وقتی «قلب کسی می‌شکند» چه اتفاقی می‌افتد

جام جم سرا: کاترین همیشه آرزوی مادر شدن داشت بنابراین وقتی متوجه شد باردار است به همراه همسرش جشن باشکوهی برگزار کردند. آنها مدت‌ها بود منتظر چنین روزی بودند اما درست ۱۲ روز قبل از زایمان، پزشکان به زنده بودن جنین شک کردند و بعد از معاینه متوجه شدند جنین مرده است. چند ساعت بعد از اینکه جسم بی‌جان کودک تحویل کاترین شد، او غش کرد و افتاد و این در حالی بود که هیچ مشکل جسمی برای کاترین پیش نیامده بود.

پزشکان بعد از معاینه متوجه شدند که او دچار سندرم قلب شکسته شده است. در این وضعیت قلب واقعا نمی‌شکند بلکه دچار ضعف عضلانی و عملکردی می‌شود و حالتی مانند سکته قلبی را تجربه می‌کند. دلیل این اتفاق هم ناراحتی، دلتنگی و شکست‌های عاطفی و حتی کاری می‌تواند باشد.

به نقل از میگنا، در سال ۲۰۰۵، پژوهشگران گروه مطالعاتی قلبی و عروقی بیمارستان جان هاپکینز، از نشریه پزشکی نیوانگلند به دادگاه شکایت بردند. آنها معتقد بودند که نتیجه تحقیقات علمی‌شان در این نشریه به صورت غیرعلمی به چاپ رسیده است. در واقع نتایج تحقیقات این گروه از پزشکان باعنوان بیماری «قلب شکسته» به چاپ رسیده بود.

در بیانیه این گروه آمده بود: «ما هیچ گاه از واژه سندرم یا بیماری قلب شکسته استفاده نمی‌کنیم و واژه علمی «کاردیومیوپاتی استرس» را به کار می‌بریم که به معنای ضعیف شدن عملکرد عضلات قلب به دلیل اضطراب و استرس است.»

با وجود حمایت گروهی از پزشکان از این دادخواست، دادگاه در نهایت دادخواست این گروه از پزشکان را رد کرد. از آن زمان بسیاری از پزشکان از واژه بیماری قلب شکسته برای توصیف حالت برخی بیماران استفاده و این حالت را یک واقعیت علمی ارزیابی کردند.

ماجرا چیست؟

واقعیت این است که مغز، دستگاه عصبی و قلب انسان در ارتباطی تنگاتنگ با هم قرار دارند. زمانی که هر عاملی باعث استرس، ترس یا ناراحتی ‌شود هورمون‌هایی در بدن ساخته شده و به داخل خون ترشح می‌شود که کار آنها آماده و هیجانی کردن بدن است.

این هورمون‌ها ضربان قلب و قدرت انقباض آن را بالا می‌برند. مثلا در ورزش یا ارتش یک ورزشکار قبل از شروع مسابقه یا یک سرباز قبل از شروع مانور نظامی از افزایش ترشح این هورمون‌ها سود می‌برند و آماده حضور در مسابقه یا مانور می‌شوند. اما در این میان یک نکته وجود دارد که اگر ناگهان میزان زیادی از این هورمون‌‌ها ترشح شود آیا می‌تواند قلب را شوکه کند؟ جواب بله است. در چنین حالتی عضلات قلب ضعیف می‌شوند و نمی‌توانند خون کافی را به مغز پمپاژ کنند. این حالت با نوع معمول نارسایی قلبی که در آن خون کافی به قلب نمی‌رسد، متفاوت است.

در واقع می‌توان گفت سندرم قلب شکسته ناشی از تاثیرات موج پردامنه هورمون‌های استرس روی قلب است. شاید جالب باشد بدانید که تحقیقات نشان داده زنان بیشتر از مردان درگیر بیماری یا مشکل قلب شکسته می‌شوند و این حالت در زنان میانسال شایع‌تر است. شاید علت این مساله کاهش میزان استروژن در دوره یائسگی در این گروه از زنان باشد (هورمون استروژن به نوعی در مقابل مشکلات قلبی حالت محافظتی دارد).

جالب است بدانید که در نتیجه تحقیقات انجام شده در لندن، مردان تنها حدود ۱۰درصد افراد مبتلا به سندرم قلب شکسته را تشکیل می‌دهند. گفتنی است که در فرم کلاسیک و معمول حملات قلبی و نارسایی قلبی میزان ابتلا در مردان چندبرابر زنان است.

