گرایش به مدارس غیرانتفاعی کمتر شده است

این کاهش البته فقط در آمارها دیده نمی‌شود، بلکه گزارش‌هایی که مدیران برخی از این مدارس از وضع جذب دانش‌آموز ارائه می‌دهند و گلایه‌هایی که از نچرخیدن بی‌دغدغه چرخ این مدارس به زبان می‌آوردند نیز از کم‌رونق شدن بازار تحصیل در مدارس غیرانتفاعی نسبت به سال‌های قبل حکایت دارد.

با این حال، این وضع شامل حال همه مدارس نمی‌شود، چرا که در این بازار پردغدغه همچنان مدارسی وجود دارد که مورد استقبال مردم قرار می‌گیرد و درآمدهای خوبی نیز از آنها کسب می‌شود.

مدیر یکی از این مدارس در گفت‌وگو با جام‌جم توضیح می‌دهد که کاهش استقبال دانش‌آموزان از مدارس غیردولتی شامل حال مدرسه آنها نمی‌شود حتی برعکس، استقبال مردم امسال چشمگیرتر از سال‌های قبل بوده است به طوری که او موفق نشده به همه تقاضاهای ثبت‌نام ترتیب اثر بدهد و بناچار عده‌ای پشت درهای این مدرسه مانده‌اند.

اما این وضع مطلوب را کمتر مدیری تجربه می‌کند. یکی از مدیران مدارس غیردولتی تهران که امسال برای پر کردن صندلی‌های خالی دبیرستان تلاش‌های زیادی کرده در گفت‌وگو با جام‌جم تائید می‌کند که در سال‌های اخیر سرپا ایستادن برای گروهی از مدارس غیردولتی از جمله برای مدرسه‌ای که او مدیریت می‌کند، کار سختی شده است.

او روند کاهشی گرایش دانش‌آموزان به مدارس غیردولتی را واقعیتی می‌داند که بسیاری از مدیران بخوبی لمس می‌کنند، کاهشی که از دید او یک علت اصلی دارد؛ کاهش توان اقتصادی مردم و در مضیقه قرار گرفتن خانواده‌ها.

این مدیر معتقد است، هزینه‌های اداره مدارس غیردولتی که اغلب ساختمان‌هایی استیجاری دارند در شهرهای بزرگ بویژه در تهران بسیار زیاد است که مدیران بناچار باید این هزینه‌ها را از دانش‌ آموزان دریافت کنند و چون بیشتر خانواده‌ها به علت تنگناهای اقتصادی سال به سال توانشان کاهش می‌یابد از ثبت‌نام فرزندانشان در این مدارس منصرف می‌شوند و در نتیجه صندلی‌های مدارس غیردولتی هر سال بیشتر از پارسال خالی می‌ماند.

مدیر یکی دیگر از این مدارس غیردولتی در منطقه 5 تهران نیز گفته‌های او را تائید می‌کند و در گفت‌وگو با جام‌جم توضیح می‌دهد: مدارسی که در این سال‌ها توانسته‌اند اسم و رسمی پیدا کنند و با ارائه خدمات آموزشی با کیفیت‌تر و ظاهری برازنده‌تر، نام خود را بین خانواده‌ها جا بیندازند برای ادامه کار مشکل ندارند، اما بقیه مدارس که مجبورند با مضیقه‌های مالی به کارشان ادامه دهند چون حتی قادر نیستند دستی به چهره ساختمان مدرسه بکشند و ظاهر آن را درست کنند، مورد استقبال خانواده‌ها قرار نمی‌گیرند و سال به سال پذیرای دانش‌آموزان کمتری می‌شوند.

به گفته او، در حالی که دانش‌آموزان مناطق مرفه‌نشین تهران حاضرند برای یک سال تحصیلی در برخی مدارس غیردولتی منطقه یک آن هم برای دوره ابتدایی یا پیش‌دبستانی حدود 10میلیون تومان هزینه کنند مردم منطقه‌ای که او در آن مشغول به کار است حتی نصف این مبلغ را برای دوره پیش‌دانشگاهی نمی‌پردازند و برای همین است که مدرسه او در آستانه ورشکستگی قرار گرفته است.

