جدایی نهاد کتابخانه‌ها از ارشاد، دردِ زایمان بود

اولین نشست خبری محمدحسین ملک‌احمدی دبیرکل جدید نهاد کتابخانه‌های عمومی کل کشور پیش از ظهر امروز دوشنبه 28 بهمن با حضور خبرنگاران در ساختمان مرکزی این نهاد در تهران برگزار شد.

ملک احمدی در ابتدای این برنامه گفت: رویه من این است که ارتباط مناسبی با رسانه‌ها داشته باشم چون به طور جدی اعتقاد دارم کار فرهنگی و اصولاً هر فعالیت اجرایی بدون همراهی و همکاری اصحاب رسانه که در حقیقت هم چشم ناظر و تیز بین جامعه هستند و هم صدای رسای جامعه، میسر نخواهد شد. رسانه‌ها از طرف دیگر وسیله‌ای برای انتقال دیدگاه‌ها و نظرات مسئولین هستند و بدون حضورشان هر فعالیت فرهنگی و اجرایی ابتر و ناقص خواهد ماند. قطعا اگر قرار باشد نگاه جامعی به ماهیت کتابخانه‌ها داشته باشم طبیعی است که این نگاه و ارتباط باید به اشکال مختلف برقرار شود در غیر این صورت رشد کمی و کیفی در حوزه مورد نظر رخ نخواهد داد.

وی افزود: تنها با ابزار رسانه است که می‌توانیم ارتباط تنکاتنگی با کتابخوانان ، خیرین کتابخانه ساز و مسئولین مختلف در رده‌های ملی و استانی برقرار کنیم و این ابزار تسهیلات مورد نظر را در اختیار ما قرار خواهد داد که مردم را با سرعت و سهولت در جریان امور قرار دهیم و همچنین از حمایت‌هایشان استفاده کنیم بنابراین تلاش من در زمینه مدیریت نهاد این خواهد بود که حداکثر بهره وری متقابل را از رسانه‌ها داشته باشم البته دوستان رسانه نیز به این موضوع توجه داشته باشند که ما یک نهاد فرهنگی هستیم و تلاشمان این است که نگاه فرهنگی داشته باشیم، از سیاست زدگی پرهیز داریم و به شخصه سعی دارم اسیر سیاست‌زدگی نشده و نشویم. دوستانی هم که قرار است به عنوان همکاران ما در نهاد حضور داشته باشند چنین نگاهی دارند و امیدوارم بتوانیم با همکاری آنها در جهت ارتقای جایگاه کتابخوانی ، کتابداری و کتابخانه‌های عمومی به ویژه از نظر مطالعه‌های کمی و کیفی قدم برداریم.

ملک احمدی اظهار کرد: همانطور که در جلسه تودیع و معارفه هم اشاره کردم رعایت شأن و جایگاه هیأت امنا برای ما در اولویت قرار دارد و وزین‌ترین رکنی که در نهاد فعالیت دارد، هیأت امنا است که از پنج شخصیت حقیقی و پنج شخصیت حقوقی تشکیل شده است. سیاست‌های کلی باید به تصویب هیأت امنا برسد. در شرایط فعلی ترکیب هیأت امنا به تازگی معرفی شده و در میان شخصیت‌های حقوقی هم تغییراتی ایجاد شده است و بعد از انتصاب دبیر کل جدید تا به حال جلسه‌ای با هیأت امنا ندشته‌ایم بنابراین باید بگویم هنوز مجالی پیدا نکرده ام که نظرات هیأت امنا را در زمینه سیاست‌گذاری نهاد جویا شوم اما تلاش داریم تا پایان سال اولین جلسه هیأت امنا را داشته باشیم و پیشنهاد می‌کنم اوایل سال آینده نیز دومین جلسه برای تبیین سیاستهای نهاد برگزار شود.

وی افزود: روز گذشته بازدید مختصری از بخش‌های ستادی نهاد داشتم و برایم جالب بود که در هفت سالی که در نهاد نبودم، اتفاقات مثبتی رخ داده است. در رابطه با رادیو کتاب و شبکه کتاب این نظرگاه را دارم که رادیو و صدای جمهوری اسلامی ایران بیشترین ارتباط و مخاطبین را دارد و راحت ترین وسیله ارتباطی است که در اختیار اقشار مختلف قرار می‌گیرد. شاید بتوانیم کتاب صوتی طراحی کنیم و فکر می‌کنم بتوان از این ابزار در جهت ارتقای کیفی و کمی میزان مطالعه استفاده کرد اما صدا وسیما در اشکال مختلف قطعا یکی از ابزار مورد استفاده ما خواهد بود.

