اثر رنگ در زندگی

روش تأثیرگذاری رنگ‌ها بر روحیه افراد بخشی مهم از رابطه آنان را با دنیای اطراف تشکیل می‌دهد. رنگ‌ها حال و هوای خودآگاه و ناخودآگاه انسان را تغییر می‌دهد. روانشناسان تأکید دارند بسیاری از جنبه‌های روانی و حتی جسمی فرد تحت تأثیر رنگ‌های مختلف هستند. استفاده از رنگ‌ها برای بالا بردن انرژی زندگی و آرامش مقوله مهمی است که روانشناسان و متخصصان ارگونومی بر آن تأکید دارند.

شناخت ویژگی‌های رنگ‌ها
دکتر منصور ضیایی، متخصص ارگونومی وعضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه با بیان این‌که افراد باتوجه به سلایق مختلفی که دارند رنگ‌هایی را که با روحیه‌شان سازگار است، بیشتر دوست دارند می‌گوید: رنگ‌ها در زندگی تأثیر بسیاری بر روحیه و روان انسان برجای می‌گذارد که منجر به آرامش و آسایش خیال او خواهد شد. همچنین بعضی از رنگ‌ها موجب تحریک روحی فرد یا منجر به تمرکز بیشتر می‌شود. همه این‌ها بسته به تأثیری که رنگها روی انسان دارد باهم تفاوت‌هایی دارند. اما به طور کلی افراد معمولاً به رنگ‌هایی علاقه دارند که با چهره و رنگ پوست‌شان هماهنگ‌تر است.
وی با تفکیک روانشناسی چند رنگ اصلی و استفاده مثبت از آن‌ها گفت: مثلاً آبی رنگی آرامش بخش است و موجب کاهش هیجانات فرد می‌شود و فرد در سایه این رنگ هیجانات خود را بهتر کنترل می‌کند. آبی درواقع احساس سردی به فرد می‌دهد به همین علت رنگ اتاق‌های خواب را باید به نوعی بین آبی و سبز انتخاب کرد تا موجب کاهش دمای بدن فرد شده و کاهش ضربان قلب را به‌دنبال داشته باشد. این رنگ در محیط‌های اداری نیز مفید است و کارایی پرسنل را بیشتر می‌کند. همچنین آرامش را حاکم می‌کند و کارمندان مجال بیشتری خواهند داشت تا بدون استرس و تنش کار کنند.
رنگ قرمز تقریباً در جهت مقابل رنگ آبی قرار داشته و موجب می‌شود به فرد احساس هیجان دست دهد. درواقع هیجانات افراد را برانگیخته می‌کند و به همین خاطرنباید در محیط‌هایی که نیاز به تصمیم گیری‌های مهم است از این رنگ استفاده شود زیرا این رنگ قضاوتهای عجولانه را به‌دنبال دارد. در فضاهایی که کار باید با سرعت و تلاش انجام بگیرد این رنگ مناسب است‌.
این متخصص ارگونومی ادامه داد: رنگ قهوه‌ای رنگ اطمینان و اعتماد است و به افراد حس قدرت می‌دهد و در عین حال احساس امنیت و آسایش را در انسان تقویت می‌کند. این رنگ در دفاتر رئیس سازمان کارایی مؤثرتری برجا می‌گذارد.
آرامش رنگ سبز درکاهش کارهای پراسترس مفید است. این رنگ آرامش بخش است و دراتاق عمل که جراحی‌های پر از استرس انجام می‌گیرد آرامش بخش و نشاط‌آور است. رنگ سبز رنگی شبیه رنگ آبی است. رنگ سبز روشن و رنگ کرم قابلیت خواندن را برای دانش‌آموزان در محیط مدرسه بالا می‌برد و دانش‌آموزان می‌توانند به راحتی مطلبی را یاد ‌گیرند.
رنگ سفید بیشتر در دکوراسیون استفاده می‌شود و با اکثر رنگ‌ها تناسب دارد. رنگ سفید نشانه تمیزی است و پرستارها و پزشک‌ها که باید احساس تمیزی داشته باشند از این رنگ استفاده می‌کنند. رنگ سفید احساس بزرگ‌تر بودن فضا را به افراد تلقی می‌کند.

