جشنواره؛ شروعی تازه برای رادیو

محمدحسین صوفی، معاون صدا با اظهار خرسندی از برگزاری جشنواره در سالروز میلاد امام جواد(ع) و امام علی(ع) گفت: برگزاری جشنواره رادیو از استثنایی‌تــرین و حـــرفـــه‌ای‌تــرین جشنواره‌های رسانه‌ای در جهان است. شماری از مدیران، برنامه‌سازان و کارشناسان ارتباطات در کنار تولیدکنندگان برنامه‌ها و همراه با تئوریسین‌های ارتباطات در این تجمع گردهم آمدند.

وی ادامه داد: ما در سال‌های اخیر شاهد تحولات کمی و کیفی در عرصه رادیوی جمهوری اسلامی ایران بودیم. افزایش شبکه‌ها، ایجاد تنوع در برنامه‌های تولیدی، افزایش ساعات پخش، ایجاد و کاربردی کردن و فرهنگسازی واژگانی چون مهندسی پیام، اصرار به بهبود و ارتقای کیفیت راه‌اندازی انواع شوراهای تخصصی، توجه به بنیه علمی کشور، ایجاد شادابی و طراوت در برنامه‌سازی، انعطاف و فعال بودن در برنامه‌ها و سرعت عمل در تولید پیام و... نشان می‌دهد رادیو رسانه‌ای پویا، جذاب و تاثیرگذار است. معاون صدا با تاکید بر رویکرد رادیو در سال‌جاری گفت: جشنواره ابزاری برای خلاقیت رسانه است. جشنواره‌ها از منابع اصلی و موتور محرکه نوآوری، ابداع، ابتکار و خلاقیت در رادیو هستند. بنابراین جشنواره باعث تجربه‌اندوزی می‌شود.

جشنواره محلی برای ارائه ایده‌ها، ابداعات، نوآوری‌ها و ارزیابی و محک برنامه‌سازان است. بنابراین نو شدن برنامه‌های رادیویی با جشنواره پیوندی عمیق دارد. شناسایی و شناساندن ایده‌های نو و ابتکارات به کشف استعدادها منجر می‌شود.

وی عنوان کرد: جشنواره رادیو امکانی حرفه‌ای برای ارتقای برنامه‌سازان رادیو است و اگر برنامه‌سازان و اهالی رادیو نگاه حرفه‌ای داشته باشند، می‌توانند از تجربیات دیگران استفاده کنند و خود را محک بزنند، بنابراین جشنواره محلی برای آزمون و کسب تجربه است.صوفی ادامه داد: ما در این جشنواره علاوه بر بررسی ارتباطات حرفه‌ای برنامه‌سازی، درباره آینده رادیو به فراز و فرودهای این رسانه و بررسی و تحلیل آثار نیز می‌پردازیم. جشنواره ابزاری برای تعالی فرهنگ برنامه‌سازی است.

وی در پایان گفت: بر این اساس در این دوره از جشنواره ارتباط وسیع‌تری با استادان و اندیشمندان برقرار شد و امسال تعداد بیشتری از اندیشمندان، تئوریسین‌ها و نخبگان رسانه‌ها در این جشنواره حضور دارند. امیدوارم ایده‌های نو باعث ارتقای کیفیت برنامه‌های رادیو شود.

پیوند مردم با رادیو دائم است

غلامعلی حدادعادل در مراسم افتتاح جشنواره رادیو ضمن قدردانی از تلاش برنامه‌سازان رادیو گفت: نسلی که بنده به آن تعلق دارم، قبل از این‌که تلویزیون را بشناسد، رادیو را شناخته است. من و همسن و سالانم پیش از تلویزیون با رادیو آشنا شدیم و سال‌ها تنها وسیله ارتباط جمعی الکترونیکی برای ما رادیو بود.

وی عنوان کرد: ما خاطرات زیادی از رادیو داریم. اولین خاطره ابعاد رادیو بود که به اندازه چمدانی‌ بزرگ بود. در آن زمان داشتن رادیو نوعی حیثیت محسوب می‌شد و اگر کسی رادیو داشت، همه دور او جمع می‌شدند و همان‌طور که الان وسایل دریافت شبکه‌ها روی بام‌هاست، در آن وقت وسایل دریافت امواج رادیو روی بام ها بود و همه سعی می‌کردند روی پشت بام خانه‌‌شان آنتن رادیو داشته باشند.

حداد عادل ادامه داد: ما در خانه‌مان رادیو نداشتیم، چون برنامه‌هایی از آن پخش می‌شد که مخالف عقاید ما بود، اما بیشتر خانه‌ها رادیو داشتند. ما نوجوانان از قصه‌های صبح و ظهر جمعه لذت می‌بردیم. برنامه صبح جمعه هم از پرشنونده‌ترین برنامه‌ها بود. قصه‌های شب هم مشتری زیادی داشت.

وی اشاره کرد: قبل از ورود تلویزیون به ایران شاید بسیاری فکر می‌کردند با آمدن تلویزیون، رادیو بازنشسته می‌شود و به موزه‌ها سپرده خواهد شد، اما عملا این‌طور نشد. امروز توفیق رادیو کمتر از تلویزیون نیست. از سوی دیگر رادیو برخلاف تلویزیون سروصدا و جار و جنجال ندارد و کمتر حاشیه‌ساز می‌شود.

