میکروب‌های مولد مسمومیت غذایی

ـ غذاهای دریایی که به صورت خام مصرف می‌شود، می‌تواند مولد اسهال شدیدی به نام وبا یا شبه‌وبا باشد. عموما در فصل گرم سال شیوع دارد. معمولا پس از یک تا دو روز از مصرف، علائم شروع می‌شود. اسهال غیرخونی، تب، درد شکمی، تهوع و استفراغ عمده علائم بیماران است.

در این نوع از اسهال علاوه بر جایگزینی مایع از دست‌رفته باید از آنتی‌بیوتیک برای ریشه‌کن‌کردن عامل مولد استفاده کرد. این نوع مسمومیت به علت اسهال شدید و آب فراوان که از طریق مدفوع از دست می‌رود، گاهی بیمار را تا سر حد مرگ می‌رساند.

تمام افراد مبتلا به ایدز، بیماران سرطانی یا تحت درمان برای سرطان، بیماری‌های مزمن همچون نارسایی کبد یا کلیه باید از مصرف خام محصولات دریایی اجتناب کنند.

پزشکان باید با مشاهده موارد وبا، مراکز بهداشتی را در جریان گذاشته تا برای پیشگیری و درمان اقدامات لازم را به عمل بیاورند.

ـ نوعی از مسمومیت غذایی به نام «اسهال مسافران» گفته می‌شود که عموما ناشی از آب یا غذای آلوده است. خوردن آب یا غذاهای غیربهداشتی طی مسافرت عموما باعث بروز این نوع از مسمومیت غذایی می‌شود.

بیماران، دچار اسهال مشابه وبا (غیرخونی) ولی با شدت کمتر هستند. درمان با جایگزینی آب از دست‌رفته آغاز می‌شود. عموما برای این نوع مسمومیت لازم به انجام آزمایش مدفوع است.

اگر آزمایش عامل بیماری‌زا را نشان دهد، استفاده از آنتی‌بیوتیک مفید است. استفاده از آب سالم همچون آب‌معدنی و خوردن غذا در رستوران‌های مجاز و بهداشتی از بروز این نوع مسمومیت غذایی طی سفر پیشگیری می‌کند.

نکته مهم در حین برخورد با بیمار دچار علائم اسهال و استفراغ در نظرگرفتن چند نکته اساسی است. اگر اسهال خونی است، باید به پزشک مراجعه کرد.

اسهال خونی یک مسمومیت غذایی ساده نبوده و ممکن است با عوارض جدی و بسیار خطرناک‌تر از یک اسهال ساده همراه باشد که گاهی عوارض کلیوی و عمومی برای بیمار به همراه دارد.

تب را به عنوان نشانه‌ای مهم برای مراجعه فوری به پزشک در نظر بگیرید. اگر بیمار تب دارد به این معناست که عامل مولد اسهال اثر جدی داشته و حتی ممکن است به خون راه پیدا کرده باشد.

ـ نکته سوم، بروز اسهال در افراد مسن (بیش از 65 سال) و افراد با اختلال در سیستم ایمنی بدن (بیماران سرطانی یا مبتلایان به ایدز) است. کاهش دفاع بدن در این افراد باعث شده عامل مولد اسهال براحتی به خون و اعضای دیگر تهاجم کرده و خطر عفونت در سراسر بدن وجود داشته باشد.

ـ نکته چهارم، استفاده نکردن خودسرانه از داروهای ضداسهال و آنتی‌بیوتیک است. در مواردی از اسهال استفاده از داروهای ضداسهال و حتی آنتی‌بیوتیک می‌تواند دفع عامل بیماری‌زا را به تأخیر انداخته و به شدت بیماری بیفزاید.

دکتر بهروز هاشمی - متخصص طب اورژانس