از‌ خودم دور می​شوم تا به نقش نزدیک شوم

شما قبل از بازی در سریال جلال‌الدین سابقه بازی در سریال‌های تاریخی را داشتید، وقتی نقش سلطان محمد خوارزمشاه به شما پیشنهاد شد، آیا اطلاعاتی درباره این شخصیت داشتید یا تحقیقاتی انجام دادید؟

من به کارهای تاریخی علاقه‌مند هستم و نقش مثبت و منفی برایم فرقی نمی‌کند. هر نقشی پیشنهاد شود، می‌پذیرم. علاقه‌مندم نقش‌های خوب و به اصطلاح استخوان‌دار را بازی کنم. هنگامی که پیشنهاد بازی در نقش سلطان محمد خوارزمشاه به من شد از آن استقبال کردم. امیدوارم توانسته باشم این نقش را بخوبی درآورده باشم تا مردم با آن ارتباط برقرار کنند.

تمایل دارم این سریال حق‌مطلب را درباره شخصیت مولانا ادا کرده باشد. من تا امروز با کارگردانان مختلف کار کردم، اما قبل از ایفای هر نقش سعی می‌کنم خودم هم تحقیقاتی انجام بدهم تا با ذهنیت و شناخت سر صحنه حاضر شوم. به هیچ عنوان کپی‌برداری نمی‌کنم و هر چه هست خلاقیت و توانایی خودم است.

وقتی قرار شد نقش سلطان محمد را در سریال جلا‌ل‌الدین بازی کنم تقریبا از قبل شناخت داشتم که چگونه به پادشاهی رسید یا زمان حمله مغول‌ چه عملکردی داشت، اما با این حال کتابی پیدا کردم که درباره زندگی این پادشاه مطالبی نوشته بود. آن را مطالعه کردم و نکات تازه‌تری به دست آوردم و در جریان اتفاقات زندگی‌اش قرار گرفتم، ولی اطلاعات این کتاب خیلی جامع نبود.

اما در مجموع اطلاعات به اندازه‌ای بود که شناخت کلی درباره این پادشاه به دست بیاورم. در آن زمان نه عکسی بود و نه این‌که نقاشی متداول بود. بنابراین اطلاعات زیادی موجود نیست.

پس طراحی گریم و صحنه چگونه انجام شد؟

طراحان صحنه و لباس و گریم با توجه به تحقیقات کلی که انجام می‌دهند همراه با کارگردان به توافقاتی می‌رسند، اما بازیگر در لباس و گریم دخالتی ندارد، بلکه با اعتماد به همکاران این بخش‌ها خودش را به کار می‌سپرد و با توجه به طراحی گریم و لباس به نقش نزدیک می‌شود.

وقتی طراحی چهره را روی صورتم انجام دادند و لباس سلطان محمد را به تن کردم، کاملا به شخصیت سلطان نزدیک شدم و سعی کردم این نقش را همان‌طور که در منابع تاریخی ذکر شده که جزو پادشا‌هان مثبت بوده و به وطن علاقه داشته را بازی کنم تا تماشای آن برای مخاطب لذتبخش باشد.

آنچه اهمیت دارد خروجی کار است و من دوست داشتم این نقش را همانند دیگر کارهای تاریخی‌ام به بهترین شکل اجرا کنم تا مخاطبان با تماشای بازی‌ام تفاوت‌های نقش را نسبت به کارهای قبلی‌ام حس کنند.

مطالعات شخصی قبل از تصویربرداری چقدر به شما کمک کرد تا نقش را بهتر ایفا کنید؟

وقتی درباره نقش شناخت بیشتری داشته باشیم، مسلما بهتر می‌توانیم نقش را بازی کنیم و پخته‌تر اجرا خواهد شد. وقتی من به‌عنوان بازیگر با نقش احساس نزدیکی کنم، کارم را به بهترین شکل هم ارائه خواهم داد.

فیلمنامه جلال‌الدین چه ویژگی‌هایی داشت که به‌عنوان بازیگر نقش سلطان محمد، بتوانید ابعاد مختلف شخصیتی‌اش را به تصویر بکشید؟

فیلمنامه ویژگی‌های خاص و ادبیات خودش را داشت. به هر حال بازیگر باید سعی کند با توجه به دیالوگ‌هایی که برایش نوشته شده، شخصیت‌پردازی و هدایت کارگردان نقش را درست در بیاورد. در واقع باید وقت بگذارد تا بتواند آنچه مدنظرش است اجرا کند. وقتی بازیگر نقش را خلق می‌کند و خروجی کار را می‌بیند، خستگی‌اش در می‌رود و این شیرینی جایگزین سختی‌های کار می‌شود.

در طراحی شخصیت سلطان محمد از چه تکنیک بازیگری بهره بردید؟

در طول کار با راهنمایی کارگردان و فیلمنامه توانستم به شخصیت پادشاه نزدیک شوم. من روی میمیک صورت و چشم‌هایم کار کردم. البته طراحی گریم و لباس هم به کمکم آمد. برای ارائه این نقش، صدایم را اندکی تغییر دادم تا بتوانم حس‌های مختلف این پادشاه را به تماشاگر منتقل کنم.