این نکته یادتان باشد که حالت یا بیماری سندرم قلب شکسته حالتی نادرست است اما حمله قلبی و نارسایی قلبی کلاسیک‌ حالت‌هایی شایع هستند. برای همین اول باید تشخیص سکته و نارسایی قلبی کلاسیک رد شود تا بتوان از این تشخیص استفاده کرد.

به هر حال گرفتن سابقه از بیمار، گرفتن نوار قلبی از بیمار و اندازه‌گیری میزان ضربان قلب و آزمایش‌های خون می‌تواند پزشکان را به تشخیص این سندرم برساند. اما در مورد بحث درمان واقعیت این است که سندرم قلب شکسته می‌تواند مرگبار باشد اما احتمال مرگ با آن بسیار کم است. اگر فرد از شوک اولیه رها شود، ضربان قلبش طی چند روز تا حداکثر یک هفته به میزان طبیعی بازخواهد گشت در مجموع درمان این حالت هم مشابه برخی مشکلات قلبی دیگر است. اما در مورد تجویز دارو پس از برطرف شدن شوک اولیه اختلاف‌نظر وجود دارد. تحقیقات فعلی ثابت نکرده‌ که داروهای معمول قلبی می‌تواند پس از برطرف شدن شوک اولیه عملکرد قلب و سرعت بهبود یافتن آن را تسریع کند.

برخی از متخصصان قلب معتقدند که بیماری سندرم قلب شکسته فرد را مستعد ابتلا به مشکلات قلبی دیگر می‌کند اما تحقیقات هنوز این موضوع را ثابت نکرده است. در کل گروهی از پزشکان به طنز می‌گویند که هر قلب شکسته‌ای طی گذر زمان خوب می‌شود و بهبود پیدا می‌کند.

سندرم قلب شکسته چیست؟

حتما داستان‌های عاشقانه تراژیک را شنیده‌اید؛ داستان‌هایی مانند خانمی که بعد از خواندن نامه خداحافظی نامزدش به زمین افتاده و دیگر بلند نشده یا داستان مادری که بعد از مرگ دخترش در اثر یک تصادف دچار شوک شده است. در واقع نام این سندرم برای اولین‌بار در سال ۱۹۹۱ با عنوان «تاکوتسوکاردیوپاتی» توسط پزشکان ژاپنی معرفی شد. تاکوتسو به معنی ظرفی است که ژاپنی‌ها در آن ماهی می‌ریزند و کاردیوپاتی به معنی ماهیچه قلب است.

چند مرحله دارد؟

این سندرم دارای ۴ مرحله است؛ مرحله اول فرورفتن است که در آن فرد تلاش می‌کند وقایع را کنترل کند. بعد از آن به زیر رفتن است. در این مرحله او احساس می‌کند که روی وقایع هیچ کنترلی ندارد، سپس مرحله داخل شدن است که در آن فرد به دنبال راه نجاتی در خود می‌گردد و در پایان بیرون آمدن است که فرد از خود بیرون می‌آید و متوجه جهان اطراف می‌شود. این مراحل نشان می‌دهد آنان که از دست دادن را تجربه می‌کنند و آن را به صورت حملات قلبی، آسیب‌پذیری‌های جسمانی و استرس روانی نشان می‌دهند، می‌توانند در مسیر سلامت قرار گیرند.میگنا دات آی آر،توصیه‌ می‌شود افراد کارهایی مانند تقسیم احساسات با دیگران، انجام دادن فعالیت‌های تسکین‌دهنده و پیدا کردن افراد همدل را انجام دهند.

زنان بیشتر مبتلا می‌شوند

تحقیقات مختلف نشان داده که این بیماری زنان را بیشتر از مردان درگیر می‌کند. در میان زنان نیز شیوع سندرم قلب شکسته در میانسالان بیشتر است. دلیل آن هم کاهش میزان استروژن در دوره یائسگی در این گروه است.

حدود ۱۰ درصد از مردان نیز به سندرم قلب شکسته مبتلا می‌شوند اما زنان بیشتر از مردان می‌توانند از این بیماری جان سالم به در ببرند و احتمال مرگ مردها در این رویداد‌ بیشتر است. در پی بررسی‌های انجام شده اطلاعات ثبت شده در هزار بیمارستان نشان داد تنها در سال ۲۰۰۷ حدود ۶ هزار و ۲۲۹ نفر در ایالات‌متحده به این سندرم مبتلا شده‌اند که از این میان ۶۷۱ مورد از مبتلایان مرد بودند. پس از انطباق شرایطی از قبیل فشار خون بالا، سیگار کشیدن و دیگر عواملی که می‌توانند بر اختلالات قلبی تاثیرگذار باشند، دانشمندان دریافتند زنان ۵/۷ برابر مردان به این سندرم مبتلا می‌شوند.

