سـهم زنان خانه‌دار از یک مـصوبه

به گزارش جام جم سرا به نقل از روزنامه ایران- این مرکز سرانجام موفق شد رضایت دولت وقت را برای تصویب طرحی به نام «بیمه زنان خانه‌دار» بگیرد و ۲ سال بعد طرح سازمان تامین اجتماعی زنان خانه‌دار را به هیات دولت ارائه دهد. از آن زمان البته یک سال طول کشید تا ردیف بودجه‌ای معین برای اجرای این قانون در نظر گرفته و برای آن متولی پیدا شود. در هر حال بهزیستی نخستین سازمانی بود که به عنوان متولی دست به کار شد تا اجرای این قانون را برعهده گیرد. بر این اساس ۲۰میلیارد ریال بودجه به این سازمان اختصاص یافت و اجرای این طرح در چهار استان کشور یعنی اصفهان، سمنان، کهگیلویه و بویراحمد و آذربایجان غربی آغاز شد.
ابتدا قرار بود هر سال حدود یک میلیون نفر از زنان خانه‌دار بیمه شوند و تا پایان برنامه چهارم همه آن‌ها که در آن زمان ۱۳ میلیون نفر می‌شدند، زیر پوشش بیمه قرار بگیرند.
بیمه شدن تنها ۳۰ هزار نفر از زنان خانه‌دار پس از گذشت ۵ سال از اجرای این قانون، نشان داد که این طرح آینده چندان خوبی ندارد. بنابراین، موفق نبودن اجرا، این قانون را البته در دولت نهم رهسپار وزارت رفاه کرد تا این بار یک وزارتخانه و نه یک سازمان در اجرا پیشقدم شود.
با این حال این وزارتخانه هم به علت سنگین بودن اعتبار مورد نیاز، عملاً نتوانست توقع تنظیم کنندگان این قانون را آن طور که باید برآورده کند. مبلغی که به عنوان سهم هر یک از طرفین یعنی دولت و زنان خانه‌دار در آغاز اجرای طرح پیش‌بینی شده بود،
۵هزار تومان بود تا زنان بتوانند با پرداخت ماهانه این مبلغ پس از ۲۰ سال در صورتی که حداقل ۵۰ سال داشته باشند، از مستمری کارکنان بازنشسته مشمول قانون خدمات کشوری بهره‌مند شوند، اما این وعده نیز به علت نبود اعتبارات کافی در میانه راه به خلف وعده تبدیل شد تا اینکه نوبت به دولت نهم و مرکز امور زنان و خانواده دولت رسید.

