چرا بیشتر انسان‌ها راست دست هستند؟

اگر شما از یک دستتان برای نوشتن استفاده کنید به احتمال زیاد از همان دست برای غذا خوردن استفاده می‌کنید. خوب است بدانید 85 درصد از مردم دست راست را برای این کار انتخاب می‌کنند. براساس گزارش منتشر شده توسط ناتالی امونی، باستان‌شناس دانشگاه لیورپول، تاکنون هیچ گزارشی مبنی بر این‌که اغلب افراد یک جمعیت انسانی چپ دست باشند، منتشر نشده است. ما می‌دانیم برخی وظایف تا حد زیادی به وسیله فعالیت‌های مغز در نیمکره چپ کنترل می‌شود. در حالی که نیمکره راست حاکم بر بقیه کارهاست.

به شکل گیج‌کننده‌ای عصب‌های متقاطعی در بین مغز و بدن مشاهده می‌شود و به این معنی است که سمت چپ مغز کنترل بیشتری بر سمت راست بدن داشته و برعکس. به عبارت دیگر نیمکره چپ مغز به کنترل حرکتی دست راست، چشم راست، پای راست و... کمک می‌کند. برخی معتقدند این تقسیم کار عصبی یکی از ویژگی‌های حیوانات بوده که در نیم میلیارد سال گذشته ایجاد شده است. شاید این نوع تکامل به‌دلیل کارآمدی بیشتر بوده تا اجازه دهد دو نیمکره مغزی محاسبات متفاوتی را به‌طور همزمان انجام دهند. برای مثال نیمکره چپ مغز ممکن است برای انجام کارهای معمولی (مثلا دنبال غذا گشتن) تکامل یافته باشد، در حالی‌که نیمکره راست مغز برای تشخیص و واکنش نسبت به چالش‌های غیرمنتظره در محیط (مثلا نزدیک شدن یک حیوان درنده) آزاد نگه داشته شده است. این نوع عملکرد را می‌توان در ماهی‌های مختلف، وزغ‌ها و پرندگان مشاهده کرد که همه آنها به احتمال زیاد به شکاری که با چشم راست دیده‌اند، حمله می‌کنند.

آن‌گونه که استفانی براچینی، دانشمند شناختی در نشریه تکامل بشری عنوان کرده ممکن است (هرچند اثبات آن سخت است) اجداد انسانی ما راه رفتن را به جای چهار دست و پا بر روی دو پا آغاز کرده باشند و دست‌هایشان را برای انجام کارهای جدید مانند ساختن ابزار آزاد گذاشته باشند. آنها برای به کارگیری متفاوت دستان خود مستعد بوده‌اند.

براچینی می‌گوید: تقویت عدم تقارن فردی ممکن است به محض این‌که انسان‌‌‌های اولیه یک وضع ثابت همیشگی استفاده از ابزار یا جستجوی غذا به خود گرفته‌اند آغاز شده باشد. برای اثبات این فرضیه براچینی نگاهی به عادت استفاده از یک دست در شامپانزه‌ها انداخت و دریافت زمانی که شامپانزه روی چهار دست و پا می‌ایستد، هیچ دستی بر دیگری تقدم عمل ندارد.

البته ظهور انسان‌های چپ دست یا راست دست به زمان استفاده از ابزارهای سنگی در دوران کهن باز‌می‌گردد که اجداد ما برای شکل دادن به سنگ‌ها از دست راست یا چپ استفاده می‌کردند. سابقه این موضوع به حدود دو میلیون سال قبل باز‌می‌گردد. ابزارهای سنگی که حدود 5‌/‌1 میلیون سال قبل در کوبی فورا، کنیا از سوی دو گونه انسان باستانی (هومو هابیلیس یا انسان ماهر و هومو ارکتوس یا انسان راست قامت) ساخت شده نشان می‌دهد که اکثرا راست دست بوده‌اند و زمانی که انسان هایدلبرگی در حدود 600 هزار سال قبل ظاهر شد اولویت راست دست بودن در جوامع ماقبل تاریخ به روشنی وجود دارد. استهلاک دندان‌های حفظ شده انسان هایدلبرگی نشان می‌دهد آنها معمولا غذا را با دست راست در دهان می‌گذاشته‌اند. این موضوع به ما می‌گوید چه وقتی تغییر رخ داده است، اما علت آن را بیان نمی‌کند. البته طبق فرضیه
Homo loquens استفاده ترجیحی از دست راست با تکامل زبان رخ داده و محصول ثانویه تکامل مغز انسان است، اما اثبات این فرضیه بسیار دشوار و حتی غیرممکن است. زیرا مستلزم انجام آزمایش‌های عصبی روی اجدادی است که در زمان‌های بسیار دور مرده‌اند.

حقیقت این است که شاید هرگز نتوانیم بفهمیم چرا اجداد ما بیشتر روی سمت راست بدن و سمت چپ مغز اتکا داشته‌اند.