مناظره گروهی، تجربه جدید انتخاباتی

حوالی ساعت 15 بود که هشت نامزد انتخابات، یکی پس از دیگری وارد صدا و سیما شدند و به محل برگزاری مناظره‌ها در معاونت سیما رفتند. علی‌ دارابی، معاون سیمای رسانه ملی به صورت رسمی از هشت نامزد استقبال کرد و آنها به سالن تشریفات رفتند. لحظاتی بعد، عزت‌الله ضرغامی، رئیس سازمان صدا و سیما هم به جمع حاضران پیوست و پیش از برگزاری مناظره، برخی هماهنگی‌های لازم را با نامزدهای انتخابات انجام داد. قبل از آغاز مناظره، نامزدها از طریق قرعه‌کشی از محل نشستن خود در استودیو مطلع شدند و اجرای مناظره دیروز را که درباره مسائل اقتصادی بود مرتضی حیدری بر عهده داشت.

قرار است اجرای مناظره فرهنگی نامزدها هم که چهارشنبه برگزار می‌شود بر عهده محمدجعفر خسروی باشد. مناظره سیاسی روز جمعه هم با اجرای حسن سلطانی روی آنتن خواهد رفت.

در برنامه دیروز، علی‌ طلوعی، مدیر شبکه جهانی جام‌جم و ناظر ستاد انتخابات رسانه‌ ملی نیز در کنار هشت نامزد و مجری حضور داشت. از نکات برجسته مناظره دیروز ، حضور فعال و تاثیرگذار حیدری به عنوان مجری برنامه بود که به شکل مطلوبی این برنامه را اداره کرد.

بخش اول برنامه به این شکل بود که هشت پرسش به صورت قرعه میان نامزدها توزیع شد و هر نامزد با قرار گرفتن پشت تریبون، سه دقیقه فرصت داشت تا به پرسش مربوط به خود پاسخ دهد. پس از این‌که نامزد مورد نظر به پرسش پاسخ می​دهد، هفت نامزد دیگر هر کدام 90 ثانیه فرصت داشتند تا نظرات نامزد پشت تریبون را نقد کنند. بعد هم نامزد پشت تریبون دو دقیقه فرصت داشت به نقدها پاسخ دهد و از نظرات خود دفاع کند.

مشکل اقتصاد را چگونه برطرف می‌کنید؟

اولین نامزدی که قرعه به نام او افتاد، غرضی بود و باید به این پرسش پاسخ می‌داد که چه برنامه‌ای برای حل مشکلات اقتصادی دارد؟

غرضی در پاسخ گفت: در صد سال گذشته ملت ایران دچار دولت‌هایی بوده است که همه تورم‌زا بوده‌اند و تا وقتی تورم برطرف نشود و کشور به تولید نرسد، اشتغال سامان نمی‌یابد. در غیر این صورت اشتغال مصنوعی است.

غرضی پس از پایان صحبت‌های هفت نامزد دیگر، گفت: ‌در تمام دنیا هزینه پول برای تولید یکی دو درصد است، اما در ایران هزینه پول برای تولید خیلی زیاد است. دولت‌های بعد از انقلاب صالح بودند، اما از یک موضوع غفلت کردند و آن بحث تورم بود. تورم باید به یکی دو درصد برسد و از تولید حمایت شود.

تعامل شما با دیگر قوا چگونه است؟

نفر بعدی که قرعه به نام او افتاد، عارف بود. از عارف پرسیده شد: نگاه و برنامه دولت شما در مورد نظام تصمیم‌گیری و تعامل دولت با دیگر قوا چیست؟

عارف پاسخ داد: مهم‌ترین ریشه مشکل اقتصادی کشور، حاکمیت یکپارچه جریان اصولگرا در هشت سال گذشته و کنار گذاشتن کامل جریان دیگر است. از دیگر عوامل، ‌حضور برخی نظامیان و شرکت‌های وابسته به برخی نهادهای نظامی در حوزه اقتصادی بود. اگر سیاست‌های اصل 44 را رعایت کنیم، بسیاری مشکلات حل می‌شود. ما باید به خرد جمعی معتقد باشیم و بدانیم با یک جریان نمی‌توان همه امور را اداره کرد. اگرچه در قانون استقلال قوا را داریم، اما سه قوه باید با یکدیگر تعامل داشته باشند و اگر مشکلی به​وجود آمد باید از طریق رهبر انقلاب مشکل حل شود.

