تابستان داغ و حال وهوای این روزهای پایتخت‌نشینان

ظهر تابستان است. خورشید انگار قصد جان ما را کرده باشد . می تابد. عابران عرق ریزان به دنبال راه فرارند. رهگذرانی که با صورت سرخ و تن عرق کرده از هیچ سایه ای نمی گذرند. حتی برای مکث کوچکی پشت چراغ عابر.

ساعت 12:30  میدان فردوسی

کنار ورودی مترو فردوسی هوا خنک است. سرمای پرحجمی به بیرون می آید. دختری جوان تکیه داده به دیوار مترو و منتظر است. از تجربه گرمای تابستان امسال می پرسم. یادش نمی آید سال پیش هم هوا به همین گرما بوده است یا نه.اما گرمای امسال را در چند روز که گذشت غیر قابل تحمل می داند. او می گوید: مادرش چند روز پیش به دلیل گرمای هوا کارش به اورژانس کشید و حالا از ترس گرما پایش را از خانه بیرون نمی گذارد.

او معتقد است باید در این روزها برای سلامت جان شهروندان تهران را تعطیل کنند یا حداقل  هشداری دهند تا گروه هایی که آسیب پذیر ترند کم تر به خیابان بیایند درست مانند زمانی که هوا آلوده است و گرد و غبار دارد. او گرمای تابستان امسال را به اندازه ای می داند که باید برای سلامتی مردم شهر تعطیل شود. اما به  حال و روز راننده تاکسی که با آن تا میدان فردوسی آمده اشاره می کند و می گوید: مرد راننده از گرما حتی چشمانش هم سرخ شده بود و با هر حرفی از سوی مسافران کلافه می شود. انگار که برای دعوا دنباله بهانه بود.

رانندگان تاکسی این روزها از همیشه کلافه ترند. این را  احمدی راننده تاکسی که تاکسی بی سیم دارد و در یکی از فرعی های میدان فردوسی منتظر مسافر است می گوید و راننده تاکسی دیگری که آمده آبی به سر و صورتش بزند هم حرف او را تائید می کند. می گوید: این روزها حوصله مسافرانی که از ابتدای مسیر تا انتها با گوشی همراهشان حرف می زنند را ندارم . در حالی که قبل از این برایم مهم نبود که  در تاکسی کسی حرف برند یا نه .

او ادامه می دهد: در این چند روز میزان جر و بحث و در گیری با مسافرانی که سر کرایه چانه می زنند بیشتر است . او صادقانه می گوید: در روزهای تابستان به دنبال مسافر دربستی هستم . این راننده تاکسی صبح های زود کار می کند و ظهر تا غروب را تعطیل کرده  است. می گوید: مسافر هم در این  مدت کم تر است . اوج مسافری که قبل تر در ساعت 4و 5 عصر داشتیم. حالا ساعت دوازده ،یک داریم .

ساعت 13 پارک دانشجو

حتی سایه درختان هم نمی توانند سنگر خوبی برای مقابله با گرما باشند. بوستان دانشجو در این ظهر مشتری ثابت  چندانی ندارد تنها انبوه رهگذرانی که از پارک عبور می کنند.

روی یکی از نیمکت های پارک پیر مردی نشسته است . حدود 70 سال دارد. می گوید: درست تاریخش را یادم نیست اما سی ،چهل سال پیش هم ماه رمضان افتاده بود در تابستان. اما آن زمان گرمای هوا به این اندازه نبود . حالا گرمای به حدی هست که روزه داری سخت است. مانند جهاد می ماند. به خصوص نانوا ها که در این گرما با لبی تشنه جلوی کوره می ایستند. یا کارگران ساختمان .

او می گوید: گرمای هوا مردم را کلافه کرده است. او از دعواهای ساده ای که در گرمای هوا بی دلیل سر می گیرد می گوید. انگارا مردم در گرمای تابستان بی رحم تر از همیشه می شوند. پیرمرد از دوستانش که به دلیل گرما زدگی چند روزی است که خانه  نشین شده اند هم یاد می کند .

