تئاتر ایران خاطره‌هایش را فراموش کرده است

تئاتر ایران موزه می‌خواهد؛ این جمله‌ای است که همه بر زبان می‌آورند و خواستار توجه به آن می‌شوند. در سال‌های گذشته هرچه هنرمندان بیشتر بر این نیاز تاکید کرده اند و مدیران و مسئولان هم قول مساعد داده‌اند، اما کوچک‌ترین قدمی در این راه برداشته نشده است.

تاریخ چند هزار ساله آیین‌های نمایشی ایران از جمله سیاووشان، میرنوروزی، یادگار زریران و... هیچ‌گاه به طور جامع مستندنگاری نشده و در جایی به ثبت نرسیده است. از پیشینه نمایش‌های عروسکی از جمله خیمه‌شب‌بازی و سایه‌بازی هم که عمری بیش از هزار سال دارند، یادگاری به جا نمانده است.

تعزیه نیز با قدمت 400 ساله‌اش خانه‌ای ندارد تا نسخه‌های قدیمی و وسایل تاریخی‌اش را در آن به تماشا بگذارد. تئاتر نو و مدرن ایران هم که از دوره قاجار شکل گرفت و در عصر مشروطیت اوج یافت و در لاله‌زار فراگیر شد، با آن که عمر چندانی ندارد، گذشته‌اش را فراموش کرده است. تماشاخانه‌های قدیمی تهران یکی پس از دیگری تعطیل و ویران شده‌اند و ساختمان‌های تئاتر نصر و پارس هم سال‌هاست متروکه مانده‌اند. آش بی‌توجهی به گذشته هنرهای نمایشی ایران آنقدر شور شده که حتی ردی از تئاتر‌هایی که همین 50 سال پیش روی صحنه رفته‌اند، باقی نمانده است!

برای تایید این مدعا کافی است سری به اداره تئاتر، تئاتر شهر، تالار مولوی و تماشاخانه سنگلج بزنید و سراغ عکس یا بروشور نمایش‌های دهه‌های 40 و 50 خورشیدی را بگیرید و پاسخ بشنوید که سابقه تصویری این کارها در دست نیست.

تنها جایی که می‌توان گوشه‌ای کوچک از تاریخ نمایش و تئاتر ایران را یافت، خانه‌های هنرمندان و مجموعه‌داران خصوصی است که به طور پراکنده و شخصی، نسخه‌های خطی تعزیه، بروشورنمایش‌ها و عکس‌های رنگ و رو رفته قدیمی گردآوری شده است.

این که تئاتر نصر یا ساختمان کنار تماشاخانه سنگلج یا هرجای دیگر تبدیل به موزه تئاتر شود، امری حاشیه‌ای است.

مهم آن است که تئاتر ایران جایی را می‌خواهد تا در آن، خاطره‌هایش را به امانت بسپارد.