![خطر پرتوهای فرابنفش، آلاینده ازون و گرمای بیسابقه | چرا کمیته اضطرار تشکیل نمیشود؟](/files/fa/news/1403/5/5/1236632_213.jpg)
رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوای دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفتوگو با جام جم آنلاین:
در واقع، تعویض و جایگزینی مفصل طبیعی زانو با نوع مصنوعی آن، تنها راه از بین بردن دردی است که در زانو براثر ساییدگی و آرتروز، روماتیسم یا تخریب سطح مفصلی بهوجود میآید. البته بهدست آوردن توان و دامنه حرکتی طبیعی در مفصل زانو و اصلاح تغییر شکل ایجاد شده در این عضو نیز از دیگر پیامدهای مثبت بهکار گیری مفصل مصنوعی زانو است.
البته دکتر حسین فائزپور، ارتوپد و فوقتخصص زانو تاکید میکند: تعویض مفصل زانو در سنین جوانی لزومی ندارد و با بهرهگیری از روشهایی مانند جراحی مینیسک، پیوند غضروف و رفع پارگی تاندونها مشکلات مفصلی زانوی جوانان درمان میشود، اما در سنین بالای 50 سال و در شرایطی که حداقل دو مفصل از میان سه مفصل اصلی زانو، بهدلیل ساییدگی ناشی از آرتروز از بین رفته باشد، تعویض مفصل زانو، موثرترین روش درمانی محسوب میشود.
زانوهایی که مصنوعی میشوند
تعویض مفصل زانو که به آن آرتروپلاستی زانو نیز میگویند نوعی جراحی است که با استفاده از آن سطح مفصلی استخوانهای ران و ساق در مفصل زانو را با یک سطح مصنوعی جایگزین میکنند.
دکتر فائزپور در گفتوگو با جامجم در این باره توضیح میدهد: در واقع وقتی از سه مفصل اصلی زانو،حداقل دو مفصل بهدلیل آرتروز، روماتیسم یا آسیبهای مفصلی در سنین میانسالی یا پیری از بین برود، بیمار با درد طاقتفرسایی، هنگام حرکت مواجه میشود. در این وضع میتوان با تعویض سطوح مفصلی حرکات مفصل را بهبود بخشید و درد را از بین برد. خوشبختانه نتیجه عمل جراحی تعویض مفصل زانو برای این دسته از بیماران بسیار رضایتبخش است.
این فوق تخصص زانو اظهار میکند: البته در صورتی که مفصل زانو بر اثر حادثه یا تصادف از بین رفته باشد میتوان درمانهای دیگری را برای آن ارائه داد. همچنین اگر استخوان زانو دچار آسیب ناشی از کیست یا تومور بشود نیز درمان آن از طریق پروتزهای مخصوص صورت میگیرد. به هرحال تعویض مفصل زانو معمولا معطوف به دوران پیری یا میانسالی است و در جوانها معمولا از روشهای دیگری همچون ترمیم مینیسک، بازسازی رباط و پیوند غضروف برای درمان آسیبهای غضروفی زانو بهره گرفته میشود.
بازگشت به فعالیت طبیعی گذشته
از بین رفتن مفصل زانو با درد و محدودیت حرکتی شدید همراه است، بهطوری که توانایی بیمار را حتی برای انجام دادن کارهای روزمره مانند راه رفتن، بالا رفتن از پله، سوار ماشین شدن و نشستن روی صندلی کاهش میدهد. بهعلاوه استفاده از داروهای مسکن نیز نمیتواند در کاهش درد بیمار موثر باشد.
در چنین شرایطی تعویض مفصل زانو به کمک بیمار میآید که به گفته دکتر فائز پور دوره نقاهت آن بیش از دو هفته طول نمیکشد و پس از آن، بیمار بتدریج میتواند دامنه حرکتی طبیعی خود برای انجام فعالیتهای روزانه همچون رانندگی، پیادهروی و بالا رفتن و پایین آمدن از پلهها حتی ورزش کردن بهدست بیاورد.
البته این ارتوپد تاکید میکند: انجام ورزشهای سنگین مانند دوچرخه سواری و اسکی که با وارد آمدن فشار زیاد به زانوها همراه است، میتواند منجر به شل شدگی مفصل مصنوعی زانو پس از پنج یا ده سال بشود. همچنین کاهش نسبی وزن افرادی که اضافه وزن زیادی دارند، پس از انجام این نوع عمل جراحی ضروری است. از سوی دیگر بیمارانی که تحت این نوع عمل جراحی قرار میگیرند از مصرف سیگار، الکل و قهوه بهدلیل اینکه پوکی استخوان را تشدید میکند، منع میشوند.
چه کسانی نباید مفصل زانو یشان را مصنوعی کنند
به گفته دکتر فائزپور، وجود هر نوع عفونت میکروبی و غیرمیکروبی در مفصل زانو مانع از انجام جراحی تعویض مفصل میشود و انجام آن را تا درمان عامل عفونی به تعویق میاندازد. بیماران سرطانی نیز باید از مفاصل مخصوصی استفاده کنند. کسانی که اچ آی وی مثبت هستند یا دچار حملات تشنجی شدید ناشی از بیماری صرع میشوند یا مبتلا به پارکینسون هستند نیز از انجام این نوع جراحی منع میشوند.
اما شاید این سوال پیش بیاید که پوکی استخوان نیز میتواند منعی برای انجام این نوع جراحی ایجاد کند؟
این ارتوپد در پاسخ میگوید: گرچه پوکی استخوان عاملی نیست که منعی برای انجام این نوع جراحی ایجاد کند، اما درمان مشکلات مفصلی ناشی از پوکی استخوان با سیمان خاص ارتوپدی قابل درمان است و معمولا نیازی به درمان از طریق تعویض مفصل وجود ندارد.
بهعنوان یک توصیه کلی میتوان گفت اگر استفاده از دارو یا روشهای درمانی دیگر، برای کاهش درد ناشی از آسیبهای مفصل زانو موثر نباشد معمولا بهترین اقدام درمانی تعویض مفصل زانو خواهد بود.
پونه شیرازی / گروه سلامت
رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوای دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفتوگو با جام جم آنلاین:
سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در گفتوگو با جام جم آنلاین:
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
جواد فروغی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوای دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفتوگو با جام جم آنلاین:
سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در گفتوگو با جام جم آنلاین: