اسکارِ محافظه‌ کار

به گزارش جام‌جم، مراسم اسکار ، رویدادی مشهور و قدیمی سال‌های سال به عنوان جشنی کاملا سینمایی و بدون جهت‌گیری سیاسی شناخته می‌شد و بسیاری از اهالی سینمای آمریکا و حتی دیگر نقاط جهان، به موفقیت و پیروزی در آن می‌اندیشیدند و آن را معیار و ملاک داوری سینمایی می‌دانستند. هرچند این گرایش و علاقه هنوز هم در میان سینماگران و سینمادوستان وجود دارد و اسکار به دلیل قدمتش و نام‌های بزرگی که از ابتدا تاکنون برنده این مجسمه طلایی شده‌اند و به اعتبار آن افزوده‌اند، از جایگاه و موقعیت ممتازی برخوردار است، اما بخصوص در سال‌های اخیر نگاه غالب سیاسی، بر وجوه سینمایی آثار سایه افکنده و انتخاب‌های گاهی عجیب و دور از ذهن، کلیت اسکار را زیر سوال برده است.

انتخاب فیلم ضدایرانی «آرگو» ساخته بن افلک به عنوان بهترین فیلم 2012، آن هم در شرایطی که فیلم‌های شایسته‌تری به لحاظ تکنیکی و روایتی همچون «عشق»، «جانگوی رهاشده از بند»، «زندگی پای» و «بینوایان»، دیگر نامزدهای دریافت اسکار بهترین فیلم بودند، از شگفتی‌های تمام ادوار برگزاری مراسم اسکار است. رنگ و بوی سیاسی اسکار در آن سال وقتی شدت بیشتری گرفت که میشل اوباما، همسر رئیس‌جمهور آمریکا نام برنده را اعلام کرد. متاسفانه چربیدن دیدگاه سیاسی بر نگاه سینمایی در رویدادهای مربوط به حوزه سینما فقط محدود به اسکار نیست و حتی جشنواره‌های معتبری چون کن و برلین هم به این قاعده نانوشته ایجادشده در راستای اهداف سیاسی حکومت‌های غربی آلوده شده‌اند. تازه‌ترین نمونه از این دست، اعطای جایزه خرس طلایی برلین به فیلم بدون مجوز و غیرقانونی «تاکسی» ساخته جعفر پناهی است.

با وجود این نگاه بدبینانه‌ای که خود این رویدادهای معتبر در این چند سال باعث شکل‌گیری آن شده‌اند، مراسم اسکار روز گذشته حکایت متفاوتی داشت و مسئولان برگزاری این جشن مشهور و سالیانه تصمیم گرفتند کمی خردمندانه و محافظه‌کارانه عمل کنند و آن نگاه تیز و آشکار و روی سیاسی را در داوری‌ها دخیل نکنند.

از همین رو فیلم پرسروصدای «تک تیرانداز آمریکایی» ساخته کلینت ایستوودِ جمهوری‌خواه و جنگ‌طلب، که حاوی مصداق‌های فراوان توهین به مسلمانان و از نمونه‌های عینی ترویج اسلام‌هراسی غرب است، با وجود نامزدی در شش رشته فقط توانست یک جایزه را به دست آورد و تقریبا با دست خالی مراسم اسکار امسال را ترک کند.

این فیلم که براساس داستان واقعی و خاطرات یک تک‌تیرانداز آمریکایی به نام کریس کایل در اشغال عراق ساخته شده، در رشته‌های بهترین فیلم، بهترین بازیگر نقش اول مرد (برادلی کوپر)، بهترین فیلمنامه اقتباسی، بهترین تدوین، بهترین صداگذاری و بهترین تدوین صدا نامزد دریافت مجسمه طلایی بود، اما در نهایت فقط در رشته بهترین صدا گذاری اسکار گرفت.

ناکامی «تک تیرانداز آمریکایی» در حالی رخ داد که با توجه به هجمه‌های شکل گرفته اخیر و برجسته کردن این اثر در آمریکا و غرب، خیلی‌ها تصور می‌کردند این فیلم با دست پر مراسم اسکار امسال را به پایان برساند. اظهارات چندی پیش رهبر معظم انقلاب درخصوص نکات منفی این فیلم، بازتاب‌های زیادی در رسانه‌های آمریکایی داشت.

این سیاست رو سیاسی بازی نکردن و هوشمندی حتی در بخش بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان هم به کار گرفته شد و برخلاف پیش‌بینی‌ها که فیلم روسی «لویاتان» ساخته آندری زویاگینتسف را برنده این بخش می‌دانستند، اسکار این بخش به فیلم لهستانی «ایدا» ساخته پاول پاولیکوفسکی تعلق گرفت. فیلم «لویاتان» گرچه از سوی کارگردانی روسی و در روسیه ساخته شده، اما بوضوح اثری ضد سیاست‌های روسیه و دولت ولادیمیر پوتین است. برنده شدن جایزه بهترین فیلمنامه در جشنواره اخیر کن و از آن مهمتر دریافت جایزه بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان در مراسم چندی پیش گلدن گلاب، این فرضیه را تقویت کرد که با اعطای اسکار بهترین فیلم خارجی به این اثر روسی، سیاست‌های ضدپوتینی هالیوود امسال تکمیل خواهد شد، اما در عمل این اتفاق نیفتاد و اسکاری‌ها تصمیم گرفتند با اهدای جایزه به «ایدا»، فیلمی پرت از وضع سیاسی و ملتهب روز و درخصوص مصائب لهستان در زمان جنگ جهانی دوم از خود رفع اتهام کنند و دست‌کم تا مدتی نگاه سیاسی خود را پشت چهره سینما پنهان نمایند.

برگزیدگان

بهترین فیلم: مرد پرنده‌ای، بهترین کارگردان: آلخاندور گونزالز ایناریتو، بهترین فیلمنامه اورژینال: مرد پرنده‌ای، بهترین بازیگر نقش اول مرد: ادی ردماین (تئوری همه چیز)، بهترین بازیگر نقش اول زن: جولین مور (هنوز آلیس)، بهترین بازیگر نقش مکمل مرد: جی. کی. سیمونز (شلاق)، بهترین بازیگر نقش مکمل زن: پاتریشیا آرکوئت (پسربچگی)،