عارف در جمع‌بندی صحبت‌های خود و دیگر نامزدها هم گفت: مگر می‌‌شود بدون توسعه سیاسی، توسعه اقتصادی داشت. من قبول دارم که دولت اصلاحات هم مشکلاتی داشت. ما با مجلس اصولگرا می‌توانیم کار کنیم و کارنامه ما نشان‌دهنده آن است. همه مسئولان باید پایبندی خود را به اصول ثابت کنند.

برنامه شما برای تامین مسکن چیست؟

پرسش بعدی از رضایی پرسیده شد، برنامه دولت شما برای تامین مسکن و کنترل قیمت چیست؟

رضایی پاسخ داد: کاش روش بهتری برای مباحث اقتصادی در نظر گرفته می‌شد. ما در اداره کشور باید کار را به مردم بدهیم. اگر مسکن مهر بهتر اجرا می‌شد ،خیلی مشکلات حل می‌شد، مشکلات مسکن مهر را من اصلاح می‌کنم. باید مسکن را از حالت دارایی به سرمایه‌گذاری تبدیل کنیم تا بتوانیم وام بیشتری به آن اختصاص دهیم.

رضایی در پاسخ به اظهارات هفت نامزد دیگر گفت: مشکل ما معماری ایران است. شهرها و روستاها به هیچ وجه در یک برنامه کلان معماری نیست و بسیاری از پارامترها در آن دیده نشده است و طبیعی است که مشکلاتی هست. ما باید همه چیز را در کنار هم ببینیم. ما در طرح معماری نوین اسلامی این مسائل را دیده‌ایم و بر اساس آن در مورد مناطق فرسوده و شهرک‌های جدید تصمیم‌ می‌گیریم.

پاسخ روحانی به پرسش‌ از عدالت

نامزد بعدی که به قید قرعه پشت تریبون رفت، حسن روحانی بود. از روحانی پرسیده شد، برنامه دولت شما برای گسترش عدالت چیست؟

روحانی گفت: اولین مساله، تولید است. امروز به جای این‌که به تولید داخلی کمک شود به واردات رو‌ آورده‌ایم که بزرگ‌ترین بی‌عدالتی است.

ما باید تولید داخلی را افزایش دهیم و از واردات بکاهیم. شعارهای سیاسی ما با عملکرد اقتصادی مان سازگار نیست. سیاست اقتصادی ما باید با سیاست ما همخوان باشد، اما امروز این دو مسیر از هم جداست. بیکاری شاخصی برای بی عدالتی است و امروز می‌بینیم بعد از اجرای یارانه‌ها دو دهک بالا و دو دهک پایین تا حدی سود برده اند و شش دهک میانی متضرر شده‌اند.

روحانی در جمع بندی و پاسخ به اظهارات هفت نامزد دیگر گفت: در بحث عدالت به مساله رانت و فساد باید اشاره کنیم. رهبر معظم انقلاب همواره بر مبارزه با فساد تاکید کرده‌اند. فرصت برابر باید برای همه مردم ایجاد شود و فصل سوم قانون اساسی را باید بدرستی اجرا کنیم. تمرکززدایی هم باید مورد توجه قرار گیرد.

راه حل کاهش درآمدهای نفتی

حدادعادل نامزد بعدی بود که پشت تریبون رفت و از او پرسیده شد، برنامه شما برای مواجهه با کاهش درآمدهای نفتی در اولین سال دولت​تان چیست؟

حداد گفت: باید در درجه اول به صادرات غیرنفتی توجه کنیم. ما از نظر کشاورزی امتیازات بالایی داریم و کشور ما تنوع اقلیمی دارد. همچنین می‌توان از مزایای گردشگری برای تامین ارز استفاده کرد. ما می‌توانیم از دیگر امتیازات از جمله کریدور ترانزیت شمال - جنوب استفاده کنیم. در کنار اینها دولت باید انضباط مالی خودش را افزایش دهد. اقتصاد مقاومتی از جمله اموری است که کشور را در مورد مساله نفت بیمه می‌کند. ملت ما و دولت آینده باید سبک زندگی اسلامی را در کشور پیاده کند.

حدادعادل در جمع‌بندی اظهارات نامزدها گفت: ملت بداند که ما می توانیم بدون وابستگی به نفت هم اقتصاد خوبی داشته باشیم. هشت میلیارد دلار از واردات ما مربوط به کالاهایی است که نبودن آنها مشکلاتی ایجاد نمی‌کند. همچنین کشاورزی منبع مهمی برای درآمدزایی است. ما می‌توانیم بدون نفت زندگی کنیم به شرط این‌ که انضباط اقتصادی را برقرار کنیم.

