حذف غیرقانونی نام همسر از شناسنامه

هرچند بسیاری از وکلا چنین ماجرایی را تائید می‌کنند، اما در مقابل سازمان ثبت‌احوال این موضوع را رد کرده و تاکید می‌کند مدارکی که سودجویان ارائه می‌کنند جعلی است و آنها به این شکل از طعمه‌های خود کلاهبرداری می‌کنند.

براساس قانون روش‌هایی برای حذف مشخصات همسر سابق از شناسنامه وجود دارد؟ سازمان ثبت‌احوال درباره این روش‌ها به جام‌جم توضیح داده که: «براساس ماده 33 قانون ثبت‌احوال در شناسنامه مرد یا زن آخرین نکاح و طلاق یا بذل مدت و در صورت تعدد زوجات آن تعداد ازدواج که به قوت باقی است، منعکس خواهد شد، همچنین ازدواج و طلاق بائن غیرمدخوله نیز با درخواست هر کدام از زوجین قابل حذف است.»

آرش دولتشاهی، وکیل دادگستری نیز در گفت‌وگو با جام‌جم توضیح می‌دهد: در قانون ثبت‌احوال پیش‌بینی شده است، زوج‌هایی که رابطه زناشویی با یکدیگر نداشته‌اند بعد از طلاق می‌توانند نام همسر خود را از شناسنامه حذف کنند. این درحالی است که تا مدتی قبل سازمان ثبت‌احوال با بخشنامه‌ای این موضوع را فقط به خانم‌ها محدود کرده بود به این شکل که آنها با تائیدیه پزشکی قانونی مبنی بر باکره بودن می‌توانستند نام همسر سابق خود را از شناسنامه‌شان پاک کنند، اما دیوان عدالت اداری این بخشنامه را باطل کرد و در نتیجه این امکان برای آقایان نیز فراهم شد تا در صورتی که خانم باکره تشخیص داده شود، بتوانند نام همسر خود را از شناسنامه حذف کنند.

دولتشاهی می‌افزاید: روش قانونی دیگری نیز وجود دارد که براساس آن زوج‌ها می‌توانند بعد از ازدواج دوم برای حذف نام همسر سابق خود اقدام کنند.

در این میان باید گفت آنچه سبب شده برخی زوج‌ها اصرار به حذف نام همسر سابق خود داشته باشند، باورهای اشتباهی است که راه را بر ادامه زندگی آنها بسته است، زیرا آنها به اشتباه تصور می‌کنند شکست در ازدواج اول نشانه‌ای از ناتوانی آنهاست، البته در این بین خانواده‌ها و مسئولان فرهنگی نیز بی‌تقصیر نیستند، زیرا آنها با دامن زدن به این باور اشتباه، زمینه را برای گسترش آن فراهم کرده و سبب شده‌اند این روزها به قول معروف برخی از آب گل آلود ماهی بگیرند، ماهی‌هایی که حدود ده میلیون تومان آب می‌خورند.

جعل سند برای تغییر شناسنامه

پیگیری‌های خبرنگار جام‌جم از این حکایت دارد، افراد سودجویی هستند که در قبال گرفتن مبالغ میلیونی نام همسر سابق مشتریان خود را از شناسنامه‌های آنها پاک می‌کنند، اتفاق غیرمعمولی که تعدادی از وکلا نیز آن را تائید می‌کنند، اما مایل نیستند نام و نشان آنها در این گزارش درج شود.

یکی از آنها تصریح می‌کند: این سودجوها به برخی وکلا و دفاتر اسناد رسمی مراجعه کرده و ادعا می‌کنند در قبال گرفتن حدود ده میلیون تومان قادر به انجام این کار غیر قانونی هستند و به این شکل برای خود مشتری پیدا می‌کنند.

وی ادامه می‌دهد: این افراد ادعا می کنند با استفاده از رابطه هایی که دارند این کار را انجام می‌دهند و از مشتری خود می‌خواهند هزینه این کار را نزد واسطه‌ای قرار دهند.

به این ترتیب وقتی شناسنامه جدید خالی از نام همسر سابق در اختیار مشتری قرار گرفت و او از اصالت آن با روش‌هایی مانند گرفتن گذرنامه یا افتتاح حساب بانکی اطمینان پیدا کرد به شخص معتمد اجازه می‌دهد که پول را پرداخت کند.

یکی دیگر از وکلای دادگاه خانواده در گفت‌وگو با جام‌جم اظهار می‌کند: چند نفر از موکلان خودم یا همکارانم که با همسر سابق خود فرزند مشترک نداشته‌اند با پرداخت پول، نام همسر سابق خود را از شناسنامه‌شان پاک کرده‌اند.

