با دست و پای شکسته چه باید کرد؟!

شهریار نوری الاصل، آتل‌بندی و بی‌حرکت‌سازی محل شکسته را دو اقدام موثر برای کاهش عوارض شکستگی عنوان کرد و با اشاره به افزایش سرخوردن و شکستی دست و پا در فصل زمستان اظهار کرد: اطلاع از کمک‌های اولیه در موارد شکستگی می‌تواند از عوارض خطرناک شکستگی پیشگیری کند.

وی اولین اقدام در مواجه با مصدوم دچار شکستگی دست یا پا را بررسی علائم شکستگی عنوان کرد و افزود: شکستگی دست و پا بطور معمول با درد نقطه‌ای، تورم، کبودی، علائم تقارن، عدم حرکت عضو و کوتاه شدن عضو نسبت به قرینه آن همراه است. چنانچه با بررسی این علائم وجود شکستگی در فرد مصدوم محرز شود، باید بلافاصله آتل بندی محل شکستگی را انجام داد.

این کار‌شناس اظهار کرد: برای انجام چنین کاری می‌توان از هر وسیله‌ای از جمله تخته چوب، مقوا و یا روزنامه لول شده استفاده کرده و محل شکستگی را بست تا به شکستگی باز تبدیل نشود. برای این کار یک مفصل بالا و یک مفصل پایین محل شکستگی را باید به گونه‌ای بست که بی‌حرکت شود و سپس مصدوم را با پتو و یا هر وسیله دیگری باید گرم نگه داشت و او را به مراکز درمانی انتقال داد.

نوری الاصل، شکستگی ران را خطرناک‌ترین نوع شکستگی عنوان کرد و افزود: در این نوع شکستگی احتمال ایست قلبی و مغزی افزایش می‌یابد.
وی آمبولی چربی را علت این امر عنوان کرد و افزود: زمانی که شکستگی ران پیش می‌آید پنجه پا ۹۰ درجه به بیرون برمی‌گردد. در این زمان ۱/۵ لیتر خون اطراف استخوان و مغز استخوان جمع می‌شود که اگر در این حالت ناآگاهانه فرد را با تکان‌های زیاد و بدون بی‌حرکت سازی و آتل‌بندی مناسب جابجا کرد،
به دلیل احتمال جدا شدن سلول چربی و قرار گرفتن آن در جریان خون که می‌تواند به سمت قلب یا مغز جریان پیدا کند و در مسیر، مویرگی از عروق کرونر قلب یا مغز را مسدود کند، موجب ایجاد سکته قلبی و مغزی در مصدوم می‌شود.

او بر آتل‌بندی صحیح در موارد شکستگی ران و سپس جابجاکردن مصدوم تاکید کرد و افزود: برای آتل‌بندی ران، باید ران شکسته را با گذاشتن وسیله یا چوبی به بلندی از کف پا تا زیر بغل و یک چوب دیگر از کف پا تا کشاله ران در دو طرف آن، سپس بستن چوب‌ها از مچ پا، ساق پا و زانو، یک مفصل پایین‌تر و یک مفصل بالا‌تر از محل شکستگی ران، کمر و زیربغل به وسیله ۷ دستمال یا پارچه به عرض ۳ تا ۵ سانتی متری کاملا بی‌حرکت کرد.

وی هشدار داد: به هیچ عنوان نباید از پای مجاور برای آتل‌بندی استفاده کرد و بعد از آتل‌بندی به وسیله وسایلی که گفته شد باید با حداقل حرکت مصدوم را روی برانکارد گذاشته و با گرم کردن مناسب، او را به مراکز درمانی منتقل کرد.

علائم شکستگی استخوان

علائم شکستگی استخوان شامل یک یا چند مورد از موارد زیر است:
• درد شدید در محل جراحت که با حرکت بد‌تر می‌شود
• تورم، بی‌حسی یا کبودی در ناحیه آسیب‌دیده
• در صورتی که جراحت در دست یا پا اتفاق افتاده باشد، تغییر شکل مفصل یا عضو
• بیرون زدگی استخوان از پوست
• خونریزی شدید محل جراحت

کمک‌های اولیه در مورد شکستگی

• اگر فرد نا‌هوشیار است و یا نفس نمی‌کشد یا حرکت نمی‌کند، فوراً با اورژانس تماس بگیرید و احیای قلبی ریوی انجام دهید
• خونریزی را متوقف کنید. با بانداژ استریل، حوله تمیز یا قطعه‌ای پارچه تمیز فشار بر زخم وارد کنید.
• درحالی‌که منتظر رسیدن کمک هستید، در صورتی که قربانی علائمی مانند سرگیجه، ضعف، رنگ‌پریدگی و سردی پوست، کوتاهی تنفس و افزایش ضربان قلب نشان می‌دهد، درمان کمک‌های اولیه برای شوک را انجام دهید. فرد را کامل بخوابانید و پا‌هایش را ۳۰ سانتی‌متر بالا‌تر از بدنش قرار دهید. او را با پتو بپوشانید تا گرمای بدنش حفظ شود.
• اگر قربانی را باید تکان دهید، ناحیه آسیب‌دیده را ثابت کنید. اگر آسیب کمر یا گردن وجود دارد، او را تکان ندهید. با پیچیدن یک تکه مقوا یا روزنامه یا مجله یک آتل درست کرده و آن را به آرامی زیر عضو قرار دهید و آن را با مقداری پارچه به دقت به ناحیه آسیب‌دیده ببندید.
• از یخی که در کیسه پلاستیکی قرار داده‌اید یا از کمپرس سرد بر روی ناحیه آسیب‌دیده استفاده کنید. حتماً باید پارچه‌ای بین پوست و یخ باید قرار بگیرد تا به پوست آسیبی وارد نشود. (دایان)