مرد منفور مذاکرات ژنو

به گزارش جام‌جم، هرچند قریب به 10 سال قبل این واشنگتن بود که نتایج مذاکرات پاریس را با بن‌بست مواجه کرد، حالا گویی نوبت به پاریس رسیده تا برهم‌زننده توافقی باشد که بر اساس خبرهای رسیده از ژنو حتی واشنگتن هم دست‌کم در ظاهر، با آن مشکلی ندارد.

لوران فابیوس وزیر امور خارجه فرانسه روز شنبه با جملاتی که حکایت از همراهی با لابی صهیونیستی داشت، روند مثبت مذاکرات را تغییر داد و همین امر باعث شد تا این توصیه حسن روحانی به 1+5 که «فرصت را از دست ندهید» فعلا نشنیده گرفته شود.

وی در جریان این مذاکرات گفت: «توافق هسته‌ای با ایران قطعی نیست.» این را هم افزود که «پیش‌نویس موافقت‌نامه راضی‌کننده نیست.»

او این را نیز اضافه کرد که «ایران تاکید دارد تحریم‌های زیادی رفع شود. به نظر ما تحریم‌ها باید هدفمند و قابل بازگشت باشد.» و بعد ادامه داد که «نیروگاه اراک و غنی‌سازی جزو مهم‌ترین مشکلات است».

شنیده‌ها از ژنو حاکی از آن است که اصرار پاریس بر تعطیلی برخی مراکز هسته‌ای کشورمان عامل اصلی دست نیافتن به توافق در مذاکرات ژنو2 بوده است.

آچار فرانسه به کدام سو می‌چرخد؟

اما براستی مردی که شامگاه شنبه باعث شد تا پرونده هسته‌ای ایران پس از 10 سال همچنان باز بماند و به این ترتیب ناگهان برای ایرانی‌ها به چهره‌ای شناخته شده و البته منفور تبدیل شود و صفحه فیسبوکش محلی برای کنایه‌های کاربران ایرانی شود، کیست؟

لوران فابیوس (Laurent Fabius)‏ یک سیاستمدار 67 ساله است. او که از سال ۱۹۷۴ به حزب سوسیالیست فرانسه پیوسته، سال گذشته میلادی در دولت فرانسه به مقام وزارت خارجه رسید. با این حال تاریخ نشان می‌دهد که فعالیت‌های سیاسی وی در قلب اروپای پیر، محدود به وزارت خارجه نبوده و او 30 سال قبل پست نخست‌وزیری را در دولت فرانسوا میتران تجربه کرده است. علاوه بر این، او قریب به 10 سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی به ریاست پارلمان فرانسه رسید و تا 12 سال بعد هم این سمت را عهده‌دار بود.

همزمان با بحران یازدهم سپتامبر، لوران فابیوس به عنوان وزیر اقتصاد دولت لیونل ژوسپن به فعالیت پرداخت و حتی در سال 2007 یعنی حدود شش سال پیش نامزد ریاست‌جمهوری شد. وی که تا سال گذشته نماینده حوزه انتخابیه سن ماریتیم فرانسه بود، حالا در مقام وزیر امور خارجه، نقش منجی صهیونیست‌ها را بازی می‌کند تا در دوره غبارآلود بودن روابط تل‌آویو و واشنگتن، نقشی متفاوت را در دنیای سیاست بازی کند.

رسوایی‌های تاریخی پیرمرد 67 ساله

هرچند حالا پس از روشن شدن نقش منفی لوران فابیوس در مذاکرات ژنو، او تبدیل به یکی از سیاستمداران منفور نزد ایرانیان شده، اما این سیاستمدار فرانسوی، بیش از سه دهه است که نامش با رسوایی‌های تاریخی در جمهوری فرانسه همراه بوده است.

28 سال پیش وقتی کشتی «جنگجویان رنگین کمان» متعلق به سازمان غیر دولتی «صلح سبز» که بر علیه آزمایش‌های اتمی دولت فرانسه اعتراض می‌کرد توسط سرویس‌های اطلاعاتی فرانسه منفجر شد و در جریان آن یک عکاس هم به قتل رسید، نام فابیوس بیش از هر زمان دیگری مطرح شد. وی که آن زمان نخست‌وزیر بود ابتدا از اجرای این عملیات اظهار بی‌اطلاعی کرد اما پس از تحقیقات مستقل، مسئولیت این انفجار را پذیرفت و وزیر دفاع فرانسه مجبور به استعفا شد. این جنایت و سپس دروغ تاریخی، از فابیوس چهره‌ای بدنام ساخت که هنوز هم این تصویر از یاد فرانسوی‌ها نرفته است.

اما این انفجار، تنها رسوایی فابیوس نبود، بلکه ردپای لوران فابیوس در پرونده خون‌های آلوده که 33 سال پیش جنجال‌آفرین شد نیز به چشم می‌خورد.