گام‌های عملی برای تولید ملی

نفر بعدی به قید قرعه، محمدباقر قالیباف بود. پرسش او عبارت بود از این‌ که گام‌های عملی دولت شما برای تقویت تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی و بهبود فضای کسب و کار چیست؟

قالیباف پاسخ داد: برای رونق کار یک برنامه دو ساله داریم. ما اختصاص سهم تولید از یارانه را در اولویت داریم. نقدینگی را به جهت‌های اولویت‌دار هدایت می‌کنیم و سفته‌بازی را جمع می‌کنیم و به درآمدهای بالا مالیات‌های بالایی اختصاص می‌دهیم. بانک مرکزی را استقلال می‌دهیم و سیاست‌ها را باثبات می‌کنیم. همچنین یک بازبینی دقیق در حوزه توزیع خواهیم داشت و کاهش فشار تحریم را در مورد صنایع اولویت دار در اولویت قرار می‌دهیم. عدالت را مورد توجه قرار می‌دهیم و کیفیت کالاها را ارتقا می‌دهیم. ما باید شبکه توزیع را در مورد کالاهای اساسی سامان دهیم.

قالیباف در جمع‌بندی اظهارات دیگران گفت: در اقتصادهای خوب دنیا 70 درصد از سهم رشد اقتصادی در خدمات است و 30 درصد در بخش کشاورزی و صنعت. ما باید بخش خدمات را رشد دهیم. امنیت سرمایه‌گذار بسیار مهم است و امروز این امنیت وجود ندارد. بخش خصوصی را باید توسعه دهیم. الان بجز بحث سهام عدالت کار موثر دیگری نشده است.

گام دوم هدفمندی یارانه‌ها

نامزد بعدی جلیلی بود و از او پرسیده شد: گام دوم قانون هدفمندی را چگونه و با چه تدابیری اجرا می‌کنید؟

جلیلی پاسخ داد: هدفمندی یارانه‌ها یک قانون است و باید اجرا شود. ما باید ببینیم چرا هدفمندی یارانه‌ها با وجود وفاق ملی در اجرا مشکل پیدا کرد. اگر ما به ساختار اجرایی دولت توجه نکنیم یک سیاست خوب در عمل موفق نمی‌شود. مهم‌ترین بحث برای اجرای بخش دوم هدفمندی این است که ساختار دولت را به گونه‌ای تعریف کنیم که اولا خودش مانع اجرای طرح‌ها نشود و ثانیا طرح‌ها را تقویت کند. اگر ما به این مباحث اساسی نپردازیم سیاست‌های خوبمان را نمی‌توانیم بخوبی اجرا کنیم. در هدفمندی باید همان طور که هدف آن است، یارانه‌ها هدفمند شود.

جلیلی در جمع‌بندی صحبت‌های دیگران گفت: ما 70 هزار میلیارد تومان معوقه بانکی داریم. ما اگر ساختار اقتصادی را درست نکنیم، مشکلات حل نمی‌شود. منطق اقتصادی هدفمندی یارانه‌ها صحیح بوده و نباید به آن نگاه سیاسی داشت. مرحله دوم آن باید با قدرت اجرا شود. هدفمندی یارانه‌ها باید درست اجرا شود و از تولید حمایت کند. بنابراین اگر ساختار اقتصادی کشور را اصلاح کنیم، جواب می‌گیریم.

راه حل مهار گرانی

آخرین نفر هم ولایتی بود که پشت تریبون رفت و از او پرسیده شد، برنامه عملیاتی دولت شما برای مهار گرانی و تورم چیست؟

ولایتی در پاسخ گفت: راه کنترل تورم این است که به قواعد اقتصادی پایبند باشیم. قاعده اقتصادی این است که هر گاه نقدینگی زیاد شد و شما متناسب با آن کالا نداشتید عرضه و تقاضا با هم متناسب نیست و تورم ایجاد می‌شود. ما باید به هر شکلی که هست بازار را تنظیم و کالاهای اساسی را تامین کنیم. اولین کار باید این باشد که اعتماد مردم را برگردانیم و بخشنامه‌های متعدد و متناقض را جلوگیری کنیم. دولت حتما باید یک متصدی اقتصادی داشته باشد.

ولایتی در جمع‌بندی صحبت‌ دیگر نامزدها گفت: یک راه حل درازمدت و میان مدت داریم و یک راه حل کوتاه مدت. یکی از مشکلات امروز از بین رفتن اعتماد مردم به قول‌های دولت است که باید این اعتماد بازسازی شود. دیگر این‌که باید یک تنفس شش ماهه به تولیدکنندگان بدهیم و با بردن لایحه‌ای به تولیدکنندگان تنفس بدهیم. گمرک را هم باید سامان بدهیم و کالاهای اساسی مردم را ترخیص کنیم.

