بدون آب لباس بشویید

برای شست‌وشوی لباس از وقتی نخستین تن‌پوش‌ها بر قامت انسان خودنمایی کرد، همواره از آب به‌عنوان ماده رابط برای چرک‌زدایی یا حتی خود ماده شوینده استفاده شده است.

کد خبر: ۶۶۴۶۳۵

اما زندگی در عصر انفجار جمعیت و گرم‌شدن اقلیم به معنی کاهش مداوم منابع آب شیرین و تلاش روز افزون برای کاهش مصرف آب است، اما شست‌وشوی لباس با آب علاوه بر بحث میزان مصرف این ماده حیاتی، موضوع آلودگی آب‌های زیرزمینی را نیز به دنبال دارد. سال‌هاست پژوهشگران مختلفی تلاش دارند آب را از فرآیند شست‌وشوی لباس خارج کنند و گویا حالا یکی از آنها به راه‌حلی رسیده است.

شرکت دانش‌بنیان «زروس» (Xeros) موفق شده به نوعی فناوری ویژه دست یابد که امکان شست‌وشوی لباس بدون آب را می‌دهد. این کار با استفاده از دانه‌های ریز پلیمری ویژه‌ای امکان‌پذیر شده است. در این شیوه نه‌تنها کیفیت شست‌وشو افزایش قابل توجهی می‌یابد، بلکه هزینه انرژی مصرفی کاهش می‌یابد و می‌تواند مزایای زیادی برای محیط زیست داشته باشد.

شست‌وشو با دانه‌های پلیمری به جای آب

اساس کار این ماشین لباسشویی بر نوعی دانه کروی‌شکل پلیمری است. این دانه‌ها به قدری کوچک است که در هر 25 کیلوگرم از آنها 1.5 میلیون دانه یافت می‌شود. این دانه‌ها به داخل ماشین لباسشویی وارد می‌شوند و در تماس با لباس‌های کثیف به صورت تدریجی آلودگی‌های موجود روی سطح پارچه را جذب می‌کنند. البته برای این کار نیاز به مقدار کمی آب هم خواهد بود، با این حال از آنجا که این میزان حدود 75 درصد کمتر از مجموع آب مورد نیاز یک ماشین لباسشویی معمولی برای شست‌وشو است، عنوان «ماشین لباسشویی بدون آب» روی این دستگاه نهاده شده است. علاوه بر دانه‌های پلیمری و آب، باید مقدار کمی شوینده ویژه طراحی‌شده شرکت زروس را نیز به آن افزود تا به این ترتیب فرآیند جذب آلودگی از لباس‌ها تکمیل شود.

پلیمرهای نایلونی مورد استفاده در این فناوری در آب منبسط شده و سوراخ‌های بسیار ریزی روی سطح آنها ایجاد می‌شود. در حقیقت هر یک از این دانه‌های پلیمری با داشتن این سوراخ‌های ریز، کارکردی شبیه به یک اسفنج می‌یابند و می‌توانند آلودگی‌ها را جذب خود کنند.

پس از این که دانه‌های پلیمری آلودگی را از لباس‌ها جذب کردند، نوبت به شست‌وشوی خودشان می‌رسد. دیواره استوانه اصلی این ماشین لباسشویی دارای منافذ ویژه‌ای است که برای جذب این دانه‌ها طراحی شده‌است. پس از جمع‌آوری دانه‌های مصرف شده که آلودگی لباس‌ها را در خود دارند، فرآیند آبکشی روی آنها صورت می‌گیرد و به این ترتیب این دانه‌ها آلودگی خود را از دست داده و دوباره می‌توان آنها را به چرخه شست‌وشو بازگرداند.

فرآیند جذب و آبکشی دانه‌های پلیمری آلوده شده در حین شست‌وشوی لباس‌ها انجام می‌شود. به کلامی دیگر، طی هر بار شست‌وشوی لباس ممکن است دانه‌های پلیمری بارها مورد استفاده قرار گیرد و هر بار پس از حذف آلودگی دوباره به عملیات شست‌وشو بپیوندند.

نکته: استفاده از دانه‌های پلیمری به‌جای آب و پودر رختشویی علاوه بر مزایای بیشمار زیست‌محیطی باعث افزایش طول عمر، بهتر شسته‌شدن، چروک نشدن و ثبات رنگ لباس می‌شود

در پایان عملیات شست‌وشوی لباس‌ها، همه دانه‌های شوینده جمع‌آوری شده و دوباره به مخزن ویژه خود بازمی‌گردند. با وجود این که اندازه این دانه‌ها بسیار کم و در نتیجه جمع‌آوری همه آنها از میان لباس‌ها کار دشواری است، اما بررسی‌ها نشان داده است در بدترین حالت از هر یک میلیون دانه اضافه شده، ممکن است یکی از آنها در میان لباس‌های شسته شده باقی بماند که رقم بالایی محسوب نمی‌شود.