در جریان آن پرونده، تاخیر دولت فابیوس در اجرای اقدامات پیشگیرانه دولت باعث شد، بیمارانی که نیاز به خون داشتند با خون‌های آلوده، به بیماری ایدز و هپاتیت C مبتلا شوند.

آن زمان فرانسوا میتران رئیس‌جمهور وقت، در سخنرانی‌اش خواست که همه وزیرانش مسئولیت این اشتباه را بپذیرند و در همین زمینه کار فابیوس حتی به دادگاه هم کشیده شد، هر چند در معادلات سیاسی آن زمان پاریس، دادگاه رأی به تبرئه او داد.

واکنش‌های فیسبوکی به سنگ‌اندازی‌های فرانسوی

در کنار همه این سوابق نه‌چندان درخشان، حالا شنای بر خلاف جریان آب فابیوس باعث شده تا جوانان ایرانی توجهی ویژه نسبت به وزیر خارجه فرانسه از خود نشان دهند. اوج این توجهات ویژه در صفحه فیسبوک وزیر خارجه فرانسه به چشم می‌خورد. آنجا که ایرانی‌ها از صبح دیروز با کامنت‌های طنز یا جدی خود، اعتراض نمادینشان را به مواضع پاریس در مذاکرات ژنو2 نشان دادند.

یکی از کاربران ایرانی در ذیل مطلبی از لوران فابیوس در صفحه فیسبوک او نوشت: «فرانسه! جدی دلت شعار می‌خواد؟» دیگری کامنت گذاشته است: «وزیر امور خارجه فرانسه مثل این بچه‌های هیجان‌زده که حرف تو دهنشون نمی‌مونه، هنوز جلسه تموم نشده مصاحبه کرد که بگه من بردم، من بردم... سیر داغ».

کاربر ایرانی دیگری نوشته است: «یکی واژه حیف نون رو برای فابیوس ترجمه کنه» و کامنتی دیگر از این قرار است: «دایی جان ناپلئون! نبودی ببینی این بار کار، کار انگلیس نبود کار، کار فرانسه بود».

بعضی از کامنت‌ها اما مایه‌های طنز بیشتری دارد و مثلا خطاب به وزیر خارجه فرانسه نوشته: «تو نون باگتت رو بفروش!».

برخی دیگر برای محصولات فرانسوی (مانند قهوه و سیب فرانسوی، شیرینی ناپلئونی و...) نام‌های معادل پیشنهاد کرده‌اند و بعضی هم پیشنهاد تحریم آچار فرانسه و محصولات پژو را داده‌اند!

طیف دیگری از کاربران، خاطره تسخیر سفارت آمریکا را به فابیوس یادآوری کرده و مثلا کامنت گذاشته‌اند: «آدمو تو شرایط تسخیر نذارید» و بعضی هم خط گرفتن پاریس از رژیم صهیونیستی را با ادبیاتی فیسبوکی یادآوری کرده‌اند: «این وزیر امور خارجه فرانسه الان اس‌ام‌اس می‌زنه به نتانیاهو که: خوشت اومد عجقم؟» و عده‌ای دیگر هم به ظریف توصیه کرده‌اند: «آقای ظریف اگه دستت خالیه به اون وزیر امور خارجه فرانسه بگو سیر داغ».

کامنت‌های طنزآمیز فیسبوکی ایرانی‌ها در حالی است که این کاربران پیش از این نیز نسبت به سیاست‌های خصمانه نتانیاهو به همین شکل واکنش نشان داده بودند تا ثابت کنند ایرانی‌ها در دفاع از سیاست‌های دولت در همه عرصه‌ها یکپارچه رفتار می‌کنند.

وقتی حنای فرانسوی رنگی ندارد

اما لوران فابیوس بامداد دیروز درحالی پیش از همه از نشست وزرای خارجه ایران و 1+5 بیرون آمد و خبر از نرسیدن طرفین به توافق را داد که همه می‌دانستند او تنها کسی است که از این نتیجه راضی است. هرچند بالا گرفتن انتقادها از فابیوس نشان می‌دهد که احتمالا او شانس کمی برای تاثیرگذاری بر دور بعد مذاکرات را خواهد داشت.

انتقادهای داخلی از مواضع وزیر امور خارجه فرانسه تا به آنجاست که یک تحلیلگر فرانسوی نوشته است، کارشکنی فرانسه در مذاکرات ایران با گروه 1+5 ناشی از تاثیرپذیری رهبران پاریس از مقام‌های اسرائیلی است.

فرانک دارژن اضافه کرده است: رفتار مقام‌های فرانسوی در این مذاکرات غیرمسئولانه و ناشیانه بود.

جیم والش، استاد دانشگاه ام‌آی‌تی و کارشناس برجسته هسته‌ای آمریکا هم گفته است: فرانسوی‌ ها توپ توافق را در آستانه دروازه پس زدند و متاسفانه وقت و زحمت وزیران خارجه دیگر کشورها را به هدر دادند.

همچنین شریف حسینی، عضو هیات رئیسه مجلس اظهارنظر کرده است: کشورهایی نظیر فرانسه در این مذاکرات بی‌صداقتی خود را نشان دادند.