تفاوت روانشناسی رنگ‌ها
تأثیر روانی رنگ‌ها در افراد متفاوت از رنگ خانه و محل کار است. سبز به اتاق عمل، احساس آرامش می‌دهد و استرس محیط کار را کم می‌کند اما با رنگ سبزی که به تن می‌کنیم تفاوت دارد.
دکتر حسین ابراهیمی مقدم روانشناس و استاد دانشگاه تهران با تأکید بر این‌که به جایگاه هر رنگ باید به صورت خاص و ویژه نگاه کرد گفت: بعضی از رنگ‌ها تأثیرات تحریک کنندگی دارند مانند رنگ‌های گرم که موجب هیجانات روانی و بالا رفتن تحریک و هیجان‌خواهی فرد شده و به همین خاطر کسانی که دچار ضعف هستند از این رنگ‌ها باید بیشتر استفاده کنند. همچنین بعضی از رنگ‌ها هستند که بیشتر خاصیت دلمردگی دارند. مثلاً کسانی که از رنگ‌های خاکستری و مشکی استفاده می‌کنند بیشتر حالت‌های دلمردگی و افسردگی را تجربه خواهند کرد. و بعضی از رنگ‌ها هستند که اقتدار را در انسان تداعی می‌کنند مثلاً استفاده از رنگ سبز یشمی می‌تواند موجب شود که در برابر دیگران احساس اقتدار کنیم.
وی ادامه داد: مشخص شده است رنگ‌ها تا حدی با توجه به ویژگی‌های اقلیمی و ویژگی‌های فرهنگی و جامعه شناختی از گروهی به گروه دیگر فرق می‌کند. در کشور هندوستان فردی که عزادار باشد از البسه سفید استفاده می‌کند. در صورتی که در ایران فردی که عزادار است از لباس‌های مشکی استفاده می‌کند. بسیاری از موارد فرهنگی با مبانی دینی در جامعه شناختی هماهنگی دارد و در برخی مواقع هم هماهنگی ندارد. پوشیدن رنگ مشکی در دین اسلام مکروه است ولی می‌بینیم عملاً در عزاداری‌ها از رنگ مشکی استفاده می‌شود.
این روانشناس با اشاره به این‌که روانشناسی رنگ با روانشناسی نور تفاوت می‌کند گفت: وقتی دو رنگ مختلف را باهم داخل یک قوطی بریزیم و مخلوط کنیم یک رنگ سومی به‌دست می‌آید ولی اگر روی دیوار سفید رنگ دوتا نور مختلف را بتابانیم نور سومی به‌دست می‌آید نه رنگ جدید. این امرنشان‌دهنده این است که اصطلاحاً ترکیب رنگ‌ها یک ترکیب کاهشی وترکیب نورها یک ترکیب افزایشی است ولی آن نور و رنگی که به‌دست آمده از دیدگاه روانشناسی مورد بحث است. این ترکیب رنگ‌ها احساس شادی یا دلمردگی را در افراد تداعی می‌کند. خوب است که از رنگ آمیزی‌ها و نورپردازی‌ها در مکان‌های مختلف استفاده شود. مثلاً در شهر باکو یا مسکو از روانشناسی نور استفاده زیادی شده است و نور‌پردازی در اماکن مختلف موجب به وجد آمدن حس‌های خوب در بیننده می‌شود.
دکتر ابراهیمی مقدم درباره این‌که آیا می‌توان از رنگ‌ها در درمان بیماریهای روحی استفاده کرد گفت: رنگ به تنهایی برای درمانی کافی نیست ولی در کنار درمان‌های دیگر مثلاً برای کسی که به افسردگی مبتلا است و روی او روان درمانی صورت می‌گیرد توصیه می‌شود از رنگ‌هایی شاد استفاده کند و این کار در فرایند درمانش تأثیر مثبت برجا می‌گذارد.
>> روزنامه ایران/ یوسف حیدری