گوش شکسته‌ها؛ خانه کشتی‌گیران در تلویزیون

برنامه «روح پهلوانی» به بررسی کشتی و حواشی این ورزش می‌پردازد. صدرالدین کاظمی، کارشناس نام‌آشنای کشتی، مجری این برنامه است و سعید اصغری تهیه‌کنندگی روح پهلوانی را به عهده دارد.

ایرانی‌ها که همیشه پهلوانان را دوست داشته و دارند، توجه ویژه‌ای به کشتی دارند و به آنهایی که در این رشته قهرمان می‌شوند احترام می‌گذارند، اما کشتی فقط قهرمانی نیست، بلکه آنچه کشتی‌‎گیران بر آن می‌بالند لقب «پهلوانی» است، پهلوانی در قدرت بدنی خلاصه نمی‌شود، بلکه سجایای اخلاقی و صفات نیک‌انسانی نیز لازمه کار است. پهلوان باید وجوه اخلاقی، ایمانی، انسانی، عاطفی و احساسی را در خود تقویت کند. بیان خلق و خوی پهلوانی چندان آسان نیست، شاید بهتر ​ باشد که از بلندای تاریخ به گذشته‌های دور دوران باستان برگردیم و این نام و نشان را در شرح داستان‌های حماسی رستم‌دستان، پوریای ولی، شیخ پهلوان و جهان پهلوان تختی بجوییم که آینه‌های تمام‌نمای خصائل پهلوانی بوده‌اند.

باتوجه به اهمیتی که گفته شد برنامه‌ای که مختص این ورزش باشد و به مسائل مختلف این علقه دیرینه ایرانی‌ها بپردازد، لازم بود. همه اینها باعث شد برنامه روح پهلوانی متولد شود؛ برنامه‌ای که گاه آنقدر آرام و بی‌هیاهوست که تنها دوبنده‌پوشان آن را می‌بینند و گاه آنقدر با سر و صدا و حواشی همراه است که حتی پادرمیانی مدیران را می‌طلبد. این برنامه با نگاه تحلیلی و چالشی کشتی را بررسی و تحلیل می‌کند.

ظهور یک نود در کشتی

سعید اصغری، تهیه‌کننده این برنامه درباره تولید این برنامه می‌گوید: تقریبا اواخر اسفند 90 بود که با من تماس گرفتند و گفتند قصد دارند برنامه‌ای در رابطه با کشتی و حواشی این ورزش در شبکه ورزش بسازند. من برای ساخت این برنامه طرحی را به شبکه ارائه دادم، در آن زمان برنامه‌ای مختص کشتی در شبکه سه با عنوان «دایره طلایی» پخش می‌شد، پس من در طرح اولیه‌ای که به مدیران شبکه ورزش ارائه دادم بر این نکته تاکید کردم که نباید از آن تقلید کنیم.

وی خاطرنشان می‌کند: پخش برنامه روح پهلوانی از اول مهر 91 به صورت رسمی آغاز شد. کشتی، ورزش اول کشور است و بیشترین مدال‌های کشور را ما در این رشته کسب کرده‌ایم، پس لازم بود برنامه‌ای اختصاصی در این مورد ساخته شود. برنامه روند خوبی داشت، پس آن را ادامه دادیم تا ​ امروز که سری سوم روح پهلوانی را روی آنتن می‌بریم.

اصغری در پاسخ ​ این پرسش که چرا اسم برنامه را روح پهلوانی گذاشتید، توضیح می‌دهد: سال 87 کشتی‌گیران برتر و مدال‌آوران این ورزش دیداری با رهبر معظم انقلاب داشتند که در آن دیدار حضرت آقا فرمایش​هایی داشتند که ما هم در تیتراژ برنامه از آن استفاده کردیم. رهبر معظم انقلاب در فرمایش​ هایشان به نکته مهمی اشاره کردند و فرمودند شاغلان این رشته باید به روح پهلوانی برسند. ما هم با استناد به این جمله به آقای صادقی، مدیر شبکه ورزش پیشنهاد دادیم نام برنامه را روح پهلوانی بگذاریم و وی نیز قبول کرد.