مشکلات مدارس بی‌پشتوانه

وعده کمک به مدارس غیردولتی برای در اختیار قرار دادن ساختمان‌های مازاد به این مدارس حالا دیگر جزو وعده‌های فراموش شده شمرده می‌شود، در حالی که بسیاری از این مدارس اگر مورد حمایت‌های اینچنینی قرار نگیرند، بزودی تعطیل خواهند شد.

اگر این مدارس به تعطیلی کشیده نشوند نیز کمترین اتفاقی که رخ می‌دهد، بالا رفتن بی‌حساب و کتاب شهریه‌های آنهاست که نتیجه این اتفاق نیز صرف‌نظر کردن بسیاری از خانواده‌ها از تحصیل فرزندان در مدارس غیردولتی است.

این پیش‌بینی را مهدی بهلولی از کارشناسان آموزش و پرورش که وضع مدارس غیردولتی را از نزدیک رصد کرده است نیز قبول دارد؛ ضمن این‌که معتقد است کاهش کیفیت آموزشی مدارس مشکل‌دار مهم‌تر از کاهش تعداد دانش‌آموزان آنهاست.

او در گفت‌وگو با جام‌جم، مدارس غیردولتی را به دو دسته تقسیم می‌کند؛ اول مدارسی که دولتمردان و افراد ذی‌نفوذ آن را اداره می‌کنند و در بهترین نقاط شهرهای بزرگ شعبه دارند و ساختمان‌های آنها کاربری مدرسه دارد و دوم مدارسی که افراد عادی امور آن را می‌گردانند و این اواخر ادامه کار برایشان سخت شده است.

او این مدارس را بسیار آسیب‌پذیر می‌داند و معتقد است، مشکلات مالی خانواده‌ها در سال‌های اخیر بیشترین لطمه را به این مدارس وارد کرده و این مدارس با کاهش تعداد دانش‌آموزان رو‌به‌رو هستند.

توسعه هیات امنایی‌ها، موضوعی دیگر

مدرسه‌ای که دغدغه اولش رساندن دخل و خرج به هم است، بی‌شک کیفیت آموزشی را در اولویت چندم قرار می‌دهد. گرچه مسئولان آموزش و پرورش بویژه رئیس سازمان مدارس غیردولتی همواره از کیفیت این مدارس دفاع کرده‌اند و مدیران مدارس غیردولتی نیز هیچ‌گاه حاضر به تائید این مساله نیستند، اما خانواده‌هایی که با این مدارس برخورد داشته‌اند و نیز دانش‌آموزانی که از نزدیک در گود بوده‌اند، تائید می‌کنند که مدرسه غیردولتی برخلاف اسم و رسمش، خدماتی متفاوت‌تر از بقیه مدارس ارائه نمی‌دهد.

در واقع این موضوع نیز خود عاملی برای کاهش رغبت به تحصیل در این مدارس است، چون دانش‌آموزان و خانواده‌ای که شاهد پیشرفت تحصیلی آن طور که مورد خواست او بوده، نیست بی‌شک مسیرهای دیگری را برای تحصیل امتحان می‌کند.

بهلولی، کارشناس آموزش و پرورش نیز این کیفیت حداقلی آموزش را بیشتر از آن مدارس غیردولتی با بنیه ضعیف اقتصادی می‌داند که بناچار خانواده‌هایی که توان پرداخت شهریه‌های این مدارس را ندارند، به سمت مدارس هیات امنایی سوق می‌دهد.

از دید او، مدارس هیات امنایی این حسن را دارد که نسبت به مدارس غیردولتی شهریه‌های کمتری دریافت می‌کنند و نحوه برخورد کادر آموزشی آن نیز بهتر از بسیاری مدارس دولتی عادی است؛ یعنی شاخصه‌ای که بسیاری از خانواده‌ها را راضی نگه می‌دارد.