وی درباره روش افراد سودجو برای حذف نام و مشخصات همسر سابق موکلانش توضیح می‌دهد: این افراد حکم دادگاه و نامه پزشکی قانونی را جعل کرده و به کمک آشنایی که دارند، اصالت اسناد تقلبی را تائید کرده و در ادامه کار نیز سازمان ثبت‌احوال به شکل قانونی نام همسر سابق را از شناسنامه مشتری‌های آنها حذف می‌کند.

این درحالی است که باید یادآور شد برخی وکلا و عوامل دخیل از این طریق کسب درآمد می‌کنند، زیرا آنها در قبال گرفتن سهم به سودجویان، مشتری معرفی کرده یا نقش امین طرفین معامله را بازی می‌کنند.

ثبت‌احوال تکذیب می‌کند

مهدی تدین، مدیرکل روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان ثبت‌احوال در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید می‌کند: چون واقعه ازدواج قبلا در سند اصلی هویتی شخص در سازمان درج شده، امکان حذف آن وجود ندارد به همین دلیل اگر شخصی ادعا کند که می‌تواند آن را تغییر دهد ادعای کذب کرده است.

به گفته وی، ممکن است افراد سودجو سند جعلی ارائه کنند، اما در سند اصلی نمی‌توانند تغییری ایجاد نمایند.

تدین توضیح می‌دهد: در بدو تولد شخص در سازمان ثبت‌احوال برای او سند اصلی ایجاد می‌شود که براساس آن شناسنامه فرد صادر می‌شود و این سند در سازمان به شکل لاک و مهر شده نگهداری می‌شود.

مدیرکل روابط عمومی سازمان ثبت‌احوال ادامه می‌دهد: هنگام باز شدن لاک و مهر این سند باید نماینده برخی سازمان‌ها مانند دادستانی و ثبت‌احوال حضور داشته باشند.

تدین یادآور می‌شود: واقعه طلاق و ازدواج در محضر در شناسنامه درج شده و اعلامیه آن به ثبت‌احوال فرستاده می‌شود تا در سند اصلی فرد ثبت شود، به همین دلیل دیگر امکان تغییر آن وجود ندارد و اگر براساس حکم دادگاه تغییری صورت بگیرد به شکل توضیح در سند ثبت می‌شود.

وی با اشاره به این‌که در سه سال گذشته سازمان ثبت‌احوال حدود 126 میلیون سند هویتی را الکترونیک کرده است، عنوان می‌کند: تعداد محدودی از کارشناسان ثبت‌احوال اجازه دسترسی به اسناد هویتی را دارند که برای آنها نیز کد کاربری و پسورد صادر شده، علاوه بر این هر اقدامی که این افراد در سراسر کشور انجام دهند در تهران قابل پیگیری و رصد است.

تدین درباره حذف نام همسر سابق در طلاق‌های بائن نیز خاطرنشان می‌کند: با درخواست زوج‌ها و تائید پزشکی قانونی این کار شدنی است، اما توضیح این تغییر در سندی که در سازمان ثبت‌احوال نگهداری می‌شود، ثبت شده و برای همیشه باقی می‌ماند.وی با بیان این‌که هر شخصی می‌تواند از سازمان ثبت‌احوال تقاضای گواهی تجرد کند، بیان می‌کند: هر کسی که بخواهد می‌تواند از ثبت‌احوال تقاضای گواهی تجرد کند و در این گواهی درج می‌شود که شخص تاکنون ازدواج کرده، طلاق گرفته یا مجرد بوده است.

این درحالی است که باید تاکید کرد، چنانچه مدارک ارائه شده از سوی سودجویان جعلی نیز باشد، گواهی است بر آشفته‌بازار اوضاع اجتماعی و فرهنگی کشور، زیرا به نظر می‌رسد مسئولان پیشگیری از جرم را به فراموشی سپرده‌اند و در سایه این فراموشی، امروز شاهد شیوع جرایمی مانند جعل یا به قول معروف کارچاق‌کنی هستیم، برای نمونه مسئولان با توجه به مسائل فرهنگی کشور باید شرایطی را به‌وجود آورند که در آن خانواده‌ها و زوج‌ها به این حد دغدغه وجود اسم همسر سابق را در شناسنامه خود یا فرزندان‌شان نداشته باشند که برای حذف آن حاضر به پرداخت مبالغ میلیونی شده و برای سودجویان بازارهای وسوسه‌کننده‌ای به‌وجود بیاورند.

مهدی آیینی‌ - ‌گروه جامعه