تفاوت سندرم با حمله

زمانی که فردی دچار علائم قلبی می‌شود باید ابتدا تشخیص سکته و نارسایی قلبی رد شود تا بتوان به تشخیص سندرم قلب شکسته رسید. گرفتن سابقه بیمار، نوار قلبی و میزان ضربان قلب و البته آزمایش خون می‌تواند به پزشک در تشخیص این سندرم کمک کند.

بیشتر اوقات حمله قلبی از انسداد کامل عروق قلب به وسیله لخته‌های خونی ایجاد می‌شود اما در سندرم قلب شکسته عروق بسته نمی‌شوند اگرچه جریان خون کندتر می‌شود. آنژیوپلاستی عروق یا گذاشتن استنت در درمان حمله قلبی موثر است ولی این درمان‌ها در این سندرم موثر نیست. برخی از متخصصان قلب معتقدند بیماری سندرم قلب شکسته فرد را مستعد ابتلا به مشکلات قلبی دیگر هم می‌کند اما تحقیقات هنوز این موضوع را ثابت نکرده است. در کل گروهی از پزشکان به طنز می‌گویند هر قلب شکسته‌ای طی گذر زمان خوب می‌شود و بهبود پیدا می‌کند.

آیا این سندرم دوباره رخ می دهد؟

احتمالاً بله. بعضی از تحقیقات نشان می‌دهد سندرم قلب شکسته می تواند در ده درصد موارد چندین بار اتفاق بیفتد.

علائم آن کدام است؟

علائم سندرم قلب شکننده می‌تواند مانند حمله قلبی باشد. علائم این بیماری می‌تواند شامل درد قفسه سینه، تنگی نفس، ضربان قلب نامنظم و ضعف عمومی باشد. هرگونه درد طولانی‌مدت یا درد قفسه سینه می‌تواند نشانه حمله قلبی باشد بنابراین مهم است که جدی گرفته شود. در صورتی که فرد تجربه درد قفسه سینه داشته باشد باید هرچه زودتر به پزشک مراجعه کند همچنین در صورتی که فرد موقعیت استرس‌زایی را تجربه کرده باشد باید پزشک را در جریان قرار دهد.

درمان به چه صورت است؟

به دلیل تحقیقات ناکافی در این زمینه هنوز راه درمان مشخصی برای آن به اثبات نرسیده است اما چیزی که مهم است این است که باید این بیماری را از حمله قلبی جدا کرد. بیشتر افراد خود به خود بهبود می‌یابند ولی پزشک ممکن است داروهای گشاد کننده عروق (یا بتابلاکر) تجویز کند.
برخی متخصصان در سندرم قلب شکسته فایده هم می‌بینند و از خاصیت سازشی آن سخن می‌گویند. به عقیده آنها غم عشق می‌تواند ساز و کار تنظیمی ویژه‌ای در تصور انسان از خود داشته باشد و به فرد مبتلا به اندوه عشق کمک کند.

در مجموع درمان این حالت هم مشابه برخی مشکلات قلبی دیگر است. اما در مورد تجویز دارو پس از برطرف شدن شوک اولیه اختلاف نظر وجود دارد. تحقیقات فعلی ثابت نکرده داروهای معمول قلبی می‌تواند پس از برطرف شدن شوک اولیه عملکرد قلب و سرعت بهبود یافتن آن را تسریع کند.

چند خبر مرتبط با ستدروم قلب شکسته

پزشکان به تازگی اعلام کردند نشانه‌های زیادی وجود دارد که ابتلا به سندروم قلب شکسته می‌تواند منجر به مرگ افراد شود .

به گزارش مهر، دل‌شکستگی بسیار دردناک است، خواه در اثر شکست عاطفی رخ دهد و خواه در اثر مرگ یکی از نزدیکان، اما به نظر می‌آید این رویداد خطراتی جدی‌تر از دردناک بودن را به دنبال داشته باشد، زیرا شواهد زیادی است که نشان می‌دهد اختلالات قلبی که در اثر رویدادهای شدید احساسی به وجود می‌آید می‌تواند منجر به مرگ شود.

"آلکساندر لیون" متخصص قلب و عروق می‌گوید سندروم قلب شکسته عامل ۲ درصد از ۳۰۰ هزار حمله قلبی است که سالانه در بریتانیا رخ می‌دهد. مطالعه جدید به پزشکان کمک می‌کند تا با دقتی بالا سندروم قلب شکسته را تشخیص دهند، به این شکل می‌توانند میزان رواج ابتلا به این سندروم را تعیین کنند.

