دوست دارم خطر کنم و سراغ ناشناخته​ها بروم

این مجموعه فیلم که چند بار از تلویزیون ایران پخش شده، یک درام سیاسی افشاگرانه درباره برخی اقدامات غیرقانونی سازمان سیاست. دیمون در قصه این سه‌گانه در نقش جوانی به نام جیسون بورن بازی کرده است که پس از فراموشی موقت از چنگ ماموران سازمان سیا فرار می‌کند. مت دیمون کار بازیگری را از سال 1988 شروع کرد و پس از بازی در تعدادی نقش کوتاه، با «باران‌ساز» (1997) فرانسیس فوردکاپولا، اولین نقش مهم سینمایی خود را ایفا کرد. در همان سال در درام اجتماعی «ویل هانتینگ خوب» نقش مقابل رابین ویلیامز را بازی کرد و در کنار فروش صد میلیون دلاری این فیلم، آکادمی اسکار جایزه بهترین فیلمنامه را هم به مت دیمون داد، اما با وجود دریافت این جایزه، دیمون کار بازیگری را به فیلمنامه‌نویسی ترجیح داد. از کارهای مطرح این بازیگر می‌توان به «نجات سرباز رایان»، «افسانه بگرونس»، «یازده یار اوشن»، «رفتگان»، «برادران گریم» و «منطقه ممنوع» اشاره کرد. دیمون که هم‌اکنون درام تاریخی «مقبره‌های انسان» را روی پرده سینماهای جهان دارد، بازیگر «بین‌سیاره‌ای» درام علمی ـ تخیلی جدید کریستوفر نولان هم هست. او در این فیلم برخلاف انتظار همگان در یک نقش کوتاه بازی کرده است. دیمون در این گفت‌وگوی اینترنتی درباره سینما، بازیگری، پاپاراتزی‌ها و دنیای سیاست صحبت می‌کند.

فرق زیادی بین بازی در فیلم‌های تاریخی و غیرتاریخی وجود دارد؟

بازی در فیلم‌های تاریخی، یکسری محدودیت برای بازیگران خود به وجود می‌آورد. در این فیلم‌ها، شما در نقش شخصیتی بازی می‌کنید که تماشاگران سینما به احتمال زیاد او را می‌شناسند در ضمن با فضای کلی قصه و رویدادهای آن هم آشنا هستند. به همین دلیل، آنها متر و میزانی را در دست دارند که براساس آن به قضاوت بازی‌تان می‌پردازند. برای مثال، می‌گویند بازیگر این یا آن نقش نتوانسته تصویر خوب و درستی از این یا آن آدم به دست بدهد و از این جور چیزها. ولی زمان بازی در یک نقش غیرتاریخی، فرصت و جای کار برای خلق آنچه خودتان می‌خواهید فراهم است. با وجود این، تعصب خاصی نسبت به ژانر فیلم‌هایی که بازی می‌کنم، ندارم و دوست دارم در انواع و اقسام فیلم‌ها بازی کنم.

معنی و مفهوم بازیگری برای شما چیست؟

آدم‌ها با نیت‌های متفاوتی بازیگر می‌شوند. بعضی از آنها وقتی وارد این حرفه می‌شوند، نگران آن هستند که همه چیز را از دست بدهند و این مساله باعث می‌شود تلاش کنند موقعیت‌شان را حفظ کنند. به صورت طبیعی نتیجه این می‌شود که آنها دست به انتخاب‌های مشخص و امن می‌زنند. در این حالت، آنها ریسک نمی‌کنند و به استقبال چیزهای تازه نمی‌روند. بعد از مدتی هم کار آنها یکنواخت و روتین می‌شود، اما من به این شکل کار و عمل نمی‌کنم. دوست دارم خطر کنم و سراغ ناشناخته‌ها بروم. اگر زمین بخورم، نمی‌ترسم و دوباره بلند می‌شوم. برای به دست آوردن نقش‌های تازه و غیرمتعارف باید دل به دریا زد و از یکنواختی فاصله گرفت.

موفقیت مالی فیلم‌هایتان چقدر برایتان اهمیت دارد؟

نمی‌توانم بگویم برایم اهمیتی ندارد و نسبت به آن بی‌توجه هستم. البته دوست ندارم لقب بازیگری را بگیرم که فیلم‌هایش در جدول گیشه نمایش فروش بسیار بالایی می‌کند، ولی نمی‌خواهم شاهد شکست تجاری آنها هم باشم. سینما یک هنر گرانقیمت است و پول زیادی خرج تولید محصولات سینمایی می‌شود. جدول گیشه نمایش از اهمیت زیادی برخوردار است و خیلی از نگاه‌ها و توجهات به فروش فیلم‌ها در سه روز پایانی هفته است. یک واقعیت انکارناپذیر این است که اگر فیلم‌های سینمایی فروش نکنند، کسی هم برای ساخت فیلم تازه‌اش سراغ شما نخواهد آمد. باید کارهای موفقی داشته باشید تا فیلمسازان و تهیه‌کنندگان زنگ در خانه‌تان را به صدا درآورند!