نکته ای که دکتر معصومی‌رئیس فوریت های پزشکی تهران  هم آن را تایید  می کند و می‌گوید: گرمای هوای تهران نسبت به یکی، دو سال اخیر خیلی بیشتر شده است، تا جایی که آمار مراجعان به مرکز فوریت های پزشکی همراه با علائم گرمازدگی بسیار بیشتر شده، وقتی بررسی می‌کنیم می‌بینیم که سال گذشته در همین روزها یک پنجم مراجعان فعلی به اورژانس با علائم گرمازدگی داشتیم، یعنی امسال نزدیک به ۲۵۰ نفر به اورژانس مراجعه کرده اند که مشکلشان گرمازدگی تشخیص داده شد در حالی که پارسال در همین روزها نزدیک ۴۰ به نفر مراجعه کننده داشتیم.

او ادامه می‌دهد: البته گرمای هوا مختص تهران نیست بلکه الگوی گرمای هوا در ایران در عین حال که افزایش داشته تغییر نیز کرده است یعنی ما امسال با افزایش دمای بی سابقه در استان‌های سرد سیری مانند همدان و کردستان بوده ایم.

معصومی‌می‌گوید: این روزها بعضی از مردم با علائمی‌ مثل تهوع، استفراغ، اسهال، سر درد شدید و... به اورژانس پیش بیمارستانی مراجعه می‌کنند که در اغلب موارد دلیل این اختلالات گرمازدگی تشخیص داده می‌شود. البته اغلب این مشکلات حاد نیست و خوشبختانه این مراجعان با درمان سرپایی بهبود پیدا می‌کنند اما به هر حال باید علائم گرما زدگی را جدی گرفت و در صورت عدم بهبود با راهکار های خانگی حتما به اورژانس مراجعه کرد.

ساعت 13:20  میدان انقلاب

حتی کولر آبی خانه مان هم جواب این گرما را نمی دهد .این را مریم غلامی فروشنده یکی از کتاب فروشی های میدان انقلاب می گوید.
او ادامه می دهد: برخی مشتریان ما تنها به دلیل خنک شدن پا به مغازه ما می گذارند بی آن که قصد خرید کتابی را داشته باشند و بعد از مدتی این پا و آن پا کردن می روند .

او هم معتقد است این روزها بیش از گذشته دعوا و درگیری می بیند و مردم کم تر طاقت هم دیگر را دارند . این فروشنده می گوید: این روزها چند قدم که در خیابان بگذاری انگار از آسمان آتش به روی سرت می ریزد . حتی زیر پاهایمان هم گرم است . او دلش به تعطیل شدن تهران خوش است و می گوید اگر گرمای هوا همین طور ادامه پیدا کند حتما تهران تعطیل می شود.


اما رابطه ای بین افزایش جرایم  و دعوا و درگیری ها و گرمای هوا وجود دارد ؟

برخی کارشناسان معتقد هستند آمار جرایم در فصل تابستان افزایش پیدا می کند. آنها به تشدید فشارهای عصبی تحت تاثیر گرما اشاره می کنند. منصور یاورزاده قاضی بازنشسته کیفری، در پاسخ به این پرسش که  گرما چقدر می تواند در افزایش رفتارهای خشونت آمیز تاثیر داشته باشد؟ می گوید: گرمای محیط بی تاثیر نیست چون عده ای ممکن است مقاومت بدنشان در برابر گرما کم باشد و زود عصبی شوند. در واقع در گرما افرادی که آستانه تحملشان پایین است ممکن است به خشونت روی بیاورند اما خود گرما نمی تواند عامل جرم باشد. به نظر من مسایل فرهنگی در این زمینه بیشتر از مسایل محیطی موثر است.

دکترمحمدرضا خدایی، روان‌پزشک و استادیار دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی  هم در مورد گرما و آثار آن روی روان افراد می گوید:  گرما، هم بر جسم و هم بر روان افراد اثر می‌گذارد. البته ما در مورد گرمای معمولی حرف نمی‌زنیم و زمانی که در مورد آثار زیان‌آور گرما بحث می‌شود، منظور گرمایی است که از حد استاندارد خارج شده (از دمای بدن بالاتر است) چنین گرمایی فرد را تحریک‌پذیر و زودرنج می‌کند و آستانه تحمل را پایین می‌آورد. در گرمای شدید، تبخیر آب بدن و تعریق افزایش می‌یابد. در نتیجه، بدن، آب و املاح زیادی را از دست می‌دهد و دچار کمبود آنها می‌شود.