تعیین اندازه و شکل دانه‌های شوینده پلیمری یکی‌از اصلی‌ترین چالش‌های شرکت زروس بود. این دانه‌ها باید طوری طراحی شود که نه‌تنها کارکرد خوبی در جذب آلودگی‌ها داشته باشد، بلکه در پایان بتوان آنها را براحتی جمع‌آوری کرد. در نهایت تصمیم بر آن شد از دانه‌هایی کروی‌شکل استفاده شود، زیرا از یک طرف به دلیل نداشتن لبه بهتر می‌توانستند آلودگی‌ها را جذب کنند و از سویی دیگر جمع‌آوری آنها به مراتب ساده‌تر از اشکال هندسی دیگر بود.

شست‌وشوی بهتر؟

استفاده نکردن از مواد شوینده معمولی که تاثیری مخرب روی الیاف پارچه دارند، می‌تواند بر طول عمر مفید لباس‌هایی که با این روش شسته می‌شوند بیفزاید. همچنین امکان پاک‌شدن لکه‌هایی که با شیوه معمول به سختی پاک می‌شود یا اصلا از میان نمی‌رود با استفاده از این فناوری نوین بیشتر است.

یکی دیگر از مزیت‌های مهم استفاده از این دانه‌های پلیمری این است که بر خلاف ماشین‌های لباسشویی معمولی، دیگر رنگ لباس‌های مختلف روی همدیگر تاثیر نخواهد گذاشت. این مساله می‌تواند موجب صرفه‌جویی در زمان شود، زیرا در حالت معمولی ما لباس‌های رنگی را از لباس‌های سفید یا کمرنگ جدا می‌کنیم.

یکی از جالب‌ترین ویژگی‌های مثبت این روش این است که به دلیل به‌کارگیری این دانه‌های پلیمری، فشار چندانی به لباس‌ها وارد نمی‌شود و در نتیجه بر خلاف ماشین‌های لباسشویی معمولی، لباس‌های شسته شده چین و چروک چندانی نخواهند داشت.

مزایای زیست‌محیطی

آیا مهم است به سمت شست‌وشوی لباس با فناوری‌هایی اینچنینی حرکت کنیم؟ اصلا به نظر شما ماشین لباسشویی منزل‌تان در هر بار شست‌وشو چقدر آب مصرف می‌کند؟ بررسی‌ها نشان می‌دهد اگر تنها در ایالات متحده به جای استفاده از ماشین‌های لباسشویی معمولی، از ماشین لباسشویی بدون آب شرکت زروس استفاده شود، با آبی که طی 12 ماه صرفه‌جویی می‌شود می‌توان 5331 استخر شنای استاندارد المپیک را پر کرد. با در نظر داشتن بحران آب موجود در جهان، صرفه‌جویی در مصرف آب را می‌توان از مهم‌ترین ویژگی‌های برجسته این فناوری دانست.

یکی از اصلی‌ترین مزایای این فناوری را باید در سازگاری بیشتر آن با محیط زیست دانست. بررسی‌های مستقلی که روی کارکرد زیست محیطی این وسیله انجام شده نشان می‌دهد ردپای کربنی آن 44 درصد کمتر از ماشین‌های لباسشویی مشابه رایج است. ردپای کربنی به معنای میزان آلاینده‌های کربنی تولید شده توسط یک دستگاه است.

قابلیت بازیافت این ماشین لباسشویی از دیگر ویژگی‌های این فناوری است که آن را با محیط زیست سازگارتر می‌سازد. در حقیقت پس از پایان عمر مفید این ماشین لباسشویی می‌توان قطعات مختلف آن را بازیافت کرد و هیچ قطعه غیرقابل بازیافتی در آن وجود ندارد.

بازار هدف و آینده

با این که در حال حاضر این ماشین لباسشویی کاربران خانگی را بازار هدف خود قرار داده است، اما شاید بتوان گستره این بازار را به صنایع مختلف نیز گسترش داد. این شیوه از شست‌وشو برای بیمارستان‌ها یا هتل‌ها که هر روز حجم زیادی از پارچه در آنها شست‌وشو یا استریل می‌شود بسیار سودمند خواهد بود. به طور کلی این شیوه علاوه بر مزایای زیست‌محیطی، از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه‌تر است که این خود می‌تواند موجب جذب کاربران غیرخانگی به این فناوری شود.