حدادعادل با تاکید بر راز ماندگاری رادیو گفت: گوش کردن به رادیو بسیار آسان‌تر از تماشای تلویزیون است. در واقع می‌توان همزمان هم به رادیو گوش داد و هم کارهای دیگر را انجام داد. رادیو انیس و مونس ماست و به قول برنامه‌های 20 سوالی در جیب جا می‌گیرد. همچنین برنامه‌سازی برای رادیو بسیار آسان‌تر از تلویزیون است و سرعت کار در برنامه‌سازی نیز بیشتر و ارزان‌تر است.

وی با اشاره به تفاوت‌های رادیو و تلویزیون اظهار کرد: چشم و گوش در شناخت از دنیا با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند و نوع معرفتی که برای این دو حاصل می‌شود هم متفاوت است. چشم در آگاهی ما از دنیا بسیار موثر است، اما با چشم چیزی را می‌توان دید که حتما جسمانیت پیدا کرده باشد و به شکل امری مادی درآمده باشد، اما دانشی که از راه گوش وارد معرفت ما می‌شود، نیازی نیست که حتما جسمانی و مادی باشد بلکه می‌تواند معقول و مفهوم باشد و در ارتباط با عالم معنا قرار بگیرد. بنابراین گوش کردن با تفکر و تعقل سازگارتر است تا نگاه کردن. مفاهیم معقول از راه کلام منتقل می‌شود و میدان سخن میدانی معقول است.

وی درباره مقایسه مخاطبان رادیو و تلویزیون گفت: این تفاوت‌ها را می‌توان با مقایسه نوع مخاطبان رادیو و تلویزیون درک کرد. شنوندگان رادیو به افراد اهل حرفه مثل رانندگان منحصر نمی‌شوندو من بسیاری از فرهیختگان و استادان را می‌شناسم که علاقه بیشتری به شنیدن رادیو دارند تا دیدن تلویزیون و لذت بیشتری از شنیدن رادیو می‌برند. پیوند مردم با رادیو دائم است و بعید است روزگاری برسد که رادیو به موزه‌ها برسد.

ارتقای کیفی برنامه‌ها

بهروز رضوی‌نژاد، دبیر جشنواره در بخشی از این مراسم ضمن خوشامدگویی به مهمانان گفت: ما با نگاهی به جشنواره‌های گذشته در جشنواره امسال سه هدف را دنبال می‌کنیم.

وی ادامه داد: هدف اول دستیابی به ایده خلاق و مبتکرانه، هدف دوم نمایش توان برنامه‌سازان ایرانی و هدف سوم گردهم آمدن برنامه‌سازان ایرانی و تعداد زیادی از اندیشمندان است که باعث انسجام می‌شود. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که جشنواره نتایج اثربخشی به همراه داشته و ما تا امروز به دستاوردهای قابل قبولی در حوزه صدا رسیده‌ایم. سازماندهی و تشکیلات، تدوین شاخص‌ها و استانداردهای موردنیاز، فعال‌سازی ماهیت جشنواره، نیازسنجی سرفصل‌های آموزشی و... دستاوردهای حوزه معاونت صداست که از مهم‌ترین فعالیت‌های رسانه‌ای این رخداد فرهنگی در حوزه رسانه بوده است.

دبیر جشنواره رادیو با اشاره به کیفیت آثار ارسال شده به جشنواره افزود: ما امسال شاهد رشد کیفی در بخش بین‌الملل بودیم. در بخش بین‌الملل نگاه ما به صاحب اثر یعنی تهیه‌کننده است. در بخش داخلی علاوه بر تولیدکننده به موضوعاتی مثل انقلاب، دفاع مقدس، خانواده و همچنین مشاغلی نظیر گویندگی، صدابرداری و گزارشگری توجه کردیم. همچنین در این دوره از جشنواره کارگاه‌های آموزشی زیادی برگزار شد که بعضی از این دوره‌ها چند روز پیش از جشنواره آغاز شدند و بخشی از این کارگاه‌ها هم بعد از جشنواره آغاز می‌شود.

جایگاه خوب رادیو ایران در جهان

در این مراسم یکی از نمایندگان اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های آسیا و اقیانوسیه خاطراتی از دوران کودکی‌اش درباره رادیو گفت و تاکید کرد: من به واسطه گوش دادن به رادیو توانستم روزنامه‌نگار و برنامه‌ساز شوم. من به رادیو علاقه‌مند هستم و امروز از طریق اینترنت به برنامه‌های رادیو گوش می‌دهم. رادیو جزء لاینفک زندگی‌ام است. وی ادامه داد: خیلی از افرادی که در این جمع حضور دارند، دغدغه آینده رادیو را دارند. رادیو نقش‌های متفاوتی در زمینه اطلاع‌رسانی، آموزشی، سرگرمی، فرهنگ و... دارد. رادیو جمهوری اسلامی ایران جایگاه خوبی در اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های آسیا و اقیانوسیه دارد.