بسیار کم در نمایش افتتاحیه فیلم‌ها و مراسم سینمایی شرکت می‌کنید. چرا؟

در کل آدمی خجالتی هستم و وقتی در چنین مراسمی شرکت می‌کنم، نمی‌دانم چه کاری باید انجام دهم. جمعیت زیاد مرا می‌ترساند و وقتی بسیاری از نگاه‌ها به من خیره می‌شود، احساس ناراحتی می‌کنم. بعضی از بازیگران حضور در این گونه محافل را خیلی دوست دارند و جور مرا هم می‌کشند. زمانی که شما زیاد در محافل و انظار عمومی ظاهر می‌شوید، همه می‌خواهند درباره زندگی خانوادگی و خصوصی‌تان بدانند، سوال‌پیچ‌تان می‌کنند و رفتارشان طوری است که مجبورتان می‌کنند درباره این مسائل صحبت کنید و من دلم نمی‌خواهد درباره زندگی خانوادگی و شخصی‌ام صحبت کنم. خلوت هر آدمی باید حفظ شود و حضور در محافل هنری پرسروصدا، مانع از حفظ این خلوت می‌شود. وقتی در این جور مجالس ظاهر نمی‌شوی، مجبور به پاسخگویی به بسیاری از پرسش‌های بی‌ربط و غیرمنطقی هم نیستی.

درباره پاپاراتزی‌ها، عکاسان و خبرنگاران جنجالی چه می‌گویید؟

فکر می‌کنم از دست من بسیار گله‌مند باشند! چون چیزی ندارم که به درد آنها بخورد. آنها با تعقیب کردن من به چیزی نمی‌رسند. سعی می‌کنم در زندگی‌ام هیچ وقت کار غیرمنطقی و غیرواقع‌بینانه‌ای انجام ندهم که سوژه کار پاپاراتزی‌ها شود.

بازی در چه نوع فیلم‌هایی را بیشتر دوست دارید؟

عاشق و شیفته فیلم‌های کاراکترمحور هستم. می‌میرم برای فیلمی که بار اصلی قصه و تنش موجود در آن روی دوش شخصیت اصلی آن است. در این حالت فرصت آن را پیدا می‌کنم توانایی‌هایم را به چالش بکشم و ببینم آیا از پس اجرای آن نقش برمی‌آیم یا نه. منتقدان و تماشاگران جدی سینما هم این نوع نقش‌ها را دوست دارند و از آنها استقبال می‌کنند.

در بین همکاران خود به بازیگری شهرت دارید که ادا درنمی‌آورید و همیشه خودتان هستید.

به باور من خیلی بهتر است آدم خودش باشد تا این که تلاش کند نسخه بدل کسی باشد که دیگران می‌خواهند. احساس می‌کنم آدم‌های محیط اطراف باید شما را همان جوری قبول کنند که هستید و سعی نکنند شما را به آن چیزی تبدیل کنند که خودشان دوست دارند. شما وقتی خودتان باشید، عمر هنری طولانی‌تری هم خواهید داشت. بعضی وقت‌ها عکس بعضی‌ها را روی جلد مجلات می‌بینم و نمی‌دانم آنها چه کسانی هستند. اینها همان افرادی هستند که سعی کردند آن چیزی باشند که دیگران می‌خواهند. عمر این جور آدم‌ها کوتاه است و بعدها کسی آنها را به خاطر نخواهد آورد.

با وجود موفقیت بالای مالی و انتقادی سه‌گانه بورن، بازی در قسمت‌های بعدی آن را قبول نکردید. چرا؟

این فیلم براساس قصه کتاب سه‌جلدی رابرت لودلوم ساخته شد. این کتاب‌ها ازجمله کارهای موفق ادبی زمان چاپ خود بود. مرگ نویسنده فرصت نگارش جلدهای بعدی این مجموعه کتاب را به او نداد. نکته‌ای که برای من اهمیت زیادی داشته و دارد این است که فیلمنامه قسمت‌های جدید مجموعه فیلم بورن باید به جذابیت و گیرایی نوشته‌های لودلوم باشد و در عین حال، بعید می‌دانم چنین اتفاقی بیفتد. شخصیت جیسون بورن در سه‌گانه‌ای که من بازی کردم، حال و هوایی دهه شصتی داشت و ارزش‌های اخلاقی و فرهنگی آن دوران را پاس می‌داشت. باورم این است که نمی‌توان او را به دنیای امروز آورد. پیتر گرینگراس، سه قسمت اول مجموعه را خیلی خوب کارگردانی کرد. هر کسی بجز او نمی‌تواند گزینه مناسبی برای قسمت دیگری از این مجموعه فیلم باشد.

برعکس برخی همکارانتان در زمینه فعالیت‌های اجتماعی علیه فقر و بیکاری چندان فعال نیستید. دلیل خاصی دارد؟

من یک بازیگرم و اگر می‌خواهم درباره چیزی حرف بزنم و موضعگیری کنم، آن را باید در فیلم‌هایم به نمایش بگذارم. به همین دلیل است که فیلمنامه برای من از اهمیت بالایی برخوردار است. بازی در فیلم‌هایی مثل «هویت بورن»، «ما یک باغ‌وحش خریدیم» یا همین «مقبره‌های انسان» با چنین هدفی صورت می‌گیرد. به جای شعار دادن می‌توان در فیلم‌هایی بازی کرد که به بحث درباره مسائل و مشکلات اجتماعی می‌پردازند. این فیلم‌ها در سطح وسیعی توجه عموم مردم را به آن مشکلات جلب می‌کنند. از سوی دیگر، این وظیفه سیاستمداران است که به سخنرانی درباره مسائل و مشکلات مردم و جامعه بپردازند نه بازیگران و به صورت طبیعی وقتی سیاستمداران این حرف‌ها را نمی‌زنند باید بازیگران وظیفه آنها را انجام دهند!

آسوشیتدپرس / مترجم: کیکاووس زیاری