رسانه ها فرش خوب را بد تعریف کرده اند

به گزارش جام جم آنلاین مشاور مرکز ملی فرش ایران که در سومین جشنواره ملی فرش برتر سخن می گفت با بیان این مطلب افزود: یکی از علل تقویت و ماندگاری این باورها و پندارهایی که چندان هم با واقعیت سازگار نیستند، افزون بر تنبلی ذهنی و تن دادن به افکار جای گرفته پیشین در اذهان و از آن مهمتر ناآگاهی درباره تنوع و گوناگونی و نیز ویژگی های فرش ایرانی، رسانه‌ها هستند.

حمید کارگر ادامه داد: فعالان هنر- صنعت فرش دستباف ایران فراوان با پرسش هایی رو به رو شده‌اند و می شوند که "فرش خوب چه فرشی است؟"، "درست است که فرش تبریز بهترین فرش است؟"، "راست است که قالی کرمان پر دوام است و هر چی پابخورد جلای بیشتری می یابد و به اصطلاح رو می آید؟"، "تایید می کنید که فرش های ابریشمی بهتر از فرش های پشمی است؟" و... این گونه پرسش ها که بر مبنای پیش فرض هایی نه چندان درست در افکار عمومی شکل گرفته اند، نشان می دهد که ایرانیانی که خود آشناترین مردم دنیا با فرش دستبافند و سال ها روی فرش زیسته‌اند، هنوز تعریف درستی از فرش خوب می جویند.

به گفته وی باورها و نگرش های ما نسبت به فرش دستباف حاصل انباشته شدن داده ها و یافته هایی است که از میان ارتباطمان با پیرامون –خواه از مجرای ارتباطات شفاهی و گپ و گفت های رو در رو با اطرافیان و خواه از طریق رسانه ها- اخذ کرده ایم که حاصلش می شود این که مثلاً: "فرش دستباف گران است"، "فرش تبریز بهترین فرش است"، "فرش ابریشمی خیلی خوب است"، "فرش هر چه ریزباف تر باشد بهتر است"، حال آنکه ممکن است این برونداد ذهنی نادرست باشد.

کارگر گفت: در باور بسیاری از ما چنین جای گرفته است که هر چیزی که گران تر باشد ناگزیر بهتر هم هست و از همین روست که می پنداریم چون ابریشم گران تر از پشم است، پس حتماً فرش ابریشمی بهتر از فرش پشمی است! از سوی دیگر آشنایی ذهنی ما با برخی نام ها کمک می کند تا نسبت به آنها نزدیکی بیشتری احساس کنیم و در میان کالاها و محصولات گوناگون، دست به خرید و انتخاب کالایی می زنیم که نام آشناتری دارد و برندی شناخته شده تر است حتی اگر کالاهای همسانش نیز کیفیتی مطلوب و مشابه داشته باشند. از این رو طبیعی است که فرش کرمان و کاشان و تبریز برای بیشتر شهروندان ایرانی آشناتر باشند تا فرش مود و لیلیان و کاشمر. اما آیا این بدان معنا نیست که آشناترها بهترند.

صاحب امتیاز و مدیرمسوول نشریه "طره" ادامه داد: از دیگر باورهای جای گرفته در ذهن بسیاری از ما ایرانیان، آنست که هرچیزی منظم تر و ظریف تر باشد ارزشمندتر و شایسته تر است. شاید از همین روست که هرچه فرشی از نظر ظاهری بی نقص تر و سرشار از دقت و نظم باشد، هرچه دارای تقارنی دقیق و دارای اضلاع و نقوشی کاملاً منطبق بر هم باشد، هرچه ظریف تر و ریزباف تر و در اصطلاح اهالی فرش دارای رجشمار بالاتری باشد، می پنداریم که لابد بهتر است. در این حوزه کمتر ذهن خود را به چالش می کشیم که آیا چنین فرشی نشان دهنده محو خطاهای انسانی و نزدیک شدن به محصولات ماشینی نیست؟ آیا چنین فرشی از تک و انحصاری بودن که یکی از جنبه های هنرهای انسانی است دور نشده و به تولیدات انبوه و همسان ماشینی گرایش نیافته است؟

مشاور مرکز ملی فرش ایران با اشاره به نقش رسانه ها در تثبیت وماندگار شدن چنین ذهنیت هایی درباره فرش دستباف، اهالی رسانه را به تصحیح نگاه ها نسبت به هنر- صنعت فرش دستباف به غعالان این حوزه فراخواند و افزود: برای دست یافتن به باوری صحیح از فرش خوب و ویژگی های آن لازم است تا افزون بر آگاهی یافتن از گوناگونی و داشته های هنر- صنعت فرش ایران، به چالش با انگاره های پیشین پرداخت.

کارگر همچنین گفت: برای دیدن فرش خوب، فارغ از مسایل فنی و تکنیکی مانند سلامت بافت، مرغوبیت مواد اولیه، ثبات رنگ، و...، آنجا که کار به انتخاب بین مناطق فرشبافی ایران و انتخاب بر پایه شهرت و تعاریف متداول می رسد، باید چشم ها را شست و با بازنگری در دانسته ها و باورهای پیشین، جور دیگری دید.