ابتدا افزایش شدید آدرنالین عامل ابتلا به این سندروم شناخته می‌شد، رویدادی که می‌تواند در اثر وقوع حادثه‌ای خوب یا بد رخ دهد. بر خلاف یک حمله قلبی که در اثر انسداد یکی از شریان‌های قلبی رخ می‌دهد، در سندروم قلب شکسته هیچ شریانی مسدود نمی‌شود.

در عوض پزشکان بر این باورند که افزایش شدید آدرنالین باعث فلج موقت بطن پایینی قلب شده و به این شکل به حفره بالایی فشار بیشتری وارد می‌شود و به این شکل نشانه‌های معمول حمله قلبی مشاهده می‌شوند و به علاوه شکل ظاهری حفره‌های پایینی قلب نیز تغییر پیدا می‌کند.

تحقیقات پیشین نشان داده‌اند که ابتلا به این سندروم در میان زنان بیشتر از مردان است. با این همه به نظر می‌آید زنان بهتر از مردان می‌توانند از تاثیرات افزایش شدید آدرنالینی جان به در ببرند و احتمال مرگ مردها در اثر این رویداد بیشتر از زنان است.

سندرم قلب شکسته از قلب در برابر استرس محافظت می‌کند

براساس تحقیقات منتشر شده در مجله سیرکولیشن، یک شرایط موقتی موجب می شود افرادی که وضعیت پرفشار عصبی را تحمل کرده اند یا به نوعی دچار سندرم قلب شکسته شده اند، قلبشان در مقابل سطوح بالای آدرنالین محافظت شود.

به گزارش مهر، تحقیقات انجام شده نخستین توضیح فیزیولوژیکی را برای سندرم قلب شکسته (تکتسوبو کردیمیپتهی) ارائه کرده چرا که این سندرم بر افرادی تأثیر می گذارد که دچار استرس شدید عاطفی پس از یک داغدیدگی شده اند. یک تا دو درصد از افرادی که مشکوک به داشتن حمله قلبی هستند مشخص شده که در نهایت دچار سندرم قلب شکسته هستند.

تحقیقات کالج سلطنتی لندن که این شرایط را در مدل حیوانی شبیه سازی کرده اظهار می دارد که بدن پاسخ خود را به آدرنالین تغییر می دهد و این امر از طریق تغییر از نقش عادی خود در تحریک قلب به کاهش قدرت تپیدن انجام می دهد. اگرچه این امر به نارسایی شدید قلبی منتهی می شود اما اکثر بیماران ظرف چند روز یا هفته بهبودی کامل خود را بازیابی می کنند.

محققان اظهار داشتند که این تغییر در پاسخ قلب به آدرنالین ممکن است موجب محافظت از قلب از تحریک بیش از حد توسط دوز بالای آدرنالین کمک کند. آدرنالین یک هورمون و انتقال دهنده عصبی است از دسته کاتکول آمینهای‌های درون‌ساز است. این ماده باعث افزایش ضربان قلب، انقباض عروق و انبساط راه‌های هوایی شده و در بروز واکنش جنگ و گریز سیستم عصبی سمپاتیک موثر است.

بیماران مبتلا به سندروم قلب شکسته که بیشتر زنان مسن هستند علائمی را چون یک حمله قلبی تجربه می کنند اما آزمایشهای قلب هیچ انسدادی در رگهای قلبی نشان نمی دهد، به جای آن قلب ظاهری چون یک بالن دارد که این امر به واسطه عملکرد قسمت تحتانی قلب است.

همین شرایط گاهی در افرادی مشاهده می شود که برای درمان واکنشهای شدید آلرژیک آدرنالین دریافت می کنند. در این تحقق جدید محققان شرایط را با تزریق دوز بالای آدرنالین در موشهای بیهوش شده شبیه سازی کردند.

در این موشها چون بیماران سندروم قلب شکسته انقباض ماهیچه قلب در راستای قسمت تحتانی قلب متوقف شد. محققان دریافتند که این موشها در مقابل تحریک بیش از حد قلب که می تواند مهلک باشد محافظت شده اند، به این معنا که آدرنالین از طریق یک مسیر متفاوت که حفاظت قلب از سطوح سمی آدرنالین است، عمل می کند.

این تحقیق همچنین داروهایی را بررسی کرده که شاید بتوان از آنها برای درمان سندروم قلب شکسته استفاده کرد. برخی از این داروهای آزمایشی برای درمان فشارخون بالا، نارسایی قلبی و آنرژین مورد استفاده قرار می گرفتند.