دبیر کل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور گفت: هنوز فرصت نکرده ام وارد جزئیات احکام پرسنلی همکاران بشوم اما این قول را می‌دهم که بعد از استقرار کامل مجموعه امور مالی و اداری نهاد اولین کار، بررسی احکام پرسنلی و رفع نواقص احتمالی باشد. در سال 84 یا اواخر سال 83 اولین کاری که در نهاد صورت دادیم، تعیین تکلیف وضعیت استخدامی همکارانمان بود در آن زمان حدود چهار هزار نفر نیروی انسانی داشتیم که بیش از نصف آنها نیروهای قراردادی بودند که با استفاده از سفرهای استانی‌ام و بررسی شعبه‌های استانیع متوجه شدم برخی از آن‌ها با وجود داشتن سابقه‌ای بیش از 20 سال هنوز قراردادی هستند. در آن زمان حداقل حقوق و دستمزد را بنای کار گذاشتیم. فکر می‌کنم در آن سال‌ها حدود 250 هزار تومان به عنوان حقوق این دوستان پرداخت می‌کردیم که با مبالغ دیگر به حدود رقم 350 هزار تومان می‌رسید که البته برای سال 83 و 84 مبلغ بدی نبود، البته نمی‌گویم مبلغ قانع کننده‌ای بود اما تا پیش از آن بسیاری از مبلغ دریافتی کتابداران 40 و 50 هزار تومان بود بنابراین در این بخش تلاش و نگاه جدی دارم و تأمین حداقل‌های مورد نیاز در کنار پرداخت برخی از حقوق از جمله بیمه، بیمه تکمیلی، بیمه عمر و... در محوریت این تلاش‌ها قرار دارد.

پیگیر طبقه‌بندی شغلی در نهاد هستیم

وی افزود: اصلاح احکام نهاد یکی دیگر از تلاش‌های ما خواهد بود چون شنیدم برخی همکاران از لحاظ نشدن سوابق کاریشان گله دارند، بنابراین بحث طبقه بندی شغلی را در اولویت قرار خواهیم داد چون این موضوع را در نهاد اجرا نکرده‌ایم یعنی کتابداری با مدرک کاردانی با کتابدار دیگری با مدرک کارشناسی ارشد و دکتر برابر است درحالی که نباید چنین باشد فکر می‌کنم چنین وضعیتی به چیزی جز از بین بردن انگیزه شغلی همکاران نمی‌انجامد، البته شاید هنوز طرح آن تدوین نشده باشد ولی به طور جدی پیگیرش هستیم.

ملک احمدی افزود: فضای سال‌های اول پایه گذاری نهاد و اجرای قانون برای ما بسیار سخت بود، نمی‌خواهم وارد جزئیات و خاطرات شوم اما سال‌های 85-86 به دلیل فعالیت‌های عظیم قانونی و اجرایی از سال های سخت کارمندی ام بود، انفکاک مجموعه نهاد از بدنه وزارت ارشاد مانند درد زایمان بود که گفته می‌شود آقایان این درد را تحمل نمی‌کنند به هر حال دوره پر تنشی بود که گذشت. ما در این دوره فضای دل مرده ای که کتابدار از صبح بیاید و عصر با همان حال و افسردگی از کتابخانه برود و هیچ نشاطی در محیط کارش نداشته باشد، نخواهیم داشت، چنین کتابخانه‌ای مورد قبول ما نیست و نمی‌تواند ما را به اهدافمان برساند بنابراین یکی از اولویت‌های اول ما بهبود شرایط مادی همکاران خواهد بود.

دبیر کل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور درباره بحث سرانه مطالعه گفت: سرانه مطالعه یک موضوع چالشی است چون هم رسانه‌ها آن را بررسی می‌کنند و هم ارقام سرانه مطالعه‌ها با یکدیگر متفاوت است به یاد دارم که این ارقام از سه دقیقه تا 75دقیقه اعلام می‌شد. اگر بررسی سرانه مطالعه مبنای مشخصی داشته باشد این ارقام نباید تا این حد اختلاف داشته باشند. فکر می‌کنم چالش اصلی این باشد که هیچ مبنایی برای تعریف مطالعه نداریم. تعریف مطالعه شاید 30 سال پیش که رسانه‌ها هم فقط در حوزه مکتوب خلاصه می‌شدند، چندان سخت نبود ولی با توجه به اشکال مختلفی که امروز از رسانه سراغ داریم و ورود بحث اینترنت به این فضا، تعریف مطالعه کار دشواری است بنابراین اگر سنجش سرانه مطالعه برعهده ما گذاشته شد، سعی می‌کنیم ابتدا ملاک و میزان مشخصی برای آن تعریف کنیم و و در سالهای آتی نیز این سنجش را مداوماً ادامه دهیم و یکی از نکاتی که باید روی آن تاکید کنیم مطالعه معطوف به هدف است.

