دانش عمومی کد خبر: ۲۳۶۲۶ ۱۷ ارديبهشت ۱۳۸۲ | ۱۴:۳۴

بعضی از انسان ها استعداد عجیبی در انتقال بیماری ها دارند

آشنایی با نوابغ از جذابیت خاصی برخوردار است . شناختن افرادی که به دلیل توانایی های منحصر بفرد خود در یک زمینه خاص از شهرت برخوردارند ، برای همه ما جالب و جذاب است .

بحث درباره این گونه اشخاص موفق و برگزیدگان ، بلافاصله برگزیدگان المپیادهای علمی ، قهرمانان ورزشی و یا سایر افراد موفق را در ذهن ما مجسم می کند. شاید علت این کار بار معنایی مثبتی است که در کلمه نبوغ نهفته است . به هر حال توانایی خارق العاده بعضی از مردم همیشه جنبه مثبت ندارد و برعکس گاهی زمینه ساز مشکل و دردسر در اطرافیان می شود. مثال واضح در این باره کودک چینی است که بتازگی با شیوع بیماری سارس به این بیماری مبتلا شد. این کودک بقدری در انتقال بیماری به اطرافیان خود تواناست که به او لقب امپراتور سمی داده اند. در واقع این کودک توانایی خارق العاده و البته ناخواسته ای در انتقال بیماری به دیگران دارد. شیوع وسیع بیماری سارس در مدتی نسبتا کوتاه محققان را در مقابل پرسش بی پاسخ قرار داده که مدتهاست در محافل پزشکی جهان مطرح است . پرسش این است که آیا شیوع بیماری ها نتیجه گسترش آن به وسیله افرادی است که توانایی بالقوه و منحصر به فردی در انتقال بیماری به دیگران دارند؛ این تصور که بعضی از مردم بیش از دیگران به بیماری مبتلا شده و بیش از دیگران ترشحات عفونی دفع می کنند که منجر به اپیدمی بیماری ها می شود، حدود یک قرن است که مورد توجه دانشمندان قرار گرفته است یعنی از زمانی که اپیدمی بیماری تیفوس در سال 1907 به وقوع پیوست . درباره بعضی از بیماری های واگیردار مثل سل و آبله وجود این گونه بیماران که قدرت خاصی در انتقال بیماری دارند ثابت شده است . این گونه افراد به نام بسیار فعال یا حتی بیماران ابری نامیده می شوند. علت این نامگذاری وجود ابری از ترشحات بسیار ریز و نامرئی است که این بیماران از خود بر جای می گذارد و باعث انتقال بیماری به دیگران می شوند. اگرچه شنیده های بسیاری درباره این گونه اشخاص وجود دارد، اما تحقیقات علمی در این زمینه محدود است . دکتر هندرسون که برنامه جهانی ریشه کنی آبله را سرپرستی کرده است می گوید: زمان کافی برای بررسی این احتمال در شیوع بیماری سارس وجود نداشته است . دکتر لدربرگ ، استاد میکربیولوژی دانشگاه را کفلر می گوید: فرضیات متعددی در این زمینه ارائه شده است ، ازجمله این که این ناقلین بسیار فعال تا حدودی نسبت به بیماری مقاومند و ابتلا به بیماری در آنها با علایم ملایمی همراه است ؛ بنابراین ضمن کار یا ارتباط با دیگران بیماری را به دیگران انتقال می دهند. اگرچه این موضوع تنها یک حدس است . متخصصان متعددی تاکید می کنند که شرح چگونگی انتقال یک بیماری بیشتر مشکل است ، مثلا چرا ایدز به وسیله خون آلوده منتقل می شود و نه به وسیله سرفه در حالی که درباره سل موضوع کاملا برعکس ایدز است . براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO) بسیاری از بیماران مبتلا به سارس هریک بیش از 30نفر را مبتلا کرده اند. بیشترین مورد انتقال سارس از یک فرد بیمار به افراد سالم از کارگر 26ساله فرودگاه هنگ کنگ گزارش شده است . وی 112نفر از جمله تمام پزشکان و پرستارانی که در معالجه او شرکت داشته اند را مبتلا به سارس کرده است . دانشمندان معتقدند توانایی این گونه اشخاص در انتقال بیماری ، ژنتیکی نیست ، بلکه شرایط خاصی که در بیماری آنها وجود دارد باعث ایجاد این حالت شده است . به عنوان مثال این افراد بیمار، زخمهای عفونی در گلوی خود دارند که سرفه های آنها را بسیار آلوده و عفونت زا می کند. در این حال ممکن است بیماری در بدن خود اینها به اندازه ای حاد نباشد که منجر به بستری شدن در بیمارستان شود؛ بنابراین این اشخاص با ادامه حضور در محیط کار و تماس با دیگران به خصوص در مشاغلی که مستلزم تماس نزدیک با دیگران است ، بیماری را به دیگران انتقال می دهند. بعضی از این ناقلین بسیار فعال ، پیش از بروز علایم بیماری و در رده نهفتگی آن را به دیگران انتقال می دهند. مثال معروف در این خصوص در اپیدمی آبله سال 1913 شناخته شد. در آن سال مردی طی سفر با قطار، 100نفر از سرنشینان قطار مزبور را به آبله مبتلا کرد. در حالی که هیچ کس به بیماری او پی نبرده بود. نظریه دیگر در این زمینه آن است که بعضی از اشخاص توانایی های بیشتری در گسترش بیماری ها دارند. اگرچه محققان تاکید می کنند این مساله بیشتر به علت نحوه بروز بیماری در افراد گوناگون است . به عنوان مثال در شیوع و انتقال بیماری سل نکته مهم معمولا عمق زخمها و خطرات موجود در ریه است . بدیهی است باکتری هایی که در معرض اکسیژن بیشتری قرار می گیرند، رشد و تکثیر بیشتری دارند؛ بنابراین این گونه بیماران همراه با سرفه خود مقادیر بیشتری از باکتری های بیماریزا را به خارج دفع می کنند که منجر به انتقال بسیار بیشتر بیماری به دیگران خواهد شد. ژورنال پزشکی نیوانگلند در نوامبر سال 1999 داستان پسر 9ساله مبتلا به سل را شرح داد. این بیمار در سالهای 97 و 98 تمام اعضای خانواده و 56نفر از دوستان و همکلاسی های خود را به بیماری سل مبتلا کرده بود. در بررسی ها مشخص شد این پسر خطرات عمیقی در ریه خود دارد که منجر به تکثیر بسیار زیاد باکتری ها و عفونت فوق العاده ای در ریه او شده است ، به گونه ای که سرفه های او حاوی مقادیر بسیار بیشتری از باکتری های بیماری زا بوده است . محققان تاکید می کنند بعضی از نژادها به طور ژنتیکی استعداد و آمادگی بیشتری برای ابتلا به بعضی از بیماری ها را دارند، مثلا افراد اروپایی بسیار بهتر از امریکایی ها در مقابل بیماری سل مقاومت می کنند؛ بنابراین هنگامی که شخصی از این نژادهای حساس به بیماری ، به بیماری خاصی مبتلا می شود، ناقل بسیار فعالی برای آن بیماری خواهد بود. به هر حال فرضیات متعددی درباره علت توانایی بالقوه بعضی از افراد در انتقال بیماری به دیگران مطرح شده است و تحقیقات در این زمینه همچنان ادامه دارد. صرف نظر از علت چنین پدیده ای ، محققان تاکید می کنند در تماسهای روزمره بخصوص هنگام شیوع بیماری ها مراقب این نوابغ دردسرساز باشید.

ترجمه : دکتر آرش فرهودی

ارسال نظر