سفر، بیرون از سبد کالا

در گذشته افراد قبیله‌های کوچ‌نشین، با فرارسیدن نوروز به دیدار آشنایان و اقوامشان در قبیله‌های دیگر می‌رفتند. افراد روستانشین نیز در روزهای نوروز از روستایی به روستای دیگر جهت تبریک عید و بازدید سفر می‌کردند.

از اینها گذشته شاید بتوان به جرات جشن «سیزده به در» را که این روزها به نام روز طبیعت می‌خوانندش کهن‌ترین جشن طبیعت‌گردی در جهان لقب داد؛ روزی که همه مردم از هر قشر و سن و جغرافیایی به دامان طبیعت رهسپار می‌شوند. در طول 50 سال گذشته اما این سفرهای نوروزی اندکی تغییر ماهیت داشته و از سفرهای دید و بازدیدی، به سفرهای مختلف تفریحی، تاریخی، مذهبی و حتی سلامتی تبدیل شده‌ است.

این روزها نوروز دیگر تنها زمانی برای معاشرت با اقوام و آشنایان نیست، بلکه بهترین و طولانی‌ترین تعطیلات رسمی کشور محسوب می‌شود که در طول آن تقریبا تمامی اعضای خانواده فارغ از مسائل کاری و تحصیلی می‌توانند کمی به خود برسند و به سفر بروند.

سفرهای نوروزی علاوه بر مناسب بودن از لحاظ زمانی، از دیگر جهات نیز مورد توجه خانواده‌های ایرانی است. با وجود مشغله‌های فراوان که سبب دوری از یکدیگر شده است، نوروز بهانه‌ای شیرین برای با هم بودن است؛ بهانه‌ای که برخی آن را به فرصتی مناسب برای جلب توجه سایرین و عامیانه‌تر فرصتی ارزشمند برای پُز دادن تبدیل می‌کنند! این واقعیت تلخ را بوضوح می‌توان در مورد کودکان و نوجوانان و رقابتی که در میانشان برای سفر در طول نوروز هست هم دید؛ سفری که هرچه پر زرق و برق‌تر، طولانی‌تر و دورتر باشد، بیشتر جلب توجه می‌کند و احترام کاذب می‌آورد. اما جدا از تمامی این مسائل، سفرهای نوروزی با هر قصدی و به هر شیوه‌ای که صورت گیرد، علاوه بر جان بخشیدن به کالبد اقتصادی کشور، در بهبود روحیه مردم نیز نقش بسزایی خواهد داشت؛ اما گویا این نقش رو به زوال است.

آمارها چندان امیدوارکننده نیست و تبلیغاتی که به شکلی پررنگ و متعدد همچنان در روزهای پایانی سال از سوی آژانس‌های مسافرتی با هدف جذب مسافر انجام می‌شود، نشان از آن دارد که نوروز امسال سفرهای کمتری انجام می‌شود. برای کاهش سفرهای نوروزی می‌توان بسیار دلیل آورد؛ اما در یک جمله به آسانی می‌توان دلیل این کاهش را در مشکلات اقتصادی مردم جستجو کرد؛ مشکلاتی که نه‌تنها سفرهای نوروزی را برای بسیاری از ایرانی‌ها به رویایی دست‌نیافتنی تبدیل کرده، بلکه دید و بازدیدهای ساده نوروزی را نیز به معضلی ناخوشایند بدل کرده است./ ضمیمه چمدان

آیسا اسدی