وی در پاسخ به سوالی درباره بحث درآمد نیم درصدی نهاد کتابخانه‌های عمومی از شهرداری‌ها گفت: من آخرین برآورد آماری را از نیم درصد‌ها ندارم اما به نظرم حدود 120 میلیارد تومان برآورد رقم نیم درصدی است که شهرداری‌ها باید به نهاد پرداخت کنند. رویه‌ام در دوره قبلی این بود که با شهرداری در جهت اجرای قانون تعامل کنیم و این تعامل نه به خاطر چشم پوشی از قانون و نه به خاطر تضعیف آن بود، بدون تعارف بگویم که با برخی رفتارها مخالفم مثلا اینکه از شهرداری یک شهرستان دورافتاده بخواهیم مبلغ نیم درصدش را به حساب نهاد آن هم به صورت متمرکز در تهران واریز کند و ما اینجا به تشخیص خودمان عمل کنیم. با چنین رویکردهایی مخالفم چون هم با روح قانون مغایرند هم منجر به نتیجه نخواهد شد در نتیجه ممکن است شهرداری‌ها و شورای شهر استان‌ها یک سال این کار را انجام دهند اما قطعاً برایشان تبدیل به یک ضد انگیزه خواهد شد.

ملک احمدی گفت: من دیروز متن پیشنهادی را در زمینه محل درآمد نیم درصدی نهاد دیدم و خواهش کردم تا اصلاحاتی روی آن انجام شود امیدوارم با لحاظ کردن سیاست‌های هیأت امنا و اولویت‌های استانی و شهرستانی و همچنین با نظر انجمن‌های محلی درآمدهای نیم درصدی نهاد به طور مشخصی جمع آوری شود.

این مدیر فرهنگی در بخش دیگری از سخنانش گفت: خوشبختانه یا بدبختانه برای بار دوم است که در سمت دبیر کلی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور قرار می‌گیرم. در دوره قبلی مطالعات مربوط به طرح‌هایی را انجام دادیم و وارد مرحله اجرایی برخی از آنها هم شدیم، طرح جامع توسعه کتابخانه‌های عمومی و طرح فناوری اطلاعات کتابخانه‌های عمومی دو طرح کلان از میان این طرح‌ها بوده اند بنابراین در مورد طرح‌های نهاد حضور ذهن دارم و در 10 سال گذشته اتفاقات بزرگی را پشت سر گذاشتیم من هیچ تعصبی روی دوران قبلی حضورم در نهاد ندارم و یکی از کارهایمان در این دوره بازنگری عملکرد این 10 ساله است که بخشی از آن به دوره خود من بر می‌گردد و بخشی هم به یک دوره و نیم گذشته.

دلیل برخی از کارهایی را که در دوره قبلی انجام شده، نمی‌دانم

ملک احمدی در ادامه این نشست گفت: متوجه نشدم که ربط برخی از فعالیت‌های گذشته به نهاد چیست؟ البته در کنار اینگونه فعالیتها کارهای دیگری هم شده که به شدت از انجامشان خوشحال شدم و گفتم اگر من هم در نهاد بودم جز این کار را انجام نمی‌دادم به هر حال بازنگری عملکرد 10 ساله نهاد با حضور مدیران ارزیابی خواهد شد.

وی در پاسخ به سوالی درباره تغییرات جدید در نهاد و همچنین تغییر مدیر روابط عمومی نهاد کتابخانه‌ها گفت: طبیعی است که هر کس در سمت مدیریت تغییرات خود را اعمال خواهد کرد من چنین موضوعی را نفی نمی‌کنم اما رویه‌ام در 31 سال کار اجرایی که همه این 31 سال هم مدیریتی بوده، عزل کسی نیست و قاطعانه می‌گویم که در دوره قبلی‌ام در نها هم کسی را عزل نکردم و تغییرات به تدریج حاصل شد و عمده دوستان هم بازنشسته می‌شدند و رویه ام این نیست که برخورد حذفی داشته باشم اما طبیعی است که اگر ببینیم فردی در پستی قرار گرفته و حداقل‌های مورد نظرهایم را که حداقل‌های قانونی است، رعایت نمی‌کند طبیعی است که او را تغییر دهم اما درباره تغییر مسئول روابط عمومی هم باید بگویم با توجه به توضیحاتی که دادم، امری طبیعی است.

