سهم برکه‌ای ناشران غیرتهرانی از دریای نشر‌ کشور

به گزارش جام‌جم، طبق آماری که از سوی موسسه خانه کتاب منتشر می‌شود، از روز اول سال 92 تا روز گذشته (هفتم خرداد) 4225 عنوان کتاب منتشر شده است که از این میان سهم ناشران شهرستانی تنها 1699 عنوان کتاب بوده است.

بر اساس این آمار در مدت مشابه سال 91، در مجموع 3936 عنوان کتاب منتشر شده است که از این میان ناشران شهرستانی فقط 1023 عنوان کتاب منتشر کرده‌اند.

در همین بازه زمانی در سال 90 نیز مجموعا 4693عنوان کتاب منتشر شده که 1225 عنوان آن متعلق به ناشران شهرستانی بوده است.

برکه در برابر دریا

مجتبی شاه‌مرادی مدیر نشر «آرما» که در اصفهان به فعالیت در حوزه نشر می‌پردازد، به خبرنگار ما گفت: این مشکل کل کشور است که تمرکز همه حوزه‌ها در تهران است. وقتی انواع امکانات و سیستم و توزیع قوی را در تهران می‌بینیم، باید هم این وضع برای ناشران شهرستانی پیش بیاید.

او ادامه داد: اگر کسی بخواهد کار حرفه‌ای انجام دهد باید به کیفیت و استانداردها توجه کند تا بتواند در عرصه‌های جدی رقابت کند. متاسفانه ناشران شهرستانی سعی نمی‌کنند به استانداردها و کیفیت به شکل حرفه‌ای بپردازند و به همین دلیل کمتر توان رقابت با ناشران تهرانی را دارند.

این ناشر شهرستانی ادامه داد: کتاب ارتباط مستقیمی با حوزه علم و دانش دارد. وقتی تمرکز تولید علم و دانش در تهران است، باید هم تهران قطب نشر کشور باشد. شما ببینید مثلا اصفهان از نظر علمی یکی از قطب‌های کشور تلقی می‌شود و از نظر کتاب‌های دانشگاهی هم در رتبه دوم قرار دارد.

شاه مرادی با بیان این‌که اگر از ناشران شهرستانی حمایت شود، اتفاقات خوبی صورت می‌گیرد، گفت: ارشاد حدود یک سال است که دیگر از ناشران کتابی نمی‌خرد، اما پیش از آن هم شاهد بودیم که ارشاد بیشتر کتاب‌های ناشران تهرانی را می‌خرید. خرید ارشاد از ناشران باعث گردش مالی بیشتر ناشر می‌شود و به اقتصاد نشر آن ناشر کمک می‌کند.

او ادامه داد: همین شرایط باعث شده است ناشران شهرستانی همچون برکه‌ای در برابر دریای ناشران تهرانی به نظر برسند. در نتیجه متاسفانه شاهدیم که بسیاری از ناشران از شهرستان‌ها کوچ و کار خود را تعطیل می‌کنند تا در تهران بتوانند آن را دنبال کنند.

مدیر نشر آرما ظرفیت ناشران شهرستانی را بسیار بالا ارزیابی کرد و گفت: ناشران اصفهان، مشهد و قم به عنوان نمونه‌ای از ناشران شهرستانی توانایی‌های خود را ثابت کرده‌اند و باید حمایت بیشتری از ناشران شهرستانی صورت بگیرد.

شاه مرادی نبود سیاست یکسان در ممیزی کتاب را از دیگر مشکلات ناشران عمومی فعال در شهرستان‌ها دانست و گفت: در شهرهایی مثل اصفهان، قم و مشهد، ممیزی کتاب در اداره کل ارشاد همان شهرها صورت می‌گیرد. اما شاهدیم این روند ممیزی یکسان نیست. مثلا کتابی را که در قم دو هفته‌ای مجوز می‌دهند، در اصفهان سه ماه می‌ماند. کتاب یک بازه زمانی خاصی برای گُل کردن دارد و هر چه از آن زمان بیشتر سپری شود، ناشر هزینه‌های بیشتری متقبل می‌شود.

عباس قدسی مدیر نشر سپیده بارون در مشهد درباره دلایل مهجوریت ناشران شهرستانی به جام‌جم گفت: همه می‌گویند ناشران شهرستانی و همین تفکیک ناشران شهرستانی و تهرانی خودش تهران را تافته جدا بافته می‌کند. این موضوع در نگاه مدیران هم وجود دارد و ما همه ساله در نمایشگاه کتاب تهران شاهدیم ناشران تهرانی جدا از ناشران شهرستانی قدردانی می‌شوند.

او با بیان این‌که این نگاه نه تنها در حوزه نشر و فرهنگ، بلکه در همه حوزه‌ها دیده می‌شود، افزود: این تفکیک را در بودجه شهرداری‌ها هم می‌توان دید. مرکز گرایی به جایی رسیده که حتی مجموع صنعت در همه شهرستان‌های کشور نتواند با صنعت در تهران رقابت کند.

مدیر نشر سپیده بارون گفت: درباره دلایل این مهجوریت باید گفت که همه امکانات در تهران تمرکز یافته است. بهترین چاپخانه‌ها و بهترین کاغذفروشی‌ها در تهران است.

او ادامه داد: حتی ما هم که در مشهد به عنوان یکی از قطب‌های فرهنگی و نشر کشور فعالیت می‌کنیم، برای خرید کاغذ خوب ناچاریم از خیابان ظهیرالاسلام تهران خرید کنیم.

مشکل مضاعف شهرستانی‌ها

محمد جواد محبت شاعر و نویسنده ساکن کرمانشاه نیز به خبرنگار ما گفت: مشکلاتی که در عرصه نشر وجود دارد، مضاعف آن درباره ناشران شهرستانی صدق می‌کند.

او ادامه داد: تهران مرکز کاغذ است، اما در شهرستان‌ها تهیه کاغذ مشکل است. از طرفی سیستم توزیع و پخش کتاب هم در شهرستان مشکلات زیادی دارد و ناشران شهرستانی گاهی ناچارند بیش از 50 درصد مبلغ پشت جلد کتاب را به پخش‌کنندگان تهرانی بدهند تا کتابشان را توزیع کنند.

این شاعر در پاسخ به این پرسش که چرا خودش به عنوان یک مولف شهرستانی، کتابش را به ناشران تهرانی می‌سپارد، گفت: من کتابی 400 صفحه‌ای در شهرستان منتشر کردم که قیمت پشت جلدش 6000 تومان بود، اگر امروز بخواهم این کتاب را منتشر کنم فقط یک جلد از آن برای من هشت تا ده هزار تومان آب می‌خورد. بنابراین باید قیمت پشت جلد آن را 16 تا 17 هزار تومان در نظر بگیرم. اما آیا در شهرستان علاقه‌مندان به کتاب، قدرت و توان خرید چنین کتابی را دارند؟