تجلیل راهبان از مارمولک آمریکایی

نقش‌های درخشان و ماندگار این بازیگر برجسته تاریخ سینما یکی دو تا نیست و هر کدام از تماشاگران دست‌کم می‌توانند چند نقش‌آفرینی ماندگار او را به یاد بیاورند و درباره کیفیت بالای بازی او ساعت‌ها با اشتیاق بحث و صحبت کنند.

آنها مخیرند از جزئیات بازی او در نقش ویتو کورلئونه جوان در قسمت دوم «پدرخوانده» سخن بگویند که به سبب بازی مارلون براندو در قسمت اول در کهنسالی این نقش، انتخابی چالشی و پرخطر بود یا می‌توانند تسلط خیره‌کننده او به نقش آل کاپون در «تسخیرناپذیرها» را مثال بزنند.

اما نقطه عطف دنیرو همکاری او با کارگردان بزرگی چون مارتین اسکورسیزی بود که به خلق نقش‌هایی تماشایی در فیلم‌هایی چون خیابان‌های پایین شهر، رفقای خوب، تنگه وحشت، نیویورک نیویورک، کازینو و راننده تاکسی منجر شد.

او در آثار اسکورسیزی و کارگردانان دیگر، طیف متنوعی از نقش‌ها را با حفظ و حتی در برخی موارد ارتقای استانداردهای بازیگری بازی کرد و از فاتحان قله سینما شد.

دنیرو در دوران بازیگری دو بار هم ردای کشیش‌ها را به تن کرد، یک بار در فیلم‌ «خوابگردها» ساخته بری لوینسون که در نقش کشیش رابرت کوریلو (پدر بابی) ظاهر می‌شود و دیگربار در فیلم «ما فرش نیستیم» بنا به شرایطی اضطراری جامه یک کشیش را می‌پوشد. دنیرو و همبازی دیگرش‌ شان‌پن در این اثر کمدی، نقش محکومانی را دارند که از زندان فرار می‌کنند، اما مجبور می‌شوند برای عبور از مرز مدتی خود را کشیش‌ جا بزنند.

این همان داستانی است که سال‌ها بعد در یکی از کمدی‌های شاخص سینمای ما مورد استفاده قرار گرفت و منجر به ساخت «مارمولک» نوشته پیمان قاسم‌خانی به کارگردانی کمال تبریزی و بازیگری پرویز پرستویی شد.

حالا نکته جالب اینجاست که انجمن راهبان نیویورک قرار است پانزدهم مهرماه امسال در یک ضیافت شام، جایزه دستاورد هنری را به رابرت دنیرو اهدا کند. هر چند این انجمن در زمینه جمع‌آوری پول برای امور خیریه فعالیت می‌کند و از همین رو بسیاری از کمدین‌های سرشناس عضو افتخاری آن هستند، اما این تجلیل با نگاهی طنز از دو جنبه قابل بررسی و تامل است؛ یا اعضای این انجمن «ما فرشته نیستیم» را ندیده‌اند یا دیده‌اند و قصد دارند در آن مراسم شام، دنیروی بیچاره را چیزخور کنند و به دیار باقی بفرستند تا بدین‌وسیله از کشیش‌ها اعاده حیثیت کرده باشند!

بامداد محمدی - جام‌جم