سودجویان خاک هرمز را هم می‌فروشند

روز گذشته پروین فرشچی، معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در نشستی خبری در این باره تصریح کرد: این یکی از چالش‌های ما در حوزه خلیج‌فارس است و سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان یک دستگاه نظارتی به تنهایی نمی‌تواند مانع این مساله شود. البته استانداران در این خصوص مسئولیت سنگین‌تری دارند.

این در حالی است که از پیوستن جزیره هندورابی به کیش به عنوان منطقه آزاد تجاری نیز می‌توان جزو یکی دیگر از چالش‌های زیست محیطی در خلیج فارس نام برد؛ زیرا ساخت‌و‌سازهایی که در این منطقه بدون ارزیابی زیست‌محیطی انجام می‌شود، تهدیدی برای زندگی آبزیان و مرجان‌های این جزیره است.

فرشچی در این باره بیان کرد: ما با ساخت‌و سازهایی که بدون ارزیابی زیست محیطی انجام‌ می‌شود، مخالف هستیم.

افزون بر این، وی بروز چنین مشکل‌هایی را نتیجه دوگانگی مسئولیت‌ها میان مناطق آزاد و سازمان حفاظت محیط زیست دانست و ادامه داد: مدیریت یکپارچه‌ای در این مناطق وجود ندارد، اما قرار شده در جلسه‌ای که بزودی بین سازمان حفاظت محیط زیست و مدیریت مناطق آزاد تشکیل‌خواهد شد، دراین باره تصمیم‌هایی گرفته شود.

تعداد محیط‌بانان دریایی مشخص نیست

فرشچی با بیان این‌که کمبود محیط‌‌بان در سواحل کشور یکی از مشکلات اصلی دراین مناطق است، ابراز کرد: باید محیط‌بانان بیشتری در این مناطق داشته باشیم البته ارائه آموزش‌های لازم به این افراد ضروری است. اکنون یگان حفاظتی در مناطق ساحلی وجود دارد، اما این مناطق باید گارد ساحلی داشته باشند.

معاون سازمان محیط زیست با بیان این‌که برخی کارشناسان محیط زیست داوطلبانه به عنوان محیط‌بان نیز عمل می‌کنند، عنوان کرد: به همین دلیل نمی‌توان آمار دقیقی از محیط بانان دریایی کشور داد.

به گفته وی، تفاهم‌نامه‌ای با نیروی دریایی در حال تنظیم است که بر اساس آن تعداد نیروهای محیط‌بان در مناطق ساحلی افزایش می‌یابد.

آلودگی و قاچاق سوخت

معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان این‌که معضلات زیست میحطی در خلیج‌فارس و دریای عمان طی دو سال اخیر افزایش یافته است، گفت: آلودگی‌هایی که قاچاق سوخت به وجود می‌آورد، یکی از چالش‌های اصلی در این حوزه است؛ زیرا بر اساس آماری که نیروی دریایی کشور منتشر کرده قاچاقچیان سوخت فقط هنگام تعقیب و گریز با ماموران پنج میلیون لیتر سوخت را در آب رها کرده‌اند.

فرشچی با اشاره به این‌که این میزان سوخت قاچاق فقط از عهده باندهای حرفه‌ای قاچاق بر می‌آید، اظهار کرد: برای مهار این معضل باید تعامل و هماهنگی میان دستگاه ها، نهادهای دولتی و اجرایی ایجاد شود.

به گفته وی، امسال معاونت دریایی سازمان حفاظت محیط زیست توجه ویژه‌ای به این موضوع دارد به همین دلیل کمیته‌ای ملی دراین باره تشکیل شده که سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان‌های دریایی، نیروی انتظامی و استانداری‌ها برخی از اعضای آن هستند.

معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به این‌که اکتشاف و استخراج نفت خلیج فارس و دریای عمان از سوی کشورهای منطقه با آسیب‌های زیست میحطی زیادی همراه است، عنوان کرد: رفع این مشکل نیز در قالب همکاری‌های ملی و منطقه‌ای باید پیگیری شود.

مشکل گونه‌های غیربومی

یکی دیگر از مشکلاتی که در حوزه محیط‌زیستی خلیج‌فارس با آن روبه‌رو هستیم، ورود گونه‌های غیربومی به آب‌های منطقه است که بیشتر از طریق آب توازن کشتی‌ها (آبی که برای حفظ ثبات کشتی در مخازن کشتی نگه داشته می‌شود) است.

