چرا کری نرفت؟

نکته‌ای که در ورای این حضور قابل توجه است بازگشت وزرای خارجه اروپایی و استمرار حضور جان‌کری وزیر خارجه آمریکا است. به گونه‌ای که وی دیروز نیز دیدارهایی با ظریف وزیر خارجه کشورمان داشته است حال این سئوال مطرح است که چرا کری بر حضور خود اصرار داشته و برخلاف نظر اروپایی‌ها گفته بودند مذاکرات پیشرفتی نداشته بر سازنده بودن مذاکرات اشاره کرده است.

هر چند که آمریکایی‌‌ها در فضای رسانه‌ای تلاش کردند تا چنان وانمود سازند که این حضور نشانه‌ای از حسن نیت آمریکا برای مذاکره بوده و چنان نتیجه‌گیری کرده‌اند که ایران در ازای آن باید امتیازاتی برای غرب در نظر گیرد اما بررسی ریشه‌ای تحولات نکاتی دیگر را آشکار می‌سازد.

واقعیت آن است که سران کاخ سفید به شدت در معادلات جهانی با ناکامی مواجه شده‌اند به گونه‌ای که جمهوریخواهان با دستان پرتری برای انتخابات میان دوره‌ای کنگره آماده می‌گردند. اکنون تحولات عراق، سوریه، اوکراین و حتی فلسطین که اوباما ادعای دیپلماسی موفق در قبال آنها را سر می‌داد به عامل ناکامی وی مبدل شده و عملاً حرفی برای گفتن ندارد.

تنها مؤلفه‌ای که برای اوباما و دموکرات‌ها در روند انتخابات کنگره باقی مانده و از سوی دیگر می‌تواند به بهبود چهره تخریب شده جهانی آمریکا کمک کند به نتیجه رسیدن مذاکرات است. آمریکا اکنون دو گزینه بیشتر ندارد یا باید شکست مذاکرات را اعلام کند که هزینه‌ای بسیاری برای آن دارد و یا بر ناتوانی در برابر مقاومت ایران اذعان و به سمت امتیاز‌دهی گسترده در مذاکرات پیش رود که آن نیز هزینه‌های سنگینی برای آنان به همراه خواهد داشت.

در این شرایط آمریکا که از حمایت‌های روسیه و چین و حتی کشورهای اروپایی ناامید شده تلاش کرده با حضور جان کری در وین ضمن نمایش چهره‌ای مذاکره‌کننده از خود، به دنبال اعمال فشار مستقیم به ایران برای عقب‌گرد از خطوط قرمز باشد.

ماموریت‌ کری آن بوده است که با سیاست تهدید و تشویق ایران را به تعدیل خطوط قرمز سوق دهد در حالی که از واژه باز کردن گره‌های توافق نهایی سخن به میان آورده است. به هر حال آنچه پشت درهای بسته مطرح شده آشکار نشده اما یک اصل اساسی مطرح است و آن اینکه آمریکا به شدت نیازمند این توافق است و برای تحقق آن به هر دری می‌زند هر چند که در ظاهر ادعای نیاز ایران به این توافق با محور رفع تحریم‌ها را مطرح می‌سازد.

شرایط نشان می‌دهد آنکه باید تغییر رفتار داشته باشد آمریکاست و نه ایران و اگر قرار به امتیاز‌دهی باشد این آمریکا است که باید این اقدام را صورت دهد و درخواست تغییر رفتار ایران صرفاً اقدامی زیاده‌خواهانه است.

قاسم غفوری-جام جم آنلاین