نمی‌شوند بلکه برعکس، بر لب تماشاگران لبخند می‌نشانند.

پریسا کاشانیان / قاب کوچک (ضمیمه شنبه روزنامه جام جم)