این در حالی است که ایران تنها کشور عضو کنوانسیون کنترل و مدیریت آب توازن کشتی‌ها در منطقه است، به همین دلیل سازمان بنادر و دریانوردی به عنوان مرجع این کنوانسیون در ایران تلاش می‌کند تا نظر دیگر کشورهای منطقه را جلب و آنها را به عضو شدن در این کنوانسیون تشویق کند.

به گفته فرشچی، بررسی و مقابله با کشند قرمز و برنامه‌ریزی حفاظت از گونه‌های جانوری خلیج‌فارس مانند دلفین‌ها، لاک‌پشت‌ها، مرجان‌ها و دیگر گونه‌های دارای اهمیت اقتصادی و غیراقتصادی، یکی دیگر از برنامه‌های آینده معاونت محیط‌زیست دریایی سازمان حفاظت محیط‌ زیست است.

علاوه بر این، وی با اشاره به این‌که هر پنج نوع ماهی خاویاری ایران در خطر انقراض هستند، عنوان کرد: آلودگی دریای خزر، صید قاچاق و سدسازی، از دلایل اصلی انقراض ماهیان خاویاری است.

وی ادامه داد: برای نمونه در دهه 90 هر سال 3000 تن خاویار از خزر به دست می‌آمد، اما در سال 2011 با این‌که مجوز برداشت 250 تن ماهی خاویار از سوی پنج کشور حاشیه دریای خزر داده شد، اما هیچ وقت برداشت این مقدار ماهی خاویاری ممکن نشد.

بگذارید رافائل آرام بگیرد

در این نشست خبری، معاون سازمان حفاظت محیط‌زیست درباره برنامه سازمان برای خارج کردن کشتی رافائل که حدود 30 سال پیش در بوشهر غرق شد، عنوان کرد: این کشتی اکنون به زیستگاهی مصنوعی برای آبزیان منطقه تبدیل شده است، از طرفی خارج کردن این کشتی از آب، سبب ایجاد کدورت در آب و نابود شدن زیستگاه آبزیان می‌شود بنابراین عواقب زیست‌محیطی خارج کردن این کشتی از آب، بیشتر از ماندن آن در آب است.

به گفته فرشچی، با توجه به این دلایل، سازمان حفاظت محیط‌زیست از نیروی دریایی خواسته فعالیت‌های تحقیقاتی و غواصی خود را در این باره متوقف کند.

فاجعه‌ای به نام انتقال آب خزر

انتقال آب خزر به سمنان طرحی است که براساس مصوبه دور سوم سفرهای استانی رییس دولت دهم در اواخر فروردین 91 کلید خورد و تاکنون کارشناسان محیط‌زیست نسبت به عواقب اجرایی شدن این طرح هشدارهای زیادی داده‌اند.

معاون محیط‌زیست دریایی سازمان حفاظت محیط‌زیست با بیان این‌که به نظرم این طرح «گریه‌آور» است، یادآور شد: این طرح تبعات زیادی روی اکوسیستم خزر خواهد داشت، به همین دلیل با آن مخالف هستم، این در حالی است که ضمانتی نیز برای پایدار ماندن آب انتقالی در مقصد وجود ندارد. افزون بر این باید تاکید کرد که اجرایی شدن این طرح با تعهدات بین‌المللی کشورمان نیز همخوانی ندارد.

نامه‌نگاری با وزارت نیرو

معاون محیط‌ زیست دریایی سازمان حفاظت محیط‌زیست با بیان این‌که وزارت نیرو برای ایجاد سیستم تصفیه فاضلاب در شهرهایی با جمعیت بالای 30 هزار نفر به تعهدات خود عمل نکرده است، یادآور شد: رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست با ارسال سومین نامه تذکر به وزارت نیرو، خواستار مسئولیت‌پذیری بیشتر این وزارتخانه شد.

فرشچی درباره برنامه‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست در روز جهانی زمین پاک عنوان کرد: فاز دوم مسیر سبز، ساحل پاک در سواحل استان‌های جنوبی کشور اجرا خواهد شد.

مهدی آیینی ‌- ‌گروه جامعه