مقاوم‌سازی ارگ بم در برابر زلزله

مدیر پایگاه میراث جهانی بم در گفت‌وگو با مهر گفت: هم‌اکنون کار مرمت و بازسازی ارگ بم در حال انجام است و تاکنون بناهای متعددی از این بنای بزرگ تاریخی بازسازی شده است و مسیرهای گردشگری جدیدی در اختیار گردشگران قرار گرفته است.

افشین ابراهیمی افزود: عملیات بازسازی بخش حاکم‌نشین که در مرتفع‌ترین قسمت این بنا و روی یک کوه قرار گرفته است آغاز شده و امیدواریم روند بازسازی بخوبی انجام شود.

وی گفت: همچنین بازسازی برج و باروهای ارگ نیز در حال انجام است و پیشرفت‌های زیادی در این زمینه حاصل شده است.

به گفته مدیر پایگاه میراث جهانی بم، یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که به آن باید توجه شود مقاوم‌سازی سازه‌های مختلف ارگ بم در کنار مرمت است، به طوری که طرحی در این زمینه تدوین و در حال اجراست که در خانه سیستانی‌ها عملیاتی شده است.

وی تصریح کرد: این شیوه کاملا جدید و تلفیقی است از روش‌های مدرن و سنتی مقاوم‌سازی که امیدواریم با بازدهی مثبت همراه باشد و زمینه مقاوم‌سازی بیشتر بناهای خشتی را فراهم سازد تا بتوانیم با استفاده از مصالح بومی و ساختار سنتی بنایی مقاوم ایجاد کنیم. اکنون از خشت‌های مقاوم در بازسازی ارگ استفاده می‌شود که در کارگاه‌های مجاور ارگ بم در حال تولید است.

وی بااشاره به زلزله‌خیز بودن بم گفت: امیدواریم با اجرای چنین طرح‌هایی از بروز خسارت در زمان بروز زمین‌لرزه احتمالی جلوگیری شود.

ابراهیمی ادامه داد: این طرح با همکاری سازمان میراث فرهنگی و یکی از دانشگاه‌های آلمان در حال اجراست و در صورت موفقیت‌آمیز بودن در دیگر قسمت‌های ارگ یا بناهای خشتی نیز تسری خواهد یافت.

خشت، جزء اصلی بناهای تاریخی ایرانی

علی صولتی، پژوهشگر حوزه خشت بناهای تاریخی نیز اظهار کرد: در زمان بازسازی ارگ بم تصمیم بر این بود از مصالحی استفاده شود که در کنار بومی بودن از مقاومت بیشتری نسبت به خشت معمولی برخوردار باشد، به همین دلیل مطالعاتی در این خصوص انجام شد.

وی افزود: بر این اساس آزمایشگاه و کارگاه تولید خشت در کنار ارگ بم تاسیس شد و استفاده از انواع مصالح در جهت تولید این نوع خشت آزمایش شد.

به گفته صولتی، خشت مخلوطی متوازن از آب، گل و کاه است که می‌تواند در مناطق کویری از خاصیت عایقی آن در مقابل نفوذ آب نیز در بناها استفاده کرد، به همین دلیل در این مناطق بسیار دیده می‌شود.

وی ادامه داد: با وجود این استفاده از خشت‌های قدیمی بناهای تاریخی را در معرض خطر سیل و زمین‌لرزه قرار می‌دهد و حفاظت از آنها بسیار پرهزینه است.

صولتی افزود: در دنیا برخی مراکز علمی تحقیقات گسترده‌ای برای مقاوم‌سازی خشت و این دست بناها انجام داده‌اند، در ایران نیز در زمان بازسازی ارگ بم این نکته به چشم آمد و در نهایت خشتی مقاوم با استفاده از الیاف خرما و مصالح اصلی خشت ساخته شد که در ارگ بم مورد استفاده قرار گرفت.