کدام ویژگی‌ سلطان محمد را دوست داشتید؟

سلطان محمد خوارزمشاه جزو پادشاهان مثبت و علاقه‌مند به ایران و مردم بوده است و زمانی که مغول حمله می‌کند به ناچار به زانو در می‌آید و از این وضع بسیار ناراحت می‌شود که چرا بیگانگان به کشورش حمله کرده‌اند. در مجموع وطن‌پرستی سلطان محمد را دوست داشتم.

چند بار برای این نقش تست گریم شدید؟

چهار پنج ساعت زیر دست طراح گریمور سریال نشستم تا این‌که با کارگردان به توافق رسیدند. البته زمان طولانی برای تست گریم در آثار تاریخی طبیعی است، چون گریم و طراحی لباس و صحنه در این گونه آثار اهمیت زیادی دارد تا مطابق با منابع تاریخی باشد.

نوع گریم و لباس تا چه میزان می‌تواند بازیگر را به نقش نزدیک کند؟

به اعتقاد من خیلی کمک می‌کند. مسلما هر چه از چهره و شخصیت خودم دور شوم و به آن شخصیتی که می‌خواهم بازی کنم، نزدیک شوم؛ بهتر است.

سلطان محمد دو پسر دارد که تصمیم می‌گیرد پسر کوچک‌تر را به‌عنوان جانشین انتخاب کند. درباره این صحنه‌ها برایمان توضیح بدهید. احتمالا برای به تصویر کشیدن این صحنه‌ها تمرکز و تلاش زیادی کرده‌اید؟

این اتفاق فقط برای سلطان محمد نیفتاده است. در تاریخ سلطان‌های زیادی بودند که چند پسر داشتند و انتخاب پسر شایسته برای ولیعهدی آنها را با چالش روبه‌رو می‌کرد که این اتفاق و درگیری برای سلطان محمد هم پیش می‌آید، اما او سعی می‌کند این مساله را مدیریت کند. تا این‌که بعد از مدتی متوجه می‌شود به خطا رفته است و پسر بزرگ‌تر را بر منصب پادشاهی می‌نشاند.

من هم تلاش کردم این صحنه‌ها را نزدیک به واقعیت بازی کنم تا به دل مخاطب بنشیند. طوری که انگار تاریخ برایش زنده می‌شود. ضمن این‌که هر نقشی ویژگی‌های خودش را دارد و بازیگر را به چالش وا می‌دارد. امیدوارم توانسته باشم از پس نقش برآیم. قضاوت بر عهده بینندگان و منتقدان است که باید بگویند کارم را درست انجام داده‌ام یا نه.

شما در صحبت‌هایتان اشاره کردید که وقتی کار تاریخی به شما پیشنهاد می‌شود، حتما می‌پذیرید. یعنی برایتان فرقی نمی‌کند که مثبت باشد یا منفی؟

اگر قرار باشد در یک مجموعه تاریخی بازی کنم ترجیح می‌دهم ایفاگر نقش مثبت باشم، اما نظر من اهمیت ندارد، چون کارگردان است که بازیگران را براساس فیلمنامه‌ انتخاب می‌کند. مسلما هیچ بازیگری دوست ندارد نقش منفی بازی کند، ولی اگر هم این اتفاق بیفتد، حتما با کمال میل انجام می‌دهم؛ زیرا خود نقش اهمیت دارد نه مثبت و منفی بودنش.

و تا الان هم پیش آمده که نقش منفی بازی کنید، حتی ‌می‌توان گفت که منفی‌ترین نقش‌تان شمر بوده که در سریال مختارنامه بازی کردید.

بله! یکی از منفی‌ترین شخصیت‌های تاریخ را بازی کرده‌ام. گرچه دوست ندارم نقش منفی بازی کنم، اما وقتی به من سپرده می‌شود، انرژی‌ام را می‌گذارم تا کارم را درست انجام بدهم. وقتی شنیدم آقای میرباقری برای ساخت سریال مختارنامه گفت که غیر از من گزینه دیگری برای ایفای نقش شمر ندارد، خیلی خوشحال شدم که کارگردانی مثل میرباقری کارم را دیده و فقط به انتخاب من رسیده است. این نشان می‌دهد توانایی اجرای نقش‌های سخت را دارم، از سوی دیگر ایفای نقش منفی از مثبت سخت‌تر است و بازیگر را به چالش بیشتری وامی‌دارد.

دلپذیرترین نقشی که تاکنون بازی کردید چه بوده است؟

من همه نقش‌هایم را دوست دارم، چون برای تک‌تک‌ آنها وقت‌ و انرژی گذاشتم.

فاطمه عودباشی‌ / ‌گروه رادیو و تلویزیون