خرید سربازی 20 تا 50 میلیون

هر چند آیین‌نامه‌های اجرایی و میزان دقیق جریمه هنوز به طور قطع مشخص نیست، اما سه‌عامل مدت زمان غیبت، میزان تحصیلات و داخل یا خارج کشورنشین بودن مشمولان در تعیین میزان جریمه نقش دارد، با وجود این تعداد افرادی که این پیشنهاد شامل حالشان می‌شود، کم نبوده و براساس آمار حدود یک میلیون و 500 هزار نفر برآورد می‌شوند. موسی کمالی، جانشین اداره منابع انسانی ستاد کل نیروهای مسلح روز گذشته در نشستی خبری در پاسخ به پرسش جام‌جم گفت: تمام مشمولان باید تکلیف نظام وظیفه خود را مشخص کنند بنابراین به‌منظور اجرای عدالت تصمیم بر این شد تا مشمولانی که بیش از هشت سال غیبت دارند براساس قانون بودجه سال 94 که از سوی رئیس‌جمهور به مجلس ارائه شده بتوانند با پرداخت جریمه تکلیف خدمت نظام وظیفه خود را مشخص کنند.

براین اساس می‌توان گفت حدود یک میلیون و 500 هزار نفر از مشمولان غایب شرایط استفاده از این طرح را داشته و باید یادآور شد این افراد دست‌کم 27 و حداکثر 50 سال سن دارند.

کمالی اظهار کرد: با توجه به این‌که سن این افراد بالاست و مشکلات و گرفتاری‌هایی دارند، قرار گرفتن آنها در کنار دیگر سربازان می‌تواند روحیه سربازان را ضعیف کند، بنابراین تصمیم گرفته شد این افراد با پرداخت جریمه تکلیف نظام وظیفه خود را روشن کنند.

بنابراین وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح باید هرچه زودتر آیین‌نامه‌های اجرایی و میزان جرایم را مشخص کرده تا پس از تائید ستاد کل نیروهای مسلح به تصویب هیات وزیران رسیده و نمایندگان مجلس نیز آن را بررسی و تصویب کنند.

مدتی پیش ستاد کل نیروی‌های مسلح اعلام کرد تمامی مشمولان غایب فرصت دارند تا بیست و دوم بهمن خود را معرفی کنند تا از تسهیلاتی مانند بخشش شش ماه اضافه خدمت و عفو مجازاتی که محاکم قضایی برای آنها در نظر می‌گیرند، بتوانند استفاده کنند. به گفته مسئولان ستاد کل نیروی مسلح استقبال خوبی از این طرح شده است، اما در این بین عده‌ای از مشمولان به دلایلی مانند حضور در خارج از کشور، سن بالا، مشغله کاری و گرفتارهای خانوادگی قادر به انجام خدمت سربازی نیستند.

میزان دقیق جریمه، هنوز نامشخص

مبلغ جریمه‌ای که مشمولان باید پرداخت کنند هنوز مشخص نیست، چون نحوه اجرا و میزان جریمه براساس آیین‌نامه‌ای خواهد بود که از سوی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح تهیه و پس از تائید ستاد کل نیروهای مسلح به تصویب هیات وزیران می‌رسد.

به گفته جانشین اداره منابع انسانی ستاد کل نیروهای مسلح میزان جریمه مشمولان به سه عامل بستگی داشته و کارشناسان با توجه به این فاکتور‌ها مبلغ جریمه را مشخص می‌کنند. حضور در داخل یا خارج از کشور، مدرک تحصیلی و مدت غیبت در نرخ جریمه مشمولان تاثیرگذار است، زیرا ممکن است فردی هشت سال و شخص دیگری 20 سال غیبت کرده باشد.

هرچند نحوه دقیق اجرای قانون و میزان جریمه‌ها در آیین‌نامه اجرایی مشخص می‌شود، اما به گفته کمالی افرادی که در خارج از کشور هستند می‌توانند از طریق سفارتخانه‌ها و نمایندگی‌های کشور اقدام کرده یا از داخل کشور برای پرداخت جریمه‌ها اقدام کنند. وی با تاکید بر این‌که این قانون از ابتدای سال آینده لازم‌الاجراست، یادآور شد: آیین‌نامه اجرایی بزودی تنظیم می‌شود، اما ابتدا نمایندگان مجلس باید تصمیم بگیرند که قانون بودجه 94 به چه شکل خواهد بود.

کمالی درباره این‌که چرا این طرح در قالب لایحه بودجه ارائه شده است نیز بیان کرد: پیش‌بینی کردیم که بهترین زمان ممکن در لایحه بودجه است چون اگر به صورت لایحه‌ای جدا ارائه می‌شد اظهارنظر مخالفان و موافقان فرآیند را طولانی می‌کرد.

جانشین اداره منابع انسانی ستاد کل نیروهای مسلح با بیان این‌که ایـن طرح به هیچ‌وجه به عنوان فروش خدمت سربازی نیست، ابراز کرد: این طرح پیشنهاد نیروی مسلح برای تعیین تکلیف شدن مشمولان غایب در سال آینده است.

