تقابل نمادین

در جریان امضای طرح اقدام مشترک در سوم آذر امسال و بخصوص پس از آن، مسائلی گذشت که رئیس‌جمهور محترم را به واکنش واداشت و از سویی منتقدان را به بی‌سوادی متهم کردند و از سوی دیگر دانشگاهیان و حقوقدانان را به دفاع از این توافق‌نامه فراخواندند.

این تجربه اقتضا می‌کند دور جدید مذاکرات سنجیده‌تر عمل شود تا هم منتقدان و هم موافقان وظیفه خود را بهتر انجام دهند.

در این باره نکات زیر در خور توجه است.

1)‌ گروه مذاکره‌کننده کشورمان در حالی پا به میدان مذاکرات می‌گذارد که بتازگی ملت بزرگ ایران از آزمونی دیگر، سربلند و افتخارآفرین بیرون آمد و در مراسم سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی بار دیگر شعار عزت خواهی و تن به ذلت ندادن را با صدایی‌رسا به گوش جهانیان رساند. این حضور، پشتوانه بسیار ارزشمندی برای مذاکره‌کنندگان است و باید از آن به نحو مناسبی بهره‌برداری کنند.

مذاکره‌کنندگان کشورمان همواره و در تمام مراحل باید این نکته را متذکر شوند که سربازان خط مقدم ملتی هستند که اینچنین با صلابت و آگاهانه در مقابل دشمن ایستاده‌اند.

2)‌ درمقابل، جالب است بدانیم آمریکا در شرایطی وارد دور جدید مذاکرات می‌شود و به اصطلاح تلاش می‌کند از صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان اطمینان حاصل کند که بتازگی و بر خلاف نص معاهده ان.پی.تی، بمب اتمی جدیدی را آزمایش کرده است !

بمب اتمی پیشرفته B-61 که به گفته مقامات آمریکایی، اقدامات مهندسی بر روی آن بیش از 2 سال به طول انجامیده و با هدف آمادگی برای استفاده بالقوه از این بمب در شرایط تهدید امنیتی ساخته شده است.

چه تقابل نمادینی است! گروهی متهم به رفتار غیرصلح‌آمیز اما مستظهر به ملت و گروهی مدعی طرفداری از صلح اما مستظهر به بمب اتم!

3) نکته مهم بعدی، ابعاد رسانه‌ای ماجراست. چنانچه قبلا نیز بارها تاکید شده است، مذاکراتی از این دست نیازمند پیوست رسانه‌ای است تا قبل، حین و بعد مذاکرات را پوشش دهد و ضمنا از انعطاف لازم برخوردار باشد تا بتواند به اقتضای شرایط و رفتار طرف مقابل واکنش‌های مناسب را بموقع نشان بدهد.

مرور آنچه در گام اول از این حیث گذشت، نشان می‌دهد مذاکرات یا بدون پیوست رسانه‌ای بوده یا اگر پیوستی داشته، کارآمدی لازم را نداشته است؛ چرا که اولا بسیاری از اخبار مربوط به مذاکرات و توافق‌نامه حتی در رسانه‌های داخلی، منبع خارجی داشت (البته این اشکال در گذشته نیز بوده است).

ثانیا در موارد متعددی مواضع و نظراتی از سوی برخی اعضای گروه مذاکره‌کننده منتشر شد که سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان یا اعضای گروه را وادار به تکذیب یا ارائه توضیح نمود و همان‌طور که می‌دانیم نه تکذیب و نه ارائه توضیحات نمی‌تواند تاثیر‌گذاری خبراول را خنثی کند. ثالثا رفتار رسانه‌ای دو طرف و بخصوص لحن مقامات آمریکایی در مقایسه با لحن مقامات کشورمان، این تصویر را در افکار عمومی تقویت کرد که برنده این مذاکرات طرف مقابل و بخصوص آمریکا بوده و آنچه به عنوان برد ـ برد مطرح بود، به برد، برد... تبدیل شد!

4)‌ مذاکره‌کنندگان کشورمان بدانند بخصوص پس از تائید رهبر معظم انقلاب اسلامی، فرزندان این انقلاب و مورد اعتماد ملت ایران هستند، لذا باید قدر این موقعیت را دانسته، با رفتار و مواضع محکم و در عین حال سنجیده به این اعتماد بیفزایند وحتی اجازه ایجاد سوءتفاهم را ندهند.

مذاکره‌کنندگان کشورمان باید بدانند و به طرف مقابل نیز تفهیم کنند، انتظار و توقع ملت ایران از آنها به نتیجه رساندن مذاکرات به هر قیمتی نیست، بلکه دفاع از حقوق و عزت آنها در هر شرایطی است.

مهدی فضائلی