دیپ‌سیک به‌زبان ساده
دیپ‌سیک یک چت‌بات هوش مصنوعی است که عملکردی مشابه چت‌جی‌پی‌تی دارد.این اپلیکیشن به‌صورت رایگان در اپ‌استور اپل قابل دسترسی است و دیپ‌سیک می‌گوید هدف آن«پاسخگویی به سؤالات شما و بهبود کارایی زندگی‌تان به‌‌شیوه‌ای مؤثر» است. براساس گزارش‌ها، توانایی این مدل در ریاضیات، برنامه