کمالی درباره افرادی که نمی‌توانند جریمه را پرداخت کرده و ناچار باید به خدمت سربازی بروند، عنوان کرد: ما سعی داریم به این افراد کمک بیشتری کرده و تسهیلاتی را برای آنها فراهم کنیم.

سابقه فروش سربازی

16 سال پیش بود که به مدت سه سال مشمولان فرصت پیدا کردند خدمت سربازی خود را بخرند آن زمان که حداقل قیمت برای مشمولان غایب یک میلیون و 600 هزار تومان و حداکثر قیمت سه میلیون و یکصد هزار تومان بود، حدود 360 هزار نفر موفق شدند از این تسهیلات استفاده کرده و خدمت سربازی خود را بخرند، اما اکنون حدود یک میلیون و 500 هزار نفر در کشور وجود دارند که می‌توانند از مقررات جدید استفاده کنند این درحالی است که دولت برای روشن شدن تکلیف آنها جریمه‌ای بین 20 تا 50 میلیون تومان در نظر گرفته است، نکته اینجاست که اگر فرض بگیریم هر کدام از این افراد دست‌کم20 میلیون جریمه پرداخت کنند 30 هزار میلیارد تومان در اختیار دولت قرار خواهد گرفت. این در حالی است که باید یادآور شد یکی از محورهای پیشنهاد قانونی دولت برای خرید سربازی اختصاص اعتباری حدود هزار میلیارد تومان برای تقویت بنیه دفاعی نیروهای مسلح است.

نظر موافقان و مخالفان

محمدصالح جوکار، عضو کمیسیون امنیت ‌ملی و سیاست‌ خارجی مجلس به‌ عنوان یکی از موافقان خرید سربازی به خانه ملت می‌گوید: دولت برای حل مشکلات غایبان طولانی خدمت دوره سربازی ماده قانونی را در قالب لایحه بودجه به مجلس ارائه کرده که با تصویب آن می‌توان گره کور این افراد را باز کرد.

جوکار با بیان این‌که پیشنهاد تازه دولت در رابطه با خرید دوره خدمت سربازی به هیچ‌وجه مشوق جوانان برای غیبت در این دوره نیست، بیان می‌کند: این ماده قانونی قرار است که به مدت یک‌سال اجرایی شده و تنها برای افرادی که هشت سال برای حضور در دوره خدمت غیبت داشته‌اند، به کار گرفته می‌شود، از این رو هیچ جوانی نمی‌آید برای خرید سربازی خود را در این مدت از خدمات شهروندی محروم کند.

محمد اسماعیلی یکی دیگر از اعضای کمیسیون امنیت‌ ملی و سیاست‌خارجی مجلس نیز ابراز می‌کند: اجرای یکساله قانون فروش دوره سربازی شاید بتواند بخشی از مشکلات پیرامون این حوزه را برطرف کند، اما دولت قطعا باید برای این حوزه چاره‌ای بیندیشد.

حسینعلی حاجی‌دلیگانی، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس مخالف موضوع خرید سربازی است، وی معتقد است که این اقدام موجب افزایش بی‌عدالتی و نارضایتی قشر متوسط و پایین جامعه می‌شود و هیچ نتیجه دیگری ندارد.

وی عنوان می‌کند: این اقدام دولت این پیام را صادر می‌کند که همه چیز در کشور خریدنی است، از طرف دیگر در شرایط کنونی وضع تعداد سربازان در کشور روبه کاهش است و این موضوع قطعا به کاهش چندباره جمعیت سربازان می‌انجامد.

به گفته وی، نظام وظیفه و سازمان‌های متولی باید راه‌حلی برای جذب افرادی که سربازی نرفته‌اند، بیندیشد نه این‌که راه برای خرید و فروش آن باز شود.

باقر حسینی، عضو هیأت رئیسه کمیسیون امنیت ‌ملی و سیاست‌ خارجی مجلس نیز می‌افزاید: باید وضع جوانانی که هم‌اکنون از سن حضور در سربازی گذشته‌اند، مشخص شود، زیرا حضور یک مرد حدودا سی ساله در دوره سربازی هیچ جایگاهی ندارد و دولت برای حل مشکلات این افراد بهترین راه‌حل را تعیین کرده است. وی ابراز می‌کند: اما قطعا نباید موضوع خرید سربازی به تمام افراد با هر وضعی تسری یابد، زیرا این اقدام موجب تشدید بی‌عدالتی در جامعه شده و جوانان ثروتمند براحتی به هر قیمتی سربازی را می‌خرند، اما جوانان قشر متوسط و پایین توان این اقدام را ندارند.

عرصه بر سربازان فراری تنگ می‌شود

این درحالی است که باید تاکید کرد این مقررات برای سال 94 در نظر گرفته شده و مشخص نیست دوباره تمدید شود، بنابراین بهتر است سربازان غایب برای روشن شدن تکلیف خود اقدام کنند زیرا قرار است سال آینده با مشمولان فراری برخورد‌های جدی‌تری صورت گیرد.

