8 کشور عربی هنوز اعلامیه حقوق بشر را امضا نکرده‌ اند

علاوه بر تبعیضات گسترده علیه اقلیت‌های مذهبی این کشور بویژه جامعه شیعیان، دولت سعودی انواع و اقسام تبعیض‌ها و محدودیت‌ها رانسبت به دیگر شهروندانش نیز روا می‌دارد. یک نمونه بارز آن عدم اعطای حق رانندگی به زنان است که با وجود اعتراضات گسترده داخلی و خارجی همچنان مقامات سعودی این برنامه را اجرا کرده و به زنان حق رانندگی نمی‌دهند. در عربستان زنان از حقوق بسیاری محروم‌ هستند.

در مورد شیعیان عربستان انواع و اقسام تبعیض‌ها از جمله محدودیت‌های دینی-مذهبی، سیاسی و اقتصادی صورت می‌گیرد. آنها از انجام فعالیت‌های فرهنگی و اجرای مراسم و مناسک مذهبی خود محروم بوده یا تحت فشار هستند. برخی‌ مواقع به اماکن مذهبی شیعیان حملات تروریستی می‌شود که در ماه محرم امسال یک نمونه‌اش در روستای «دالوه» در استان الشرقیه اتفاق افتاد و پنج نفر‌ شهید و چند نفر ‌مجروح شدند. یک مورد دیگر از انواع تبعیض‌ها علیه شیعیان نمونه برخورد حکومت آل سعود با روحانی معروف این کشور شیخ نمر باقرالنمر است که از رهبران جریان اعتراضی شیعی در هشتم جولای 2012 بود و بعد از بازداشت به صورت غیر علنی محاکمه و به اعدام محکوم شد. کارگران مهاجر نیز در عربستان از تبعیض‌های وحشتناکی رنج می‌برند. این کارگران که تعدادشان به 9 میلیون نفر می‌رسد به دلیل قوانین نامناسب کار، جزو افراد آسیب‌پذیر و محروم جامعه محسوب می‌شوند و اغلب توسط کارفرمایان خود مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند.

در مصر نیز حقوق‌بشر وضع نابسامانی دارد. چندی پیش سازمان بین‌المللی دیدبان حقوق بشر با انتقاد از قانون «عبدالفتاح السیسی» رئیس‌جمهور مصر که بر اساس آن شهروندان غیرنظامی متهم به جرائم تروریستی در دادگاه‌های نظامی محاکمه می‌شوند، اعلام کرد این اقدام آخرین میخ را به تابوت عدالت در مصر زده است. بعد از حملات اخیر به سربازان مصری در سینا که در مرگبارترین حادثه از این دست 31 سرباز مصری کشته شدند، دولت مصر با طرحی برای انتقال پرونده‌های مربوط به اقدامات تروریستی به دادگاه‌های نظامی موافقت کرد. از آن گذشته طی یک سال گذشته که از روی کار آمدن دوباره نظامیان در مصر می‌گذرد تاکنون هزاران نفر به زندان‌های کوتاه یا بلندمدت افتاده‌اند.