این تهیه‌کننده تلویزیونی بیان می‌کند: برنامه‌های ورزشی گفت‌وگومحور و چالشی بخصوص در حوزه فوتبال زیاد داریم که شاخص‌ترین آنها برنامه نود است، ولی ما قصد نداشتیم که یک نود دیگر در کشتی بسازیم. ما به هیچ وجه به دنبال الگوبرداری از برنامه‌های دیگر نبوده و نیستیم. ​ نمی‌توانم بگویم برنامه ما از روی آنها ساخته شده، زیرا ساختار برنامه روح پهلوانی با یک ساختار انتقادی از فدراسیون و اتفاق‌هایی است که در فدراسیون کشتی می‌افتد و همین شباهت‌هایی بین نود و روح پهلوانی به وجود می‌آورد.

وی ادامه می‌دهد: به هر حال در طول یک هفته اتفاقاتی در کشتی می‌افتد که ما بر حسب آنها و واکنش‌هایی که به وجود می‌آید، برنامه خود را می‌سازیم. ما به نسبت موافقان و مخالفان اتفاقات روز ورزش کشتی آیتم‌هایی تهیه و تولید می‌کنیم. بخشی از برنامه در استودیو ضبط می‌شود که برای این بخش مهمان هم دعوت می‌کنیم. البته گاهی هم خود مهمان برنامه تبدیل به موضوع می‌شود و برنامه حول یک نفر می‌چرخد. به‌عنوان نمونه در یکی از قسمت‌های روح پهلوانی محمد بنا، مربی سابق تیم ملی کشتی فرنگی را به برنامه آوردیم و درباره روش مربیگری با او گفت‌وگو کردیم. اگر قرار باشد نکته‌ای در ورزش کشتی به چالش کشیده شود و طرح و راهکاری بدهد، در برنامه روح پهلوانی آن را مطرح ​ و حتی‌المقدور برای آن راهکاری ارائه می‌دهیم.

اصغری در پاسخ این سوال که آیا کشتی هم مانند فوتبال آنقدر حاشیه دارد که در یک برنامه اختصاصی به آنها پرداخته شود، بیان می‌کند: صد درصد چنین است. کشتی عمر بسیار طولانی در کشور ما دارد و در فرهنگ ما ریشه دوانده است. کشتی زورخانه‌ای از زمان پوریای ولی و کشتی پهلوانی از زمان‌های بسیار دور در کشور ما بوده و به همین دلیل و با توجه به جامعه‌ گسترده‌ای که در کشتی فعال هستند و مسائل مربوط به آنها، این ورزش جای کار بسیار از دید یک برنامه‌ساز تلویزیونی دارد؛ بخصوص اکنون که ما یک شبکه تخصصی برای ورزش هم داریم.

وی درباره روند انتخاب موضوع برنامه، کارشناس و مجری روح پهلوانی می‌گوید: مجری ثابت برنامه صدرالدین کاظمی است که فکر می‌کنم از اساتید و مفاخر کشتی‌ است. کاظمی سال‌های سال در مطبوعات و صدا و سیما درباره این رشته ورزشی نوشته و برنامه ساخته و کارشناسی کرده است و تبحر خاصی در این رشته دارد. من و آقای کاظمی به نسبت موضوعات روز کشتی تصمیم می‌گیریم که محور برنامه را بر چه اصلی بگذاریم و چه افرادی را به‌عنوان کارشناس یا مهمان انتخاب کنیم.

برنامه‌های زنده‌ای که مهمان‌محور هستند گاه با حرف‌هایی به حاشیه کشیده می‌شود. اصغری در پاسخ به این پرسش که آیا تاکنون اتفاقی افتاده که حاشیه در این برنامه زیاد شود و مجبور شوید برای حواشی ترمز بگذارید، می‌گوید: نه تاکنون چنین نشده است، البته در یک برنامه‌ که فکر می‌کنم حدود یک سال و نیم پیش ضبط شد خطیب، سرپرست وقت فدراسیون کشتی را دعوت کردیم و از طرف دیگر آقای منصوریان را به‌عنوان کارشناس برنامه آوردیم تا درباره حواشی فدراسیون ، صحبت شود. به هر حال انتقاداتی از خطیب شد که او از کوره در رفت و مشکلاتی برای برنامه ایجاد و برنامه را بشدت دچار حواشی کرد، ولی بجز آن مورد دیگر چیزی در خاطرم نیست.

