از «سیب» بپرسید

دکتر‌کتایون برجیس‌/‌ متخصص زنان، زایمان و نازایی

ریفلاکس معده یکی از عوارض شایع دوران بارداری است و اصلی‌ترین دلایل ایجاد ریفلاکس در دوران بارداری را این موارد می‌دانند:

1ـ افزایش اندازه دور کمر و فشار به معده است. این مساله باعث می‌شود به مری فشار وارد شود و محتویات معده به سمت مری بازگردد.

2ـ بزرگ شدن رحم و فشار وارد شده به معده. درواقع هرچه وزن بالاتر برود و جنین بزرگ‌تر شود، این حالت یعنی ریفلاکس تشدید می‌شود.

3ـ تغییرات هورمونی: استروژن و پروژسترون هورمون‌های زنانه‌ای هستند که میزان آنها در دوران بارداری افزایش پیدا می‌کند. از اثرهای جانبی افزایش ترشح این دو هورمون شل شدن عضله تحتانی مری و کند شدن روند هضم غذاست. هردوی این عوامل باعث بازگشت مواد غذایی به مری می‌شود.

4ـ مصرف بعضی از داروها. قرص اسیدفولیک، آهن یا مصرف ایبوپروفن یا آنتی‌بیوتیک‌ها در صورت نیاز باعث ریفلاکس می‌شود.

5ـ مساله ویار: البته پس از سه‌ماهگی این مساله بتدریج برطرف می‌شود؛ اما در بعضی افراد این حالت تا ماه‌های آخر هم ادامه دارد. حالت تهوع و استفراغ از دیگر دلایل ایجاد ریفلاکس است.

6ـ رژیم غذایی نامناسب: مصرف مواد غذایی چرب، شور، پرحجم (مانند آش، سوپ و...)، نوشابه‌های گازدار، شیرینی‌ها با شیرینی غیرطبیعی، خالی ماندن معده به مدت طولانی و... همگی عاملی برای ریفلاکس معده است.

7ـ اضطراب و استرس و به‌طور کلی روحیه زن باردار در دوران بارداری بسیار مهم است. هرچه میزان اضطراب و استرس بیشتر باشد، به همان مقدار ترشح اسید معده نیز افزایش می‌یابد.

8ـ ‌بارداری چندقلو نیز دلیل دیگری برای ایجاد ریفلاکس معده است. به این دلیل که فشار واردشده بر معده چندبرابر خواهد شد.

برای مهار این وضع به چند نکته مهم دقت کنید؛ نخست این‌که در دوران بارداری رژیم غذایی مناسبی داشته باشید. غذاهای محرک میل نکنید تا ترشح اسید معده افزایش نیابد. وعده‌های غذایی را افزایش بدهید و حجم هر بار مصرف را کاهش دهید تا معده به‌آرامی غذاها را هضم کند. سعی کنید محیط معده آبکی نشود. به همین دلیل آب یا آبمیوه طبیعی را کنترل‌شده بنوشید. از خوردن یا نوشیدن آبمیوه‌ها یا خوراکی‌های ترش، بویژه با معده خالی، بپرهیزید.

در دوران بارداری مصرف قرص آهن برای زنان باردار تجویز می‌شود. برای آن‌که دچار ریفلاکس نشوید، قرص را بعد از غذا همراه با یک لیوان آب میل کنید و حداقل یک ساعت بعد از مصرف غذا دراز نکشید. انجام بعضی حرکت‌های ورزشی، بویژه آنهایی که باعث می‌شود سر پایین‌تر از بدن قرار بگیرد، عاملی برای تشدید ریفلاکس است. در زمان خواب برای آن‌که دچار مشکل بازگشت اسید معده و اختلال خواب نشوید، سر را برای مدتی کاملا بالاتر از بدن قرار بدهید.

نگین ب. هستم؛ از تبریز پیامک می‌زنم ( 09140000395). آیا تغذیه ممکن است تاثیری در جلوگیری از ابتلا به سرماخوردگی داشته باشد یا نه؟ اگر بله، درباره تغذیه سالم و جلوگیری از ابتلا به سرماخوردگی چند نکته کلیدی را بگویید. علاوه بر این شنیده‌ام استفاده از بخور نیز ممکن است مانع سرماخوردگی شود. آیا این گفته درست است؟

دکتر محمدرضا وفا ‌/‌ متخصص تغذیه

تغذیه سالم‌ ‌، هم به تقویت دستگاه ایمنی کمک می‌کند و هم مانع از سرماخوردگی می‌شود. بنابراین با شروع فصل سرما به این چند نکته دقت کنید:

به محض بازگشت به منزل و پیش از خوردن هر غذایی ابتدا دست‌ها را با آب گرم و صابون بشویید. ‌‌ یکی از راهکارهای شست‌وشو دادن دستگاه گوارش و البته تقویت دستگاه ایمنی، نوشیدن مایعات سالم و مغذی مانند انواع آبمیوه تازه است. همیشه بویژه در فصل سرما نوشیدن انواع آب مرکبات را فراموش نکنید.‌مصرف مقدار کافی لبنیات، بویژه ماست، به دلیل اسیدهای طبیعی‌ که دارد، به تقویت دستگاه ایمنی بدن کمک می‌کند. خوردن سالاد، سبزی‌خوردن و سبزی‌های پخته یکی دیگر از راهکارهای تقویت دستگاه ایمنی است. این خوراکی‌ها سرشار از انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند. ‌عسل، یکی دیگر از خوراکی‌هایی است که بهتر است هر روز صبح در وعده صبحانه کمی از آن را میل کنید.‌مصرف مواد غذایی حاوی روغن سالم و طبیعی، بویژه امگا 3و6، عامل دیگری برای جلوگیری از ابتلا به سرماخوردگی است. بنابراین مصرف ماهی، انواع غذاهای دریایی به صورت بخارپز، انواع آجیل خام مانند بادام، فندق، پسته و... را فراموش نکنید. علاوه بر این توصیه‌های تغذیه‌ای، حداقل هفته‌ای یک بار سونای بخار بروید. این کار باعث تمیز شدن راه‌های تنفسی و از بین رفتن باکتری‌های بیماری‌زای این منطقه می‌شود. استراحت را فراموش نکنید. پیاده‌روی در هوای آزاد علاوه بر این‌که باعث کاهش و مهار استرس می‌شود، راه‌های تنفسی را نیز پاک می‌کند. استفاده از بخور در منزل یا محل کار نیز راهکار دیگری برای تمیز کردن هوا و از بین بردن عوامل بیماری‌زاست. بهتر است بخور حاوی عصاره گیاهان دارویی مانند اکالیپتوس، بابونه و... باشد. به این ترتیب ضمن تلطیف هوای منزل، عصاره گیاهان دارویی نیز هوا را ضدعفونی می‌کند.