بلک فرایدی در ایران؛ تخفیف‌های واقعی یا بازی تبلیغاتی؟

جام جم آنلاین - خوزستان، بلک فرایدی در ایالات متحده و اروپا به‌طور سنتی در آخرین جمعه ماه نوامبر برگزار می‌شود و به‌عنوان نقطه شروع خرید‌های کریسمسی شناخته می‌شود. در ایران، اما چنین مناسبت فرهنگی وجود ندارد. تقویم خورشیدی ما پایان سال را در اسفند ماه رقم می‌زند و هیچ ارتباطی میان جمعه سیاه و آیین‌های ایرانی دیده نمی‌شود. به همین دلیل، بسیاری از تحلیلگران این رویداد را یک الگوی وارداتی می‌دانند که فروشگاه‌ها برای تحریک بازار و افزایش فروش از آن بهره می‌گیرند.

تخفیف‌های غیرواقعی

بررسی‌های رسانه‌ای نشان می‌دهد بخش قابل توجهی از تخفیف‌های بلک فرایدی در ایران واقعی نیستند. برخی فروشندگان پیش از این روز قیمت کالا‌ها را افزایش داده و سپس با برچسب «۵۰ درصد تخفیف» یا «حراج ویژه» عرضه می‌کنند. در واقع، مشتریان کالایی را با همان قیمت معمول یا حتی بالاتر خریداری می‌کنند.

پلیس فتا نیز هشدار داده است که در ایام بلک فرایدی، کلاهبرداری‌های اینترنتی افزایش می‌یابد؛ از جمله فروش کالا‌های تقلبی، ایجاد صفحات پرداخت جعلی و سرقت اطلاعات بانکی مشتریان. این هشدار‌ها نشان می‌دهد که مصرف‌کنندگان باید با دقت بیشتری به تبلیغات و تخفیف‌ها نگاه کنند.

راه‌های تشخیص تخفیف غیرواقعی

کارشناسان بازار و رسانه چند راهکار عملی برای جلوگیری از فریب خوردن در بلک فرایدی پیشنهاد می‌کنند:

۱- بررسی تاریخچه قیمت کالا: با استفاده از ابزار‌های آنلاین و سایت‌های مقایسه قیمت می‌توان فهمید که آیا تخفیف واقعی است یا صرفاً یک بازی تبلیغاتی.

۲- مقایسه میان فروشگاه‌ها: اگر تخفیف یک فروشگاه بسیار بیشتر از سایرین باشد، احتمال جعلی بودن آن بالاست.

۳- توجه به کیفیت کالا: برخی فروشندگان کالا‌های بی‌کیفیت یا تقلبی را با عنوان «تخفیف ویژه» عرضه می‌کنند.

۴- هوشیاری در پرداخت آنلاین: همیشه از صفحات پرداخت امن استفاده کنید و از کلیک روی لینک‌های ناشناس در پیامک یا شبکه‌های اجتماعی خودداری کنید.

۵- بررسی اعتبار فروشگاه: فروشگاه‌های معتبر معمولاً دارای نماد اعتماد الکترونیک هستند و اطلاعات تماس و آدرس مشخصی ارائه می‌دهند.

نمونه‌های واقعی

در سال گذشته، گزارش‌هایی منتشر شد که نشان می‌داد برخی فروشگاه‌های آنلاین ایرانی قیمت گوشی‌های تلفن همراه را پیش از بلک فرایدی افزایش داده و سپس با تخفیف ظاهری عرضه کرده‌اند. در مقابل، فروشگاه‌های معتبر بین‌المللی مانند آمازون یا والمارت، تخفیف‌های واقعی و قابل مقایسه ارائه می‌دهند که مشتریان می‌توانند با بررسی تاریخچه قیمت، صحت آن را تأیید کنند. این مقایسه نشان می‌دهد که بازار ایران هنوز فاصله زیادی با استاندارد‌های جهانی دارد.

بلک فرایدی در ایران بیش از آنکه فرصتی برای خرید ارزان باشد، به یک ابزار تبلیغاتی و گاه کلاهبرداری تبدیل شده است. این مراسم نه‌تنها با فرهنگ و تقویم ایرانی مطابقت ندارد، بلکه بسیاری از تخفیف‌های آن غیرواقعی است. کارشناسان تأکید دارند که مردم باید با دقت و هوشیاری، تخفیف‌های واقعی را از جعلی تشخیص دهند تا از سوءاستفاده‌های احتمالی در امان بمانند.

در نهایت، آنچه اهمیت دارد، آگاهی مصرف‌کنندگان است. اگر مشتریان پیش از خرید، قیمت‌ها را بررسی کنند و تنها از فروشگاه‌های معتبر خرید کنند، بلک فرایدی می‌تواند به جای یک سایه سنگین بر بازار، به فرصتی روشن برای خرید آگاهانه بدل شود.

علی نواصر

کارشناس ارشد تجارت الکترونیک