جمع‌بندی نامزدها در بخش اول

پس از پایان این بخش از برنامه هر یک از نامزدها در 90 ثانیه به جمع‌بندی سخنان خود پرداختند.

غرضی خواستار تجدیدنظر در ساختار برنامه مناظره انتخاباتی شد. جمع‌بندی او این بود که نظرات هشت نفر، یک نظریه مشترک بود و آن این‌که کشور به لحاظ مدیریت اقتصادی موفق نبوده است و باید یک دولت ضد تورم روی کار بیاید.

قالیباف هم گفت: ما برنامه دو ساله برای حل مشکل گرانی و بیکاری داریم. ظرف شش ماه اول یک تحول جدی در مدیریت اقتصادی و تثبیت ثبات ارز به وجود می‌آوریم و بلافاصله در یک سال و نیم بعدی برنامه‌های خود را پیگیری می‌کنیم تا مردم ظرف دو سال به آرامش برسند.

عارف تصریح کرد: ما باید برای پاسخگویی به نیازهای مردم به رشد اقتصادی 8 درصد برسیم و تورم را یک رقمی کنیم. نرخی بیکاری را هم باید یک رقمی کنیم و مساله مسکن را ساماندهی کنیم. خصوصی‌سازی را باید به صورت واقعی اجرایی کنیم.

جلیلی هم گفت: ما باید برای پیشرفت و حماسه اقتصادی برنامه‌ریزی کنیم که یک عزم جدی نیاز دارد. ما باید همه ظرفیت‌های کشور را آزاد کنیم که در پرتو دو موضوع محقق می‌شود: ما باید الگوی اسلامی ایرانی داشته باشیم و همه مردم در آن نقش داشته باشند. ساختار دولت هم نباید مانع بروز این ظرفیت‌ها از سوی مردم شود.

ولایتی اظهار کرد: باید با دنیا آشتی کنیم و روابطمان را توسعه دهیم بخصوص با همسایگان. همکاری‌های منطقه‌ای برای ما یک فرصت است. بی‌جهت نباید عده‌ای از متخصصان را خانه‌نشین کنیم و اقتصاد را به دست مردم بسپاریم.

روحانی گفت: چشم‌انداز بیست ساله مبنایی برای توسعه کشور ما بود که متاسفانه در عمل راه دیگری پیموده شد و ما فرصت‌های زیادی را از دست دادیم. در این هشت سال ما بیش از 750 میلیارد دلار درآمد نفتی داشتیم اما تولید ملی ما منفی شده است.

رضایی نیز تصریح کرد: ما باید یک فکر اساسی کنیم و دولت را اصلاح کنیم. اقتصاد در ایران صاحب ندارد. باید در دولت تحول اساسی صورت گیرد. هزینه‌های تصمیم‌گیری‌های غلط بیش از هزینه‌هایی است که دشمنان به ما تحمیل می‌کنند.

حداد هم گفت: تاکید من بر روش است، زیرا نتیجه درست از روش درست حاصل می‌شود. ما باید به بخش خصوصی توجه و از آن در اداره کشور استفاده کنیم. اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها مهم است. دولت باید بر بازار ارز و صادرات و واردات نظارت کند. دولت من پیشرفت دانش‌بنیان را مهم می‌داند.

بخش دوم برنامه

در بخش دوم پرسش های کوتاهی از نامزدها پرسیده شد که می‌توانستند بگویند پرسش غلط است، یا پاسخ ندهند یا به صورت تک‌کلمه‌ای و کوتاه پاسخ بدهند.

عارف در ابتدای این بخش از برنامه نسبت به پرسش ها انتقاد کرد و محسن رضایی نیز انتقادهایی به این بخش وارد کرد. حسن روحانی هم پیشنهاد خود را درباره بهبود برنامه ارائه کرد و معتقد بود سبک برنامه مناسب نیست‌. برخی دیگر از نامزدها هم انتقادهایی داشتند.

اما حیدری در پاسخ گفت: بیش از 20 سناریوی مختلف با کارشناسان در میان گذاشته شد و این روش بهتر تشخیص داده شد. این مدل به تصویب ستاد تبلیغات انتخابات رسیده است.پس از اظهارات مجری، پرسش های واحدی از هر هشت نامزد پرسیده شد و آنها نظر خود را نسبت به آن پرسش ها مطرح کردند. البته محمدرضا عارف در این بخش اعلام کرد به این بخش از پرسش ها پاسخ نمی‌دهد.

در بخش آخر هم هشت عکس به نامزدها نمایش داده شد و هر یک از نامزدها نظر خود را نسبت به آن عکس بیان کردند که عارف نیز در این بخش شرکت کرد.