استارت دوباره مرکز امور زنان
مرکز امور زنان وخانواده که البته به نوعی‌‌ همان مرکز مشارکت دولت اصلاحات محسوب می‌شد، مسئولیت یافت تا با همکاری چند تن از نمایندگان زن مجلس شورای اسلامی، طرح اجرای کامل بیمه زنان خانه‌دار را بررسی کرده و دولت را در جریان آن قرار دهد. نتیجه این بررسی‌ها البته به تدوین اساسنامه سازمان بیمه زنان خانه‌دار در سال ۸۵ منجر شد.
اساسنامه‌ای که براساس آن وزارت رفاه مسئول بررسی و پیگیری این طرح می‌شد، سرانجام پس از کش و قوس‌های فراوان وتشکیل کارگروه ویژه مشخص شد تا طرح بیمه زنان خانه‌دار در قالب بیمه حرف و مشاغل آزاد در هیات مدیره تامین اجتماعی تصویب و برای اجرا ابلاغ شود. براساس این ابلاغیه زنان خانه‌دار می‌توانستند به صورت خود اظهاری به عنوان خانه‌دار و با انعقاد قرارداد و پرداخت حق بیمه تعیین شده، ازمزایای سازمان تامین اجتماعی برخوردار شوند.
در آن زمان هزینه حق بیمه برای زنان خانه‌دار ۱۲، ۱۴ و ۱۸ درصد تعیین و سهم دولت ۲ درصد اعلام شد. ضمن آنکه براساس طرح مذکور، دریافتی زنان در زمان بازنشستگی مبلغ بسیار کمی می‌شد. بنابراین، این طرح نیز با مخالفت روبه‌رو شد، چراکه به گفته مریم مجتهد‌زاده رئیس وقت مرکز امور زنان و خانواده، سهم ۲ درصدی دولت و سهم ۱۸ درصدی زنان خانه‌دار فشار مالی زیادی را به اقشار کم درآمد وارد می‌کرد.
وانگهی این حق بیمه باید از سوی کسانی پرداخت می‌شد که خانه‌دار باشند و از درآمد مالی مستقل برخوردار نباشند. بر این اساس قرار شد دولت یک چهارم حقوق کارگری را که حدود ۸۰ هزار تومان می‌شد برای زنان خانه‌دار منظور کند تا سهم دو طرف کاهش یابد، اما این طرح هم با استقبال دولتی‌ها مواجه نشد.
این در حالی بود که اساساً انتقال طرح بیمه زنان به سازمان تامین اجتماعی از آنجا که این سازمان مخصوص اقشار مزدبگیر بود، کار درستی به حساب نمی‌آمد. در بیشتر کشور‌ها برای اجرای این نوع بیمه که کارفرما مشخص نیست، ازطرح‌های متفاوتی مانند برنامه‌های فراگیر استفاده می‌کنند اما در کشور ما به علت نبود این برنامه‌ها، تنها بیمه خویش فرمایی می‌توانست راه حل چنین معضلی باشد.
این بیمه نیز چون همه مراحل بیمه‌گذاری را بر عهده زنان خانه‌دار می‌گذاشت با بی‌میلی آن‌ها مواجه شد. به طوری که فقط ۱۰ درصد افراد جامعه از این نوع بیمه استقبال کردند و در زنان خانه‌دار نیز از سال ۸۷ تاکنون فقط ۱۳۰هزار زن، بیمه خویش فرما شده‌اند.

مصوبه مجلس به داد زنان خانه‌دار می‌رسد؟
هم‌اکنون، پس از گذشت یک دهه از اجرای ناقص بیمه زنان خانه‌دار و البته مشکلاتی که بحق در جلوی اجرای این طرح قرار دارد، شهلا میرگلوی بیات عضو فراکسیون زنان مجلس در گفت‌وگو با ایران از مصوبه‌ای خبر می‌دهد که براساس آن تا پایان امسال ۲۰۰ هزار زن خانه‌دار بیمه می‌شوند. این مصوبه که هم‌اکنون به تصویب مجلس رسیده است، سهم زنان شهری را در پرداخت حق بیمه ۷درصد و سهم زنان روستایی را ۵درصد تعیین کرده است، مابقی این سهم نیز از سوی دولت پرداخت می‌شود.
این مصوبه اکنون به دولت رفته و قرار است پس از تهیه آیین نامه، برای اجرا به وزارت رفاه که در حال حاضر مجری این طرح است، ابلاغ شود. او درباره اینکه آیا این تعداد یعنی ۲۰۰هزار نفر در جمعیت میلیونی زنان خانه‌دارکم نیست، می‌گوید:
 «ما در این زمینه همه تلاش خودمان را انجام دادیم، اما به هر حال به علت وضع اقتصادی حاکم بر کشور و بار مالی زیادی که این طرح دارد اگر همین تعداد را هم پیش‌بینی نمی‌کردیم، این طرح در حد کلی گویی باقی می‌ماند.» اینکه قرار است دولت از چه محلی بودجه این طرح را تامین کند، سوالی است که نماینده مردم ساوه پاسخ آن را به آیین‌نامه دولت منوط دانسته و تاکید می‌کند که قرار است ردیف بودجه‌ مجزایی برای تامین منابع مالی آن در نظر گرفته شده و طرح بیمه زنان خانه‌دار در هر حال عملیاتی شود.
اجرای پلکانی بیمه زنان خانه‌دار و اولویت‌بندی آن‌ها نیز از جمله پیشنهادهایی است که به گفته میرگلوی بیات می‌تواند به اجرای موفق این طرح کمک کند.

>> حمیده امینی فرد