در این مراسم گروه موسیقی آوازی تهران برنامه اجرا کرد و جوایز تعدادی از بخش داخلی جشنواره اهدا شد که برگزیدگان عبارتند از: منصوره توحیدلو تهیه‌کننده برنامه «در حوالی دل»(رادیو دانش)، شکوفه موسوی تهیه‌کننده برنامه «تیتر داغ»(رادیو جوان)، فاطمه حسن‌پور تهیه‌کننده برنامه «سلام ایرانی»(صدای آشنا)، امیرعباس اشرف تهیه‌کننده برنامه «کوی نشاط»(رادیو ایران)، مرضیه طبرستانی تهیه‌کننده برنامه «آلاچیق»( رادیو فصلی)، امیر ابوفاضلی تهیه‌کننده برنامه «دنیای فوتبال»(صدای آشنا)، سمیرا قنبری تهیه‌کننده برنامه «گفتاره»(رادیو قرآن)، ناهید گودرزی تهیه‌کننده برنامه «یک دیگر را دوست داشتن تنها حقیقتی است که می‌ماند»(صدای آشنا)، نوشین رهگذر تهیه‌کننده برنامه «شطرنج با شیطان»(رادیو تهران) و فرشاد آذرنیا تهیه‌کننده برنامه «حس ششم»(شبکه نمایش).

گوینده منتخب زن: فاطمه آل‌عباس گوینده خانه و خانواده، گوینده منتخب مرد: حسن خلقت دوست گوینده «در حوالی دل»(رادیو دانش)، امیرعباس عبداللهی کارشناس مجری برنامه «شطرنج با شیطان»(رادیو تهران)، نازنین علی‌دادیانی گزارشگر برنامه «حالا حکایت ماست»(رادیو تهران)، هادی ابوالفضل صدابردار برنامه «قلقلک»(صدای آشنا)، حسین مشفق تهیه‌کننده برنامه «ترانه باران»(رادیو فرهنگ)، فاطمه نیکفر نویسنده برنامه «نگاشته‌ها و انگاره‌ها»(رادیو فرهنگ)، فرهاد امینی نویسنده نمایش «خواستگاری»(رادیو نمایش)، ناهید مسلمی بازیگر نمایش «یکی بابامو بگیره»(رادیو نمایش)، میرطاهر مظلومی و نورالدین جواحیان بازیگران آثار «یکی بابامو بگیره» و «حس ششم» برگزیده مشترک شبکه نمایش.

در بخش جنبی دانشجویی، محمد ترابی تهیه‌کننده برنامه «آن طرف پوسته» از دانشکده صداوسیما، فرانک سعیدی تهیه‌کننده برنامه «چرا می‌ترسی؟» مرضیه شهرساز تهیه‌کننده برنامه «قصه‌های انقلاب اسلامی»، هدی فلاح تهیه‌کننده برنامه «طرحی از یک شهادت»، سمیه کوهی تهیه‌کننده برنامه «زرجوب» به عنوان نفرات برتر معرفی شدند.

تولید برنامه به زبان‌های زنده دنیا

معاون صدا دیروز در دیدار با مهمانان خارجی جشنواره اعلام کرد: رادیو آمادگی دارد که با همه کشورها تبادل برنامه‌ای داشته باشد و کارهای آموزشی انجام دهند تا تجربیات منتقل شود.

نشست مشترک معاون صدا با مهمانان خارجی سیزدهمین جشنواره بین‌المللی رادیو و اجلاس جهانی صدا برگزار شد. محمدحسین صوفی، معاون صدا به نمایندگان کشورهای خارجی گفت: رسانه یک دانشگاه بزرگ فرهنگی و تاثیرگذار است که مدرسان و معلمان آنها، برنامه‌سازان و دانشجویان آنها، مخاطبان ما هستند. بر این اساس ما در رسانه می‌توانیم برای همه امور اقتصادی، سیاسی و فرهنگی و برای همه اقشار متناسب با نیازها و درخواست‌ها و ذائقه آنها برنامه تولید و پخش کنیم. در عین حال جشنواره و اجلاس فرصت مغتنمی است برای اهالی برنامه‌ساز و نظریه‌پردازان که دور هم جمع شوند و تجربیاتشان را به یکدیگر منتقل کنند و از دستاوردهای علمی یکدیگر استفاده کنند، ما به عنوان اهالی رسانه باید چشمی باز و گوشی شنوا برای شنیدن حقایق داشته باشیم.

وی با اشاره به جایگاه رادیو در ایران ادامه داد: بر این اساس ما در رادیو جمهوری اسلامی ایران آماده همه گونه همکاری با همه نهادهای جهان هستیم. خوشبختانه در سال‌های اخیر در کشور ما رشد و توسعه خوبی در شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی ایجاد شده و اکنون ما به انواع زبان‌ها برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی تولید می‌کنیم. بنابراین، این آمادگی وجود دارد با همه کشورها تبادل برنامه‌ای داشته باشیم و کارهای آموزشی با یکدیگر انجام دهیم.

فاطمه عودباشی / گروه رادیو و تلویزیون