«پیش‌بینی زلزله، 24 ساعت پیش از وقوع». این یک آگهی تبلیغاتی نیست، ادعایی است که روز گذشته رئیس مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن از آن خبر داد و این در شرایطی است که هنوز حتی کشور‌های توسعه یافته از نظر علمی نیز از مطرح کردن چنین ادعایی بیم دارند و پیش‌بینی قطعی زلزله را آرمانی دور از دسترس می‌دانند که شاید در دهه‌های آینده ممکن شود.
کد خبر: ۳۲۹۴۹۸

 روز گذشته خبری روی تلکس خبرگزاری مهر قرار گرفت که بر اساس آن رئیس مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن از دستیابی به دانش فنی تشخیص زلزله خبر داده بود.

سید محمود فاطمی عقدا اعلام کرد: هم اکنون با نصب سیستم تشخیص زلزله در 6 استان کشور زلزله 24 ساعت قبل از وقوع قابل پیش‌بینی شده است. او با بیان این‌که آزمایش سیســـتم پیش‌بینی زلزلــــه 24 ساعت پیش از رخداد پایان یافته است، افزود: در حال حاضر آزمایش‌های اولیه بخوبی به اتمام رسیده و نیازمند انجام یک سری آزمایش‌های خاص در این زمینه هستیم، ضمن این‌که آزمایش‌های تکمیلی نیز رو به اتمام است و توسعه دانش فنی این سیستم در دستور کار قرار دارد.

رئیس مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن گفت: این سیستم هم اکنون در استان‌هایی که برای این منظور تامین اعتبار کرده‌اند، نصب شده و در صورت تامین اعتبار لازم از سوی سایر استان‌ها برای نصب سیستم در کل کشور مشکلی وجود ندارد.

او ابراز امیدواری کرد، براساس توانمندی سیستم در تشخیص زلزله 24 ساعت قبل از وقوع، با نصب شبـــکه به صورت متراکم در کشور خطایی در این زمینه صورت نگیرد.

اختراعی که مجامع جهانی از آن بی‌خبرند؟

پس از انتشار این خبر «جام‌جم» پیگیری برای سنجش میزان صحت علمی این ابراز نظر را آغاز کرد. با این که رئیس مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن در این گفتگو ادعا کرده بود که ایران از نظر پیشرفت‌های علمی در حوزه پیش‌بینی زلزله از کشورهای دیگر دنیا جلوتر است، اما معاون پژوهشی پژوهشگاه زلزله با ابراز تعجب از دستیابی کشورمان به شیوه علمی جدید که زلزله را دقیقا 24 ساعت پیش از وقوع اطلاع دهد، اظهار بی‌اطلاعی می‌کند!

دکتر مهدی زارع، معاون پژوهشی پژوهشگاه زلزله با تاکید بر این که علم پیش‌بینی زلزله علم اعلام نیست بلکه علم تشخیص شواهد فیزیکی برای مکان، زمان و اندازه زلزله قبل از وقوع آن است، می‌گوید: از این که چنین تکنیکی به وجود آمده کاملا بی‌اطلاع هستم. اگر چنین اختراعی وجود داشته باشد سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی که از زیرمجموعه‌های وزارت علوم است باید آن را رسما تایید کند، اما من خبری در این زمینه نشنیده‌ام. ضمنا راهکارهای ثبت اختراع در سطح بین‌المللی کاملا مشخص و شناخته شده است.او می‌افزاید: وقتی می‌توانیم درباره ادعایی علمی نظر بدهیم که در مجلات علمی معتبر دنیا با دلیل و مدرک چاپ شده و از سوی دانشمندان شناخته شده مورد داوری و نقد قرار گرفته باشد، اما تاکنون اطلاعاتی درباره این تکنولوژی منتشر نشده است.به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه، تاکنون تنها 2 عامل تغییر سطح آب زیرزمینی و خروج گاز رادون به عنوان 2 پیش نشانگر برای تشخیص زلزله از سوی کمیسیون تخصصی پیش‌بینی زلزله در انجمن بین‌المللی زلزله‌شناسی و فیزیک درون زمین در اختیار مجامع علمی دنیا قرار گرفته است که بررسی آنها گاهی می‌تواند وقوع زلزله را یک هفته تا 48 ساعت پیش از رخداد نشان دهد.

زارع اعلام می‌کند: هم‌اکنون در ایران گروه‌های پژوهشی با کیفیت بالای علمی و با بهره‌گیری از آخرین روش‌های منتشر شده و شناخته شده در دنیا در حال پژوهش در این زمینه هستند و بتدریج و البته بدون سروصدا کارهای بنیادی خوبی در حال انجام است. او درباره دلیل مسکوت ماندن نتایج این پژوهش‌ها می‌گوید: باورمان این است که کار پژوهشی را باید در محیط آرام انجام داد، اما طبیعی است هر نتیجه‌ای که به وسیله این گروه‌ها کسب شود، در مجلات علمی با کیفیت بالا در سطح دنیا منتشر می‌شود و به این ترتیب از سوی بالاترین مراجع شناخته شده در دنیای علم داوری می‌شود.

هرچند ادعای پیش‌بینی زلزله از حدود یک دهه پیش از سوی برخی شخصیت‌های علمی مطرح شده است، اما زارع به نکته‌ای جالب در این زمینه اشاره می‌کند: «صحت سنجی پیش‌بینی زلزله فقط برای زلزله‌هایی با بزرگـــای بیش از 6 ریشتر امکان‌پذیر است، اما در این سال‌ها با وجود رخ دادن زلزله‌هایی بیش از 6 ریشتر در ایران آنها که ادعایی در این باره داشتند نتوانستند این زلزله‌ها را پیش‌بینی کنند.»

زلزله تهران قابل پیش‌بینی نیست

این که زلزله را نمی‌توان پیش‌بینی کرد فقط نظر دکتر زارع نیست و روز گذشته دکتر بهرام عکاشه، پدر زلزله‌شناسی ایران نیز بر این حقیقت بخصوص درباره تهران ـ که این روزها از سوی مسوولان کانون توجه ویژه شده است ـ تاکید کرد.

رئیس دانشکده علوم پایه دانشگاه آزاد واحد تهران شمال در گفتگو با ایرنا توضیح می‌دهد: پیش‌بینی کوتاه مدت و آنی زمان وقوع زلزله تهران امکان‌پذیر نیست، اما وقوع زلزله 7 ریشتری در تهران به طور میان مدت (هر چند 10 سال) پیش‌بینی می‌شود.او می‌افزاید: هیچ دانشمند و محققی تاکنون نتوانسته است زمان وقوع زلزله در تهران را به صورت کوتاه مدت و آنی پیش‌بینی کند.این استاد دانشگاه که سابقه کار 45 ساله در زمینه زلزله دارد، با ابراز نگرانی از وضعیت پایتخت در صورت وقوع زلزله می‌گوید: 40 درصد بافت شهر تهران فرسوده است و هیچگونه کمک‌رسانی در هنگام زلزله نمی‌توان انجام داد، چرا که این بافت‌ها مشکل سازه‌ای دارند و جان 2 میلیون و 500 هزار نفر در شهر تهران در معرض خطر است و در صورت بروز زلزله در این شهر، تا 10 سال دیگر نمی‌توان روی تهران حساب کرد.

مریم یوشی زاده 
گروه جامعه

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها