سودای اسپیس‌ ایکس

درست ده روز پیش، اسپیس‌اِکس طرح آزمایشی فرود موشک فالکون روی یک سکوی شناور در اقیانوس اطلس را اجرا کرد. عملیات پرتاب موشک فالکون 9 همراه فضاپیمای دراگون روز شنبه بیستم دی، ساعت 13 و 1۷ دقیقه به وقت ایران از دماغه کاناورال در فلوریدا انجام شد و طی آن بخش اول پرتاب به طور کامل اجرا شد. سپس مرحله مقدماتی برای فرود شروع شد. با پرتاب این موشک، حدود 2.300 کیلوگرم مواد غذایی و تجهیزات لازم برای فضانوردان و تحقیقات فضایی به ایستگاه فضایی بین‌المللی فرستاده شد. ۹ دقیقه پس از پرتاب، صحت انجام مأموریت از حیث قرارگیری فضاپیمای دراگون در مدار و مسیر رسیدن به ایستگاه فضایی بین‌المللی تائید شد. اما طرح آن شرکت برای فرود آوردن موشک پرتاب‌شده روی یک سکوی شناور در اقیانوس اطلس موفق نبود.

پس از بازگشت موشک ایلان ماسک، مدیرعامل اسپیس‌اکس در توئیتر نوشت که شتاب‌دهنده موشک با شدت به محل فرود برخورد کرده و از این رو بخشی از تجهیزات سکویی که برای فرود موشک در نظر گرفته شده بود، نیاز به تعمیر و تعویض خواهد داشت. همچنین تاریکی و مه‌آلودگی محل سکوی فرود موجب شد فیلم مناسبی از زمان فرود و برخورد موشک با سکو ثبت نشود.

پیشتر دو بار در سال 2014 اسپیس ایکس موفق به فرود آوردن نرم موشک فالکون 9 شده بود؛ البته در آب و نه روی یک سکوی شناور در دریا. همچنین پرتاب موشک فالکون 9 به قصد انجام مأموریت پرتاب سیگنوس و فرود روی سکوی شناور دو بار در آخرین ماه سال 2014 میلادی و یک بار هم در شانزدهم دی به علت‌های مختلفی مثل وضع نامساعد جوی و نقص فنی در سامانه محرکه پرتاب به تأخیر افتاده بود. بااین‌حال همواره شرکت اسپیس‌اکس پیش از این پرتاب‌ها احتمال موفقیت این آزمایش را بیش از 50 درصد نمی‌دانست.

در صورت موفقیت این طرح در آزمایش‌های بعدی، هزینه پرتاب موشک‌ها به مدار زمین کاهش قابل‌توجهی خواهد داشت. این یعنی موشک‌هایی که با چند صد میلیون دلار هزینه به فضا پرتاب می‌شوند، به جای این‌که بر اثر سوختن در جو از بین بروند یا به اقیانوس سقوط کنند، دوباره قابلیت پرتاب پیدا می‌کنند.

به هر ترتیب این نخستین تلاش اسپیس ایکس و در حقیقت نخستین گام بشر در تاریخ ماموریت‌ها و ماجراجویی‌های فضایی برای سالم بر زمین نشاندن یک موشک پس از انجام ماموریت بود و قاعدتا هر شکست پلی برای پیروزی است. اگر اسپیس ایکس بتواند موفق به دستیابی به فناوری فرود آوردن موشک فالکون شود، مانند این است که توانسته باشد سازه‌ای با ارتفاع یک ساختمان 14 طبقه را به طور عمودی روی یک سکو فرود آورده باشد. در ماجراجویانه بودن این آزمایش همین بس که شرکت اسپیس‌اکس گفته فرود آوردن فالکون 9 روی سکو مثل این است که بخواهید در هوای توفانی یک دسته جارو را به صورت عمودی روی کف دست‌تان نگه دارید!

کاظم کوکرم / سیب (ضمیمه سه شنبه روزنامه جام جم)