تهیه‌کننده برنامه روح پهلوانی بااشاره به ذات پهلوانی و جوانمردی حاکم بر کشتی درباره حواشی این ورزش که در برنامه‌اش آنها را مورد بررسی قرار می‌دهد، توضیح می‌دهد: برخلاف تصور برخی که فکر می‌کنند چون کشتی روحی بزرگ دارد و ورزشی پهلوانی است حاشیه ندارد، واقعیت این است حواشی زیادی در این ورزش وجود دارد که ما در برنامه روح پهلوانی سعی می‌کنیم این زشتی‌ها و زیبایی‌ها و البته کاستی‌ها را نشان دهیم.»

کشتی همچنان نفس می‌کشد

بار اصلی برنامه‌های گفت‌وگومحور بر دوش مجری آن است. مجری باید هم بر محور برنامه و هم بر صحبت‌های رد و بدل شده اشراف و احاطه کافی داشته باشد تا برنامه از دستش خارج نشود و بتواند آن را اداره کند. مجری روح پهلوانی، صدرالدین کاظمی است که به قول تهیه‌کننده از نویسندگان ورزشی قدیمی و از کارشناسان این ورزش است.

کاظمی درباره اجرای روح پهلوانی توضیح می‌دهد: ما از مهر 91 این کار را شروع کردیم و بعد از شش ماه یعنی 26 برنامه کارمان به پایان رسید و دوباره بعد از یک وقفه شش ماهه از اواخر سال 92 دوباره ساختش را شروع کردیم. من با نظر تهیه‌کننده برنامه برای اجرای آن انتخاب شدم.

وی به تفاوت‌‍‌های اصولی که میان روح پهلوانی و برنامه نود وجود دارد، اشاره می‌کند و می‌گوید:‌ اصولا شرایط کشتی با فوتبال فرق دارد. خود من هم به شخصه دنبال این نیستم که یک نود در کشتی داشته باشیم، زیرا این با روح پهلوانی که ​ دنبال آن هستیم در تعارض است. شاید در فوتبال ما بتوانیم نود را بسازیم، ولی در کشتی این امر ممکن نیست؛ به اعتقاد من بررسی کیفی در کشتی از بررسی کمی بسیار مهم‌تر است. در حقیقت ما به دنبال برخی حاشیه‌سازی‌ها و توجه به برخی حواشی نیستیم، ولی خیلی از ویژگی‌هایی که دنبال آن هستیم، قابل اندازه‌گیری نبوده؛ و نقد آنها سخت‌تر از فوتبال است. شاید گاهی به برنامه نود نزدیک می‌شویم، ولی ما سعی در داوری نداریم، بلکه بیشتر نقد سازنده را در دستور کار خودمان قرار داده‌ایم. ما گاهی در برنامه‌ای به داوری انتقاد می‌کنیم و گاهی مسابقه‌ای را از نظر فنی مورد بررسی قرار می‌دهیم، ولی به طور کلی دنبال این نیستیم که جمعی را در مقابل یک جمع دیگر قرار بدهیم.

مجری برنامه روح پهلوانی ادامه می‌دهد: ​ابتدا تلاش کردیم کشتی را به‌عنوان ورزش اول کشور در رسانه ملی فراگیرکنیم و زمان بیشتری به آن اختصاص دهیم. باید قبول کنیم کشتی با این همه قدمت و پیشینه فراوانی که دارد، فاقد یک رسانه و تریبون اختصاصی برای بیان هویت و شخصیت خودش است. اگر بررسی کنید متوجه می‌شوید در روزنامه‌ها و سایت‌ها خیلی کم به کشتی پرداخته می‌شود، حتی در صدا و سیما هم برنامه‌های کمی درباره کشتی داریم، در صورتی که خیلی از رشته‌های دیگر سهم بیشتری را در رسانه‌ها به خود اختصاص داده‌اند. هدف ما در روح پهلوانی این است که کشتی را بشناسانیم و بگوییم کشتی همچنان نفس می‌کشد و همچون گذشته قهرمان‌های آن می‌توانند افتخارآفرینی کنند و در درجه دوم ترغیب جوان‌ها و جلب آنها به سمت کشتی را در دستور کار خود قرار دادیم، چون طبق آمار علاقه‌مندان رشته کشتی روز به روز کمتر می‌شوند که این برای ورزش کشتی که ورزش اول کشور است، فاجعه است.

