میرجعفری و رونمایی از «چند مجلس از دهه اول محرم»

به همین بهانه سراغ میرجعفری رفتیم و درباره حال و هوای اشعار این مجموعه و جایگاه شعر سپید عاشورایی از او پرسیدیم. آنچه از نظرتان می‌گذرد حاصل این گفت‌وگوی کوتاه است.

ابتدا توضیح مختصری درباره مجموعه شعر «چند مجلس از دهه اول محرم» بدهید.

این مجموعه 40 قطعه شعر سال‌های اخیرم را دربرمی‌گیرد که در 132 صفحه از سوی انتشارات خیمه به چاپ رسیده است. «چند مجلس از دهه اول محرم» با یک مقدمه «مثنوی» شروع می‌شود، اما دیگرشعرهای مجموعه سپید است. شعرها در فضای معاصر و روزگاری که در آن زندگی می‌کنیم، سروده شده و به نوعی به حضور و مقوله مقاومت عاشورا در فرهنگ و زندگی ما اشاره دارد. همه سعی‌ام این بود که در این مجموعه از این زاویه به ماجرای کربلا و عاشورا نگاه کنم. این‌ که من و دیگرانی که شیعیان حضرت امام حسین(ع) هستیم چه تعاملی با این موضوعات داریم.

همه اشعار مربوط به واقعه عاشوراست یا موضوعات دیگری را هم شامل می‌شود؟

تمام تلاشم در این مجموعه این بوده که همه شعرها مربوط به ماجرای عاشورا باشد، ولی اگر بیرون از کتاب شعری از این مجموعه را به شکل دیگری تاویل و تعبیر کنند، بحث دیگری است و به منِ شاعر ربط ندارد. در مجموع سعی کرده‌ام تمام اشعار این مجموعه را طوری بگویم که تعبیر عاشورایی از آنها بشود.

نگاهتان به عاشورا مستقیم است یا غیرمستقیم؟

کسی که با فضای شعر امروز آشنا باشد در صراحت این اشعار هیچ تردیدی نمی‌کند. تمام این اشعار خواسته‌اند به واقعه عاشورا بپردازند. منتها نکته‌ای این میان وجود دارد و آن، این که در گذشته شعری که درباره این واقعه سروده می‌شد، معمولا فقط به جنبه‌های سوگ و حماسی این ماجرا می‌پرداخت، اما در این مجموعه چنین نگاهی وجود ندارد و مخاطب نباید از این اشعار توقع سوگ و حماسه داشته باشد. البته اینجا نمونه‌هایی هم وجود دارد که سوگنامه‌ای را درباره امام و یارانش ارائه می‌کند، اما قرار نیست خواننده شعرها به شکل صریح با مدح و مدیحه حسین(ع) روبه‌رو شود، بلکه کلیت مجموعه بیشتر به تاثیرات عاشورا بر زندگی یک شاعر یا مردم این زمانه می‌پردازد.

وقتی از اشعار عاشورایی سخن می‌گویید، بیشتر شعرهای آیینی و کلاسیک به ذهن می‌آید. حتی در مداحی‌ها و مجالس عزاداری نیز از این دسته اشعار استفاده می‌شود. فکر می‌کنید چرا کمتر از شعر سپید عاشورایی بهره می‌گیرند؟

هر اثر ادبی برای یک منظور خاص خلق می‌شود. شعری که برای مدیحه و مداحی سروده می‌شود و قرار است برای مراسم سینه‌زنی و زنجیرزنی استفاده شود، فضای کاملا متفاوتی دارد و شاعر هم واقف است دارد چه شعری می‌گوید. بنابراین توقع درستی نیست که شعرهای این مجموعه با این معیار سنجیده شود. کما این‌ که بجز این، شعرهای سنتی زیادی داریم که درکمال قوت و قدرت هستند، اما جایگاهشان طوری نیست که در مراسم عزاداری مورداستفاده قرار بگیرند، البته همه اینها به هنر و توانایی کسی که از این اشعار استفاده می‌کند نیز برمی‌گردد.

زبانی که در این مجموعه استفاده کرده‌اید، قابلیت ارتباط با عموم مخاطبان را دارد؟

حقیقتش این است زبانی که من در این کتاب به کار گرفتم، زبانی نیست که غیرشاعرها نتوانند با آن ارتباط برقرار کنند. کسانی که ذوق هنری دارند و با ادبیات آشنا هستند براحتی می‌توانند اشعار مجموعه را درک کنند. همه قصدم این بوده است، حالا این ‌که بازخورد مخاطبان چگونه باشد و به چه توفیقاتی در این زمینه دست یابم، نمی‌دانم.