وضع حقوق بشر در بحرین نیز بشدت وخیم گزارش می‌شود. ناوی پیلای، کمیسر ارشد سازمان ملل در امور حقوق بشر تا کنون بارها به همین دلیل از دولت بحرین انتقاد کرده است. وی همچنین صدور حکم اعدام برای معترضان ضد دولتی و محاکمه پزشکان و پرستارانی را که در سرکوب اعتراض‌های ضد دولتی به مداوای معترضان می‌پرداختند، ناقض حقوق بشر توصیف کرد. هفته‌نامه اشپیگل در گزارشی نسبت به وضع حقوق بشر در بحرین نوشت: پادشاهی بحرین در مجموع هیچ شکیبایی در قبال مخالفان خود نشان نمی‌دهد. بسیاری از این فعالان سیاسی در آن کشور آشوب‌طلب به شمار می‌آیند و دولت بحرین از زمان اعتراض‌های سال 2011 روز به روز بیشتر بر منتقدان خود سخت گرفته است. همین چند روز قبل بود که مهم‌ترین حزب اپوزیسیون (الوفاق) ممنوع‌الفعالیت اعلام شد و تقریبا همه فعالان برجسته و مشهور حقوق بشر به زندان افتاده یا از سر ناچاری راه تبعید را در پیش گرفته‌اند. نبیل رجب یک فعال حقوق بشری بحرینی است که به دلیل شرکت در تظاهرات‌های سال 2011 دو سال از عمر خود را پشت میله‌های زندان سپری کرد و در آگوست سال جاری یعنی فقط دو ماه پس از آزادی بود که بار دیگر بازداشت شد. زینب الخواجه سی‌ویک ساله یکی دیگر از فعالان حقوق بشری بحرین است که به جرم توهین به پادشاه به زندان افتاد. پدرش عبدالله الخواجه نیز سال گذشته به زندان افتاد و یک دوره سخت را در اعتصاب غذا به‌سر برد. بحرین یکی از کشورهایی است که تابعیت مخالفان خود را لغو کرده و آنها را دیگر به داخل کشور راه نمی‌دهد. به همین بهانه تاکنون ده‌ها بحرینی مجبور به اقامت در کشورهای خارجی شده‌اند.

دولت ثروتمند قطر نیز یکی از دولت‌های حاشیه خلیج فارس است که با وجود پزهای مدرنیسم و دموکراتیک بودن بشدت حقوق شهروندان بخصوص کارگران بیگانه را نقض می‌کند. درهمین رابطه سازمان عفو بین‌الملل اعلام کرد در جریان ساخت‌و‌ساز پروژه‌های جام جهانی 2022 قطر در حق کارگران مهاجر نقض حقوق بشر صورت گرفته است. در همین خصوص گزارش‌های هولناکی از سوی روزنامه گاردین و کنفدراسیون بین‌المللی اتحادیه‌های کارگری منتشر شده است.

دولت امارات نیز حقوق کارگران خارجی را بشدت نقض می‌کند. وضع حقوق بشر در این کشور همواره مورد انتقاد سازمان‌های حامی حقوق بشر بوده‌ است. شهروندان حق انتخاب یا تغییر دولت و عضویت در احزاب سیاسی را ندارند. کارگران خارجی در این کشور از بسیاری‌ حقوق خود محروم هستند. امارات همچنین یکی از کشورهایی بود که طرفداران جماعت اخوان‌المسلمین را بشدت مورد تعقیب قرار داد و آنها را مجبور به فرار از این کشور کرد.

در مورد کویت هم چندی پیش دید‌بان حقوق بشر سازمان ملل متحد اقدام دولت کویت در لغو تابعیت پنج شهروند این کشور را گامی رو به عقب خواند و از دولت کویت خواست که فوری در این تصمیم بازنگری کرده و تابعیت این افراد را به آنها بازگرداند. گزارش‌ها نشان می‌دهد دولت کویت برای سرکوب اعتراض‌های داخلی، چنین تدابیری را اتخاذ کرده است.کویت در واکنش به تظاهرات ضدحکومتی تهدید کرد که علاوه بر لغو تابعیت شرکت‌کنندگان در تظاهرات ضد دولتی، با مشتی آهنین آنها را سرکوب خواهد کرد.

وضع حقوق بشر در الجزایر، لیبی، یمن، مراکش، اردن و دیگر کشورهای عربی نیز تقریبا به همین شکل است. با این‌که کشورهای عرب بارها متهم به نقض حقوق بشر شده‌اند اما به دلیل همراهی آنها با آمریکا در سیاست‌های منطقه‌ای هنوز هیچ اقدام عاجل یا تعیین‌کننده‌ای علیه آنها انجام نشده است. هیچ یک از این کشورها به دلیل نقض حقوق بشر تحریم نشده یا در معرض فشارهای اقتصادی و سیاسی کشورهای غربی که خود را مدافع حقوق بشر می‌دانند، قرار نگرفته‌اند. نحوه برخورد تبعیض‌آمیز کشورهای غربی با این گونه کشورها که هریک پرونده‌ای قطور در نقض حقوق بشر دارند، همواره مورد انتقاد کارشناسان و ناظران بی‌طرف بوده است.