براساس اظهارات دکتر شنون آمویلز مشاور تحقیقاتی بنیاد قلب بریتانیا به عنوان یکی از حامیان این تحقیق، نتایج جالب این تحقیق توضیح ممکنی برای نشانه‌های سندروم قلب شکسته فراهم می کند، شرایط نادری که معمولا به دنبال یک فشار عصبی یا فیزیکی پدید می آید. بیمار معمولا دارای نشانه هایی از حمله قلبی است اما تمام نشانه‌ها ظرف یک مدت کوتاه بهبود می یابد.

وی افزود: این تحقیق همچنین بینش تازه‌ای به این مسئله فراهم می کند که قلب چگونه خود را از استرس و فشار حفظ می کند، اما این آزمایشها تاکنون صرفا روی موشها صورت گرفته است و پیش از اطمینان باید روی اشخاص نیز مورد آزمایش قرار گیرد.

میزان ابتلای زنان به «سندرم قلب شکسته» ۷ تا ۹ برابر مردان است

یافته‌های جدید محققان شواهد علمی را ارائه کرده که نشان می‌دهند قلب زن‌ها بسیار سریعتر و ساده‌تر از قلب مردها می‌شکند.

پزشکان قلب در پی یکی از اولین مطالعاتی که در سرتاسر آمریکا بر روی نوعی اختلال قلبی انجام داده‌اند، اعلام کردند میزان ابتلای زنان به «سندرم قلب شکسته» ۷ تا ۹ برابر مردان است، وضعیتی که در پی وارد شدن فشار عصبی طولانی در اثر شکست سخت عاطفی و یا از دست دادن یکی از عزیزان ایجاد شده و می‌تواند نشانه‌هایی مانند حمله یا اختلال قلبی را در زنان ایجاد کند. معمولا بیماران پس از ابتلا به این سندرم بدون آسیب دیدگی جدی مداوا می‌شوند.

به گفته محققان دانشگاه پنسیلوانیا یکی از رایج‌ترین وضعیت‌هایی که در پی آن زنان دچار این سندرم می‌شوند، از دست دادن همسر یا مشاهده بیماری شدید همسر است. این سندرم برای اولین بار توسط پزشکان ژاپنی و در سال ۱۹۹۰ شناسایی شد. ژاپنی‌ها نام این وضعیت را "بیماری قلبی تاکوتسوبو" گذاشتند. تاکوتسوبو نام دام‌هایی ویژه اختاپوس‌ها است که یادآور فرم کوزه مانند قلب‌های آسیب‌دیده است.

این سندروم زمانی رخ می‌دهد که شوک عصبی شدیدی به بدن وارد می‌شود. این شوک در بدن حمله آدرنالین و دیگر هورمون‌های عصبی ایجاد می‌کند. این حمله هورمونی اتاقک اصلی پمپ خون قلب را به صورت ناگهانی مختل می‌کند. مبتلایان به این سندرم معمولا پس از چند هفته کاملا بهبود می‌یابند اما در نمونه‌هایی نیز فرد جان خود را از دست داده است.

پزشکان برای یافتن دلیل رواج ابتلا به این سندرم در میان زنان، مطالعه‌ای گسترده را انجام داده و نتایج آن را در کنفرانس انجمن قلب آمریکا مطرح کردند. در این تحقیق بررسی اطلاعات ثبت شده در هزار بیمارستان نشان داد تنها در سال ۲۰۰۷ در حدود ۶ هزار و ۲۲۹ نفر در آمریکا به این سندرم مبتلا شده‌اند که از این میان تنها ۶۷۱ مبتلا مرد بودند.

پس از انطباق دادن شرایطی از قبیل فشار خون بالا، سیگار کشیدن و دیگر عواملی که می‌توانند بر روی اختلالات قلبی تاثیرگذار باشند دانشمندان دریافتند زنان ۷٫۵ برابر مردان به این سندرم مبتلا می‌شوند.

همچنین میزان ابتلا به این سندرم در میان زنان بالای ۵۵ سال سه برابر زنان جوان بود و زنان جوانتر از ۵۵ سال ۹٫۵ برابر مردان در سنی مشابه به این سندرم مبتلا شده بودند. هنوز دلیل مشخصی برای این پدیده کشف نشده است و تنها مشخص است این سندرم اختلال قلبی است که زنان را بیشتر از مردان تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.

بر اساس گزارش واشنگتن پست، یکی از نظریه‌های ممکن، نقش هورمون‌ها در ابتلا به این سندرم است. نظریه دیگر این است که تعداد گیرنده‌های آدرنالین در سلول‌های قلب مردان بیشتر از قلب زنان است و از این رو مردان بهتر می‌توانند استرس را در خود کنترل کنند.