تبدیل کشتی به مقوله‌ای فرهنگی

وی دلیل این روند نزولی را نبود تبلیغ کافی درباره کشتی می داند و ادامه می‌دهد: متاسفانه راجع به کشتی تبلیغات خوبی صورت نمی‌گیرد و باشگاه‌ها با کمبود استقبال‌کننده مواجه هستند. ما با پخش برنامه روح پهلوانی امیدواریم خانواده‌ها توجه بیشتری به کشتی کنند. البته در برنامه روح پهلوانی تلاش می‌کنیم کشتی را از مقوله زورورزی به مقوله‌ای فرهنگی تبدیل کرده و راجع به بخش‌های مختلف آن بحث و نقد کنیم. ما قصد داریم اهالی کشتی را به یک دیالوگ مشترک در مورد کشتی فرا بخوانیم، فارغ از این که به چه می‌اندیشند یا به چه قهرمانی علاقه‌مند هستند.

کاظمی درباره چگونگی و سبک اجرایش توضیح می‌دهد: در برنامه روح پهلوانی، بیشتر اوقات بزرگان و قهرمانان کشتی به برنامه دعوت می‌شوند، بنابراین صحبت با آنها درباره کشتی سخت نیست؛ زیرا تخصص آنها کشتی است و درباره این ورزش اطلاعات خوبی دارند.

وی ادامه می د‌هد: وقتی مانیفست خودمان را در برنامه‌های روح پهلوانی اعلام کردیم و گفتیم​ این برنامه خانه همه اهالی کشتی است، گزافه نگفتیم.​ سعی می‌کنیم در این برنامه بیشتر از صاحب‌منصبانی استفاده کنیم که جزئی از خانواده کشتی هستند و بارها اعلام کرده‌ایم روح پهلوانی تریبونی است برای همه کشتی‌گیران و از روزنامه شما هم اعلام می‌کنیم اینجا تریبون اهالی کشتی است و همه می‌توانند به برنامه ما بیایند و درباره کشتی و واقعیت‌های آن سخن بگویند و هم از نظر فنی و هم از نظر اجرایی و اداری و مدیریتی اگر نقدی دارند، مطرح کنند و حرف‌های خود را بگویند و اگر پیشنهادی دارند آن را هم بیان کنند تا کشتی را از یک وضع​ توام با سکون به وضعیت​ پویا و محرک مبدل کنند.

مجری برنامه روح پهلوانی در پاسخ​ این پرسش که آیا کشتی آنقدرحاشیه دارد که برای آن یک برنامه کامل و چند ساعته ساخت، می‌گوید: به طور طبیعی دارد. این یک واقعیت است که هر چه به حاشیه بپردازیم، مخاطب بیشتری جمع می‌کنیم، ولی بحث ما این است که اول کشتی را به مردم معرفی کنیم و بعد به حاشیه‌های آن بپردازیم.

کاظمی در پایان سخنانش می‌گوید: البته به مسائلی مثل دوپینگ یا مسائل معیشتی مربیان یا نوع انتخاب کشتی‌گیران تیم ملی هم می‌پردازیم، ولی هدف اول تثبیت بحث فنی و تحکیم پایه‌های کشتی در جامعه است که به سمت فراموشی حرکت می‌کند. ما دنبال این هستیم که کشتی را از نظر فنی به جایگاهی برسانیم که وقتی کشتی پخش می‌شود، مردم ترجیح ندهند کانال تلویزیون خود را عوض کنند، هدف ما این است که مردم به کشتی بیش از پیش علاقه‌مند شوند. (مجید احمدی ‌/‌ گروه رادیو و تلویزیون)