فراخوان کنگره بین‌المللی هزاره سیّد مرتضی علم‌الهدی

قرن چهارم و پنجم هجری یکی از درخشان‌ترین دوره‌های تاریخ تشیع پس از آغاز عصر غیبت است. گردآوری و تدوین منابع اصلی حدیث شیعه و نیز تدوین و تألیف نخستین آثار برجسته و مهم در عرصه‌های تفسیر، کلام، فقه و اصول فقه، محصول این عصر است و بیشترین سهم را در این زمینه دو حوزه مهم قم و بغداد بر عهده داشته‌اند. در این میان تلاش و همت والای محدّثان و عالمانی چون شیخ صدوق، شیخ مفید، سیّد مرتضی، سیّد رضی و شیخ طوسی می‌درخشد.
اینک که در آستانه هزارۀ وفات سیّد مرتضی (۴۳۶ ق) - یعنی سال ۱۴۳۶ قمری- قرار گرفته‌ایم، آستان مقدّس حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) و مؤسسه علمی- فرهنگی دارالحدیث، با همراهی و مشارکت چند نهاد و مرکز بزرگ علمی- فرهنگی تصمیم به برگزاری کنگره بین المللی سیّد مرتضی گرفته‌اند.
در کنار تصحیح آثار سیّد مرتضی و نیز تالیف آثاری چند در زمینۀ ابعاد و عرصه‌های زندگی علمی و اندیشه‌های سیّد مرتضی، نگارش مقالات علمی ـ پژوهشی، جایگاه ویژه‌ای دارد.
از این رو محقّقان و پژوهشگران ارجمند را به مشارکت علمی و معنوی در این کنگره و به ویژه نگارش مقاله دعوت می‌کنیم. گفتنی است به جهت قرابت یا وابستگی برخی از عرصه‌های زندگی سیّد مرتضی با برادرش سیّد رضی، در این عرصه¬ها، سیّد رضی نیز می¬تواند موضوع پژوهش قرار گیرد. بنابر این در پایان محورها، بخش ویژه¬ای را به سیّد رضی اختصاص داده‌ایم.
موضوعات پیشنهادی برای تدوین مقالات از این قرار است (و البته از موضوعات مرتبط دیگر نیز استقبال می‌شود):
۱. زیست‌نامۀ سیّد مرتضی
- ولادت و وفات
- خاندان
- فضای علمی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی
۲. استادان و شاگردان سیّد مرتضی
- استادان (شیخ مفید، شیخ صدوق، احمد بن سهل دیباجی، ابن نباته، مرزبانی و ...)
- شاگردان (شیخ طوسی، سلّار، ابو الصلاح حلبی، ابن برّاج، کراجکی، ابن حمزه، صهرشتی، دوریستی و ...)
۳. سلوک اخلاقی و معنوی سیّد مرتضی
- اخلاق فردی
- اخلاق اجتماعی
- تعامل با مخالفان
- دیدگاه¬های اخلاقی
۴. آثار و نوشته‌های سیّد مرتضی
- آثار چاپ شده
- آثار خطّی
- آثار مفقود
۵. جامعۀ شیعی در دوران سیّد مرتضی
- بغداد در قرن ۴ و ۵
- حکومت آل بویه
- خلفای بنی عباس
- تعامل مکتب قم و بغداد
- تعامل فرقه¬های شیعه با یکدیگر
۶. فعالیت‌های اجتماعی سیّد مرتضی
- مرجعیت عامّه شیعه
- نقابت سادات
- امارت حجّاج
- ریاست دیوان مظالم
- قضاوت
- مناصب دیوانی (حکومتی) دیگر
۷. اندیشه‌های قرآنی و حدیثی سیّد مرتضی
- تأویل
- نفی تحریف قرآن
- نظریه صرفه و اعجاز
- عدم حجیت خبر واحد
- فقه الحدیث
- آرای ویژۀ قرآنی و حدیثی
۸. اندیشه‌های کلامی (اعتقادی) سیّد مرتضی
- کلام الله
- ایمان و کفر
- عدل الهی
- غلوّ
- آرای ویژه کلامی
۹. اندیشه‌های فقهی- اصولی سیّد مرتضی
- بنیان‌گذاری اصول فقه شیعه
- نظریه اجتهاد و تقلید
- نوآوری‌های فقهی و اصولی
- آرای ویژه فقهی و اصولی
۱۰. اندیشه‌های فرهنگی- اجتماعی سیّد مرتضی
- آرای سیاسی- اجتماعی
- تقریب و تفاهم مذهبی
۱۱. جایگاه و آرای ادبی سیّد مرتضی
- اشعار
- آرای ادبی
۱۲. مباحث روشی و روش¬شناسی سیّد مرتضی
- روش‌شناسی سیّد مرتضی در عرصه‌های علمی
- تعامل سیّد مرتضی با آراء و اندیشه‌ها و مذاهب عصر خود
- عقل‌گرایی سیّد مرتضی
- تعامل عالمان شیعی در ادوار بعدی با آراء و نظرات سیّد مرتضی
- سیّد مرتضی در آثار و متون عالمان اهل سنّت
۱۳. سیّد رضی
- مناسبات سیّد رضی با سیّد مرتضی
- اندیشه ها و آرای علمی سیّد رضی
- فضای تألیف نهج البلاغه
مهلت ارسال مقالات: پایان بهمن ماه ۱۳۹۳
نشانی دبیرخانه: قم، بلوار پانزده خرداد، چهارراه نوبهار، بعد از شهرک جهاد، مؤسسۀ علمی ـ فرهنگی دارالحدیث، دبیرخانۀکنگره‌ها.
تلفن: ۳۷۱۷۶۱۳۰ ـ ۰۲۵
نمابر (فکس): ۳۷۱۷۶۱۴۱ ـ ۰۲۵
رایانامه (ایمیل): Info@Hadithcongresses.ir
نهادها و مراکز برگزار کننده (به ترتیب الفبا):
۱. آستان حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)
۲. انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور
۳. بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی
۴. پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
۵. جامعة المصطفی العالمیة
۶. دانشگاه ادیان و مذاهب
۷. سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی
۸. کتابخانه های تخصّصی وابسته به دفتر حضرت آیة الله العظمی سیستانی
۹. مؤسسۀ حفظ و نشر تراث اسلامی
۱۰. مؤسسۀ علمی- فرهنگی دارالحدیث
۱۱. مجمع جهانی اهل بیت (ع)
۱۲. مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی
۱۳. مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی(نور)
۱۴. معاونت پژوهش مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه