طرحی برای انتقال آب ارتفاعات البرز به اطراف تهران

به گزارش خبرنگار جام‌جم، سال گذشته در جریان سفرهای استانی دولت به استان سمنان، محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور در جمع مردم این استان اعلام کرد که قرار است آب دریای خزر به این منطقه منتقل شود و اوایل امسال نیز در استان مازندران کلنگ احداث آن را به زمین زد.

اما در حالی که عملیات اجرایی این پروژه هنوز در آغاز راه است طرح‌های دیگری برای آب منطقه شمال به میان می‌آید که هر کدام دارای بار اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی است و نیاز به اقدامات کارشناسی و مطالعاتی بیشتر دارد.

روز گذشته ایسنا خبری را منتشر کرد که شرکت آب منطقه‌ای تهران به دنبال طرح جدیدی برای انتقال آب سرچشمه‌های سلسله جبال البرز و منطقه خزر به تهران است.

طبق نقشه این طرح، آب از ارتفاع‌های 2000 و 3000متری البرز شمالی و منابع آبی سردآب رود و چالوس برای مصرف در استان تهران، البرز و قزوین (مناطق جنوبی رشته کوه البرز) منتقل خواهد شد.

مقاصد اصلی آب انتقال‌یافته استان‌های تهران، البرز و شهرهای جدید پرند و هشتگرد است که جمعیت زیادی به‌دلیل ساخت مسکن مهر در آنها ساکن شده‌اند.

براساس این طرح، بخش‌هایی از استان قزوین نیز از این آب بهره‌مند می‌شوند. محمدرضا بختیاری، معاون طرح و توسعه شرکت آب منطقه‌ای تهران که خبر این طرح را اعلام کرده است، گفت: یکی از نیازهای البرز جنوبی در سال‌های آتی تامین بیش از 600 میلیون مترمکعب آب برای مصارف شرب و کشاورزی است. وی یکی از ویژگی‌های اساسی این طرح آبی را انتقال ثقلی و بدون پمپاژ آب از مناطق شمالی به‌جنوبی البرز عنوان کرد. به گفته بختیاری افزایش جمعیت در مناطق جنوب البرز و آب مازاد موجود در شمال یکی از دلایل شکل‌گیری طرح است.

خسرو ارتقایی، مدیرعامل آب منطقه‌ای تهران نیز درباره طرح مزبور و میزان انتقال آب اعلام کرد که براساس بررسی‌های اولیه پتانسیل انتقال آب بین 200 تا 300میلیون مترمکعب در سال وجود دارد که معادل 8مترمکعب در ثانیه است. زمان اجرای طرح 3 سال آینده خواهد بود و هم‌اکنون در مرحله مطالعات شناختی برای تکمیل عملیات اجرایی حفاری و زمین‌شناسی قرار دارد.

یکی از هشدارهایی که به‌طور مکرر طی سال‌های اخیر با توجه به رشد گسترده جمعیت در استان‌های تهران و البرز داده شده، مواجه شدن با بحران تامین آب است و طبق اظهارات مسوولان طرح انتقال آب از شمال به تهران یکی از مهم‌ترین استراتژی‌ها برای عبور از این بحران خواهد بود.

در حالی که تهران 2 درصد وسعت کشور را به خود اختصاص داده و 19 درصد جمعیت در آن جای گرفته‌، سرانه مصرف آب تهرانی‌ها در سال 375 مترمکعب است که 20درصد سرانه مصرف آب کل کشور را شامل می‌شود.

با وجود افزایش نرخ آب و کاهش 5 درصدی مصرف آن، پس از هدفمندسازی یارانه‌ها باز هم داروی این نسخه افاقه نداشت و مسوولان همچنان درباره مصرف بهینه آن هشدار می‌دهند. طبق برخی اخبار غیررسمی قرار است در فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها نرخ آب تا 1000 تومان در هر مترمکعب نیز افزایش یابد. این در حالی است که گسترش حاشیه شهرهای استان‌های تهران و البرز و افزایش تقاضای انشعابات جدید مانع از تحقق برنامه هدفمندی در حوزه آب به طور جامع خواهد بود.

اما طرح‌های انتقال آب خزر به تهران و استان‌های مرکزی، انتقال آب کارون به فلات مرکزی و نامشخص بودن سرنوشت دریاچه ارومیه، مرگ فصلی زاینده‌رود و سایر طرح‌های آب کشور که هرچند وقت یک بار مطرح و با چالش در مجلس، افکار عمومی و حتی دستگاه‌های اجرایی روبه‌رو می‌شود، حاکی از عدم وجود جامعیت در برنامه آب کشور است.

قرار بود طرح تدوین برنامه جامع آب کشور بسرعت انجام شود، اما از مصاحبه «جام‌جم» با مجید نامجو، وزیر نیرو که در آن با قاطعیت از اتمام تدوین طرح خبر داده بود، 2 سال می‌گذرد و این طرح سرنوشتی نامعلوم پیدا کرده است.

هر بار که طرحی در زمینه آب ارائه می‌شود، نمایندگان هر استان و منطقه نسبت به آن واکنش نشان داده و مخالفت می‌کنند.

چند سال پیش با طرح موضوع انتقال آب کارون به فلات مرکزی ایران چالشی جدی ایجاد شد و نمایندگان مخالف آن معتقد بودند که با اجرای آن، رمق بزرگ‌ترین رودخانه کشور گرفته می‌شود، زیرا تالاب‌های شادگان و هویزه به دلیل کمبود آب با بحران مواجه شده‌اند.همان‌طور که نمایندگان آذربایجان غربی درباره سرنوشت غم‌انگیز دریاچه ارومیه بارها هشدار داده‌اند و خواستار رسیدگی جدی به این دریاچه شده‌اند.

با این وصف و اعلام خبر انتقال آب منطقه خزر به تهران معلوم نیست کدام طرح در حال حاضر در اولویت قرار دارد و آیا امکان اجرای همزمان هردو طرح استراتژیک انتقال آب دریای خزر به کویر مرکزی و همچنین انتقال آب از رشته کوه‌های البرز به استان‌های تهران و البرز وجود خواهد داشت؟

زیبا اسماعیلی / گروه اقتصاد