اشعه خورشید هم به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر بدن اثر می‌گذارد. گرمای شدید هوا، گاه مشکل وارونگی را به وجود می‌آورد و باعث آلودگی هوا می‌شود. در فصل تابستان روزها بلند و شب‌ها کوتاه است، بنابراین استراحت شبانه افراد کاهش می‌یابد. در طول تابستان، افراد معمولا کمتر استراحت می‌کنند و ساعت‌های بیشتری از شب را به تماشای تلویزیون و گردش خارج از خانه می‌گذرانند. همه این عوامل در مجموع بر اعصاب و روان فرد، آثار منفی ای می‌گذارد.

عظش تهرانی ها برای تعطیلی

تجربه گرمای هوای سال های گذشته در تهران نشان داده که دولت در مواقع افزایش دمای هوا، تعطیلی را راهکاری برای کمک به مردم می‌داند و آخرین بار نیز تابستان سال 89 بود که تهرانی ها و برخی دیگر از شهرهای کشور، دو روز تعطیلی را به دلیل گرمای هوا تجربه کردند.

از کاهش مصرف انرژی در سازمان‌ها گرفته تا جلوگیری از تشدید بیماری‌ها در مردم، همه و همه دلایلی است که دولت در تصمیم گیری برای تعطیلی تهران به دلیل گرما به کار می‌بندد. طبق مصوبه دولت، هنگامی‌که دمای هوا به بیش از ۴۵ درجه درپایتخت برسد، بررسی تعطیلی ادارات در دستور کار قرار می‌گیرد . اما این گرما که در تهران غیر قابل تحمل است در  استانهایی همچون خوزستان، بوشهر، هرمزگان، سیستان و بلوچستان و حتی فارس و یزد و کرمان و... دمایی است که 100 روز از سال را با آن زندگی می کنند .

از ابتدای خرداد تا انتهای شهریور ماه در استان های خوزستان و بوشهر و هرمزگان، دمای هوا هیچگاه از 45درجه سانتیگراد کمتر نمی شود و اغلب از 50 درجه هم بالا تر است، اما هیچگاه در این استان ها به دلیل گرمای هوا، تعطیل رسمی اعلا م نمی شود. این دمای طاقت فرسا را در کنار رطوبت بالا ی 80 درصد در این استان ها قرار دهید تا بدانید مردم در این استان ها از اواخر بهار تا پایان تابستان در چه شرایط سختی به کار روزانه مشغولند.

قطع پنهانی آب و برق

این روزها هشدار در خصوص صرفه جویی مصرف آب وب رق زیاد اس . می گویند آب جیره بندی نمی شود اما در مصرف آن صرفه جویی کنید .محمد پرورش مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران از افزایش 11 درصدی مصرف آب در تهران در مقایسه با سال گذشته خبر می دهد و می گوید: شهروندان تهرانی می‌توانند با کاهش مصارف غیرضروری، این افزایش مصرف را کنترل کنند.

اما این روزها تهرانی ها هم قطع برق را تجربه کرده اند و هم قطع  ناگهانی و بی خبر آب را . یکی از شهروندان شرق تهران می گوید: ساعت 2 نیمه شب بود که از گرمای هوا بیدار شدم . متوجه شدم برق رفته و کولر خاموش شده است و تا زمان سحر هم برق نیامد .

این موضوع در خصوص قطع آب هم صدق می کند برخی از شهروندان تهرانی از قطع آب در ساعاتی از روز می گویند که پیش از آن اطلاعی هم به  این مناطق نداده بودند .

گرمای بی سابقه تابستان امسال و روزه داری روزهای سختی را رقم زده است.اگر در تابستانهای گذشته دهان خشکیده ات را با یک لیوان آب خنک تازه می کرد این سال ها خبری از کاسه آب یخ و شربت خاکشیر نیست . اما می توان سالها بعد خاطرات تابستان امسال را برای فرزندانمان تعریف کرد.(مهر)