با این حال، بهلولی، یکی دیگر از عواملی را که به کاهش استقبال از مدارس غیردولتی یا دست‌کم ثابت ماندن میزان استقبال از این مدارس منجر می‌شود، به پایین آمدن انگیزه تحصیل در دانش‌آموزان مربوط می‌داند، موضوعی که انگیزه خانواده‌ها برای سرمایه‌گذاری روی فرزندان را نیز کم می‌کند.

در واقع این کارشناس بیشترین سطح از دست رفتن انگیزه تحصیلی را مربوط به دوره دبیرستان می‌داند، چون معتقد است در این دوره هدف از تحصیل برای دانش‌آموزان مشخص نیست و آینده روشنی نیز برای آنها ترسیم نمی‌شود که این مساله سبب می‌شود برخی خانواده‌ها نیز انگیزه سرمایه‌گذاری برای فرزندانشان را از دست بدهند و تمایلی به فرستادن آنها به مدارس گرانقیمت نشان ندهند.

با این حال برخلاف باوری که در برخی از قشرهای جامعه حاکم است رایگان بودن یا گرانقیمت بودن مدارس، تعیین‌کننده قطعی کیفیت آنها نیست، اما بی‌گمان اگر مدرسه‌ای غیردولتی بخواهد به حیات خود ادامه دهد، باید خدماتی متناسب با شهریه‌های دریافتی ارائه دهد که اگر چنین نکند با واکنش سرد خانواده‌ها روبه‌رو خواهد شد.

 7 درصد دانش‌آموزان در مدارس غیرانتفاعی تحصیل می‌کنند

در سال تحصیلی 92 ـ 91، 12 میلیون و 296 هزار دانش‌آموز در مقاطع سه‌گانه مشغول تحصیل شدند که این رقم در سال تحصیلی جاری با اندکی کاهش به رقم 12 میلیون و 242 هزار نفر رسیده است.

با توجه به این کاهش می‌توان استدلال کرد که بخشی از کاهش جمعیت مدارس غیردولتی به کاهش کلی آمار دانش‌آموزان برمی‌گردد، اما از آنجا که در سال‌های اخیر رقمی کمتر از هفت درصد دانش‌آموزان در مدارس غیردولتی تحصیل می‌کنند، کاهش 50 هزار نفری دانش‌آموزان کشور می‌تواند تاثیری معنادار و چشمگیر در کاهش آمار دانش‌آموزان مدارس غیردولتی داشته باشد.

برگزاری جشن شکوفه‌ها در 54 هزار مدرسه ابتدایی کشور

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش گفت: از شش میلیون و 950 هزار دانش‌آموز ابتدایی، یک‌میلیون و 300 هزار نفر در کلاس اول تحصیل می‌کنند و امروز جشنی برای این دانش‌آموزان در سراسر کشور برگزار می‌شود.

فاطمه قربان با بیان این‌که «جشن غنچه‌ها» نیز برای حدود 500 هزار نوآموز پیش‌دبستانی برگزار خواهد شد، در گفت‌وگو با ایسنا، افزود: پیش‌بینی ما برای سال تحصیلی جاری در فضاهای مازاد دولتی، پوشش تحصیلی بیش از 500 هزار نوآموز در مقطع پیش‌دبستانی است، اما با در نظر گرفتن مراکز غیردولتی و مراکزی که با مشارکت مردم اداره می‌شود، این تعداد به 700 هزار نفر خواهد رسید.

قربان اظهار کرد: با توجه به این‌که روز اول مهر، نخستین روزی است که دانش‌آموزان در فضای آموزشی قرار می‌گیرند و از خانواده جدا می‌شوند، از همه مدیران درخواست شده تا شاداب‌ترین روز را برای دانش‌آموزان درنظر بگیرند.

وی خاطرنشان کرد: همچنین ساعاتی که برای روز اول دانش‌آموزان اول ابتدایی برنامه‌ریزی شده، باید کوتاه شده که آنان احساس خستگی نکنند، چرا که اولین روز مدرسه کلاس‌اولی‌ها با هدف آشنایی محیط مدرسه و برقراری ارتباط عاطفی با معلمان و کادر مدرسه است.

مریم خباز ‌-‌ گروه جامعه