جانشین اداره منابع انسانی ستاد کل نیروهای مسلح در این باره ابراز می‌کند: به این شکل مشمولان غایب با محدودیت‌هایی برای گرفتن وام، پروانه کسب و اشتغال در مراکز خصوصی و دولتی رو به رو خواهند شد. علاوه بر این قرار است سال آینده با شدت عمل بیشتری با دستگاه‌هایی که این افراد را به کار می‌گیرند نیز برخورد شود. به این شکل افرادی که سربازان غایب را به کار می‌گیرند برای بار اول در ازای هر نفر سه میلیون جریمه و برای بار دوم 9 میلیون تومان جریمه خواهند شد.

کمالی درباره این‌که فوتبالیست‌ها نیز می‌توانند از این قانون استفاده کنند، خاطرنشان کرد: اگر فوتبالیست‌ها تعیین تکلیف شده و واجد شرایط باشند می‌توانند از این قانون استفاده کنند.

لایحه بودجه معمولا تا اسفند ماه به تصویب نمایندگان می‌رسد بنابراین تا چند ماه دیگر این موضوع در صحن علنی مجلس بررسی شده و تکلیف یک میلیون و 500 هزار مشمولی که بیش از هشت سال است از خدمت سربازی غایب بوده‌اند، مشخص خواهد شد.

خرید سربازی به روایت کاربران جام‌جم

خبر پیشنهاد جریمه مشمولان فراری در لایحه بودجه دولت از بمب‌های خبری چند روز گذشته است که بخش زیادی از گفت‌وگوهای روزمره مردم را به خود اختصاص داده و در فضای مجازی نیز هنوز بحث روی جزئیات آن داغ است. برای نمونه وقتی این خبر روی سایت «جام‌جم سرا» قرار گرفت، کاربران زیادی آن را خواندند و نظرات زیادی نیز زیر این مطلب نوشتند. تعدادی از کاربران هم در لابه لای این نظرات با یکدیگر بحث کردند، زیرا عده‌ای موافق جریمه مشمولان فراری و معافیت آنها هستند و گروهی نیز جریمه را همان فروش سربازی دانسته و ادعا می‌کنند به این شکل در حق کسانی که به سربازی رفته‌اند، ظلم شده است.

عده‌ای نیز مسئولان را متهم می‌کنند به این‌که از طریق تصویب این قوانین سعی دارند برای دولت درآمدزایی کنند این درحالی است که آنها باید به فکر اشتغال و درآمدزایی برای قشر سربازی رفته و تحصیلکرده باشند تا به این شکل مشکلات کشور رفع شود. هرچند به طور قطع نمی‌توان اظهار نظر کرد اما با توجه به نظرات گذاشته شده در سایت «جام‌جم سرا» به نظر می‌رسد تعداد کاربران موافق بیشتر باشد، زیرا یکی از کاربران با اشاره به این‌که باید کمتر از هشت سال غیبت را برای مشمولان در نظر گرفت، نوشته است: «به گدایی هم بیفتم، هزینه جریمه را جور می‌کنم» اما در مقابل یکی دیگر از کاربران که مخالف این پیشنهاد است، می‌نویسد: «پس تکلیف من و امثال من که رفتیم از دین و شرفمان دفاع کردیم چه می‌شود، حالا می‌گویند سربازهای فراری بیایند سربازی‌شان را بخرند، یعنی چه؟» کاربر دیگری با آرزو برای تصویب این پیشنهاد نوشته است «پسرم از سال 85 در خارج از کشور بلاتکلیف مانده اگر حداقل زمان غیبت را کمتر کنند، شرایط بهتر می‌شود.»

احمد، کاربر دیگری است که می‌نویسد: «افرادی که با این طرح مخالفت می‌کنند باید بدانند کسانی که غیبت کرده‌اند آنقدر زجر کشیده‌اند که با این خبر حتی گوشه‌ای از کمبودهایشان جبران نمی‌شود.»

به نظر یکی دیگر از کاربران سایت «جام‌جم سرا» با تصویب چنین قانونی بیش از یک میلیون نیروی جوان کشور، که دست‌کم هشت سال از تمام حقوق اجتماعی محروم بوده‌اند، دوباره به روند عادی زندگی برمی‌گردند.

یکی دیگر از کاربران با بیان این‌که این پیشنهاد باید شامل حال افراد تحصیلکرده هم بشود، معتقد است: «افرادی که در حین حدود ده سال تحصیل قانون را هم رعایت کرده‌ و معافیت تحصیلی داشته‌اند هم باید مشمول این قانون شوند.»

برخی کاربران هم با اعلام رضایت از اجرای این پیشنهاد، از دولت خواسته‌اند قیمت جریمه غایبان را کمتر از 20 تا 50 میلیون تومان در نظر بگیرد.

در میان نظرات که اغلب از سوی جوانان نوشته شده، نظر مادر یکی از مشمولان این طرح نیز جالب است: «به عنوان یک مادر که پسر غایب داره از دولت تشکر می‌کنم، اینجوری بچه‌های ما از سرگردانی درمی‌آیند، حالا عقلشون نرسید، بموقع نرفتن سربازی.»

مهدی آیینی ‌/‌ گروه جامعه