در واکنش به همین مواضع، یک بازرگان ایرانی نیز گفت: سیاست‌های غیرصادقانه فرانسه در مذاکرات هسته‌ای ایران با گروه 1+5 نشان داد که تجار ایرانی باید در مناسبات اقتصادی خود با این کشور تجدیدنظر کنند.

در انتقاد از باتلاقی که پاریس برای 1+5 ایجاد کرده، دیروز روزنامه لس‌آنجلس تایمز نیز در گزارشی نوشت: این کارشکنی‌ها از وجود اختلافات جدی میان گروه 1+5 که تاکنون تظاهر به اتحاد و یکپارچگی می‌کرد، حکایت دارد.

این روزنامه اضافه کرده است: دیپلمات‌های کشورهای غربی از اعتراض‌های دیرهنگام فرانسه و تصمیم فابیوس آن هم در زمانی که آمریکایی‌ها و دیگر هیات‌های مذاکره‌کننده توافق کرده بودند محتوای مذاکرات مخفی بماند، ناخرسندند.

ظریف: 1+5 اول بین خودشان توافق کنند

در واکنش به همین اختلافات بود که دیروز محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در حاشیه مذاکرات ژنو در مصاحبه با جرمی بوئن، سردبیر خاورمیانه بی‌بی‌سی گفت: 1+5 اول بین خودشان به توافق برسند بعد به چالش‌ها رسیدگی کنند.

به گزارش ایرنا، وقتی خبرنگار بی‌بی‌سی پرسید: «لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه گفته است که ما می‌خواهیم به یک توافق برسیم، اما نه یک توافق ساده‌لوحانه، آیا مخالفت فرانسه مساله مذاکرات بود؟»

ظریف پاسخ داد: من به شما نخواهم گفت که چه کسی اینجا دردسر درست می‌کند. شما می‌توانید از خودش درباره این نگرانی‌ها بپرسید.

تکرار کابوس فابیوس، 2 هفته دیگر

با تمام سنگ‌اندازی‌هایی که پاریس طی دو روز پایانی مذاکرات برای به بن‌بست کشاندن این گفت‌وگوها صورت داد، اشتون و ظریف بامداد دیروز در نشستی خبری از ادامه مذاکرات تا دو هفته دیگر خبر دادند و کاترین اشتون تاکید کرد که «مذاکرات ژنو شکست نخورده است».

به این ترتیب دور جدید مذاکرات بیست‌ونهم و سی‌ام آبان برگزار می‌شود و آن‌گونه که از اظهارات وزرای خارجه انگلیس و آمریکا برمی‌آید، امید به رسیدن به توافق هنوز زیاد است.

در همین خصوص دیروز جان کری، وزیر خارجه آمریکا گفت: «در مذاکرات هسته‌ای با ایران پیشرفت‌های بسیار چشمگیری داشتیم.»

او در واکنش به مخالفت‌های فرانسه تنها به این جمله بسنده کرد که «کشورهای شرکت‌کننده در این مذاکرات هریک نگرانی‌های خود را دارند و مذاکرات هم برای کاهش اختلاف‌ها و تامین نظر همه طرف‌های مذاکره انجام می‌شود.»

وی افزود: عدم توافق بهتر از توافقی بد است. ما باید بتوانیم پس از توافق به چشمان هم پیمانانمان نگاه کنیم.

ویلیام هیگ، وزیر خارجه انگلیس هم پس از پایان مذاکرات فشرده در ژنو، تاکید کرد که مذاکرات هسته‌ای ایران مذاکرات بسیار دشواری است، ولی می‌توان در مورد یک موافقت‌نامه به توافق رسید.

همین امیدواری‌های واشنگتن و لندن به آینده مذاکرات است که باعث شده تل‌آویو از دیروز تلاش‌های خود برای شکست مذاکرات ژنو را افزایش دهد و در همین خصوص نفتالی بنت، وزیر اقتصاد اسرائیل گفته است که قصد دارد تا قبل از برگزاری دور بعدی مذاکرات ایران و گروه 1+5، برای جلوگیری از دستیابی به توافقی در مورد برنامه هسته‌ای ایران در کنگره آمریکا لابی کند.

هشداری که پاریس باید جدی بگیرد

اما تمام وقایع پرشتاب اخیر بویژه تغییر نگاه مردم ایران نسبت به دولت فرانسه در شرایطی رخ می‌دهد که در نخستین روز از سال 92، رهبر معظم انقلاب نسبت به تغییر رویکرد پاریس به دولتمردان این کشور هشدار داده بودند؛ هشداری که به نظر می‌رسد فرانسوی‌ها تا دیر نشده باید آن را جدی بگیرند و در غیر این صورت به سرنوشت کشورهایی دچار خواهند شد که با وجود تلاش‌های بسیار هنوز نتوانسته‌اند ذهنیت ایرانیان نسبت به خود را ترمیم کنند.

مصطفی انتظاری‌ هروی -‌ گروه سیاسی