ملک احمدی در پاسخ به سوالی درباره بازنشستگی‌اش گفت: من عضو هیأت علمی هستم و اعضای هیأت علمی می‌توانند 35 سال خدمت داشته و باز هم به فعالیت خود ادامه دهم، بنابراین فعلا بازنشسته نخواهم شد.

قبل از آمدنم به نهاد اخبار نادرستی در رسانه‌ها منتشر شد

دبیر کل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در بخشی از سخنان خود گفت: قبل از اینکه برای بار دوم به نهاد بیایم، حرف و حدیث‌هایی در رسانه‌ها منتشر شد که دوستان به من گفتند در مورد آن دسته از افرادی که مربوط به شخص خودت می‌شود واکنش نشان بده، من هم گفتم هنوز که معلوم نیست به نهاد بروم یا خیر بنابراین واکنش نشان دادن را به صلاح نمی‌دانم اما برخی رسانه‌ها از شخصیت‌هایی که در نهاد بودند اسم برده بودند که من در این برنامه اسامی‌شان را نمی‌برم اما آن افراد در دوره قبلی من هیچ زمینه همکاری با نهاد نداشته اند. در رسانه‌هایی هم گفته شده بود که چه کتابهایی در نهاد خریداری شده و قرار است دوباره خریداری شود. این موضوع کاملا کذب بود و چنی خریدهایی در هیج مقطعی در نهاد انجام نشده بود ضمن اینکه به این نکته هم اشاره می‌کنم که برخی از کتابهایی که در اینگونه اخبار از آنها نام برده شده بود، کتابهایی بودند که در سال‌های 76-77 مورد توجه بودند در صورتی که من در سال 81 به نهاد آمدم بنابراین اگر این دوستان مقداری تدبر و تفکر می‌کردند، چنین مسائلی را مطرح نمی‌کردند اما من منکر نیستم و ممکن است همین امروز کتابی را در کتابخانه ببینید که نهاد آن را خریداری نکرده باشد دلیل هم آن است که شاید مدیر کتابخانه آن کتاب را هدیه گرفته یا شخصی آن را به کتابخانه هدیه داده باشد ما نمی‌توانیم کتابی را که مجوز دارد بیرون بیندازیم چون جزو اموال کتاب خانه است اما اگر مجوز چاپ از ارشاد نداشت، آن وقت من مسئول هستم.

این مدیر فرهنگی در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره تیراژ کتاب گفت: نهاد مسئولیتی درباره تیراژ کتاب ندارد ممکن است در مقطعی نقشمان زیاد باشد اما این مسأله به صورت ابتدایی از وظایف ما نیست. رشد کتابخانه‌ای، تغییر ذائقه کتابخوانان، سهولت دسترسی به کتاب، تعامل خوب و مناسب با ناشرین و ضمناً مخاطب محوری از وظایف اصلی ما است من هم این موضوع را قبول دارم که صرف اینکه ناشری کتابی را چاپ کرده چهار نسخه از آن را بخریم. وقتی تعداد کتابخانه‌های ما با تعداد کتابها مکان تناسبی ندارد هیچ توجیهی ندارد چنین کاری را انجام دهیم ضمن اینکه امروزه کمتر کتابی را می‌بینیم که به درد تمام کتابخانه‌ها بخورد. ما در دوره گذشته اینگونه خرید نمی‌کردیم بلکه کتابخانه‌ها را طبقه بندی می‌کردیم زمانی طرح کتابخانه‌های مرکزی را بنا گذاشتیم که متاسفانه چندان دنبال نشد در حال حاضر در مجموع هفت کتابخانه مرکزی داریم که همان‌هایی هستند که در دوره قبلی بنایشان گذاشته شد. متاسفانه امروز در شرایطی هستیم که باید بشنویم 15 میلیارد تومان تعهد مالی داریم اما پشتوانه‌ای برای پرداخت آن نداریم. پس چه قولی می‌توانم بدهم؟ تلاش من این است که جایگاه خرید کتاب در کنار منابع حفظ شود اما‌ همانطور که گفتم اولویت اول ما هزینه‌های پرسنل خواهد بود حتی اگر مهم ترین مورد خرید منابع باشد.

ملک احمدی در پایان برنامه در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره سخنان منصور واعظی در مراسم تودیع و معارفه دبیرکل نهاد مبنی بر اینکه این نهاد در حال حاضر از نظر مالی در وضعیت عالی به سر می‌برد گفت: من نخواستم جلسه تودیع و معارفه به تلخی بینجامد اما این حرف را که نهاد وضعیت مالی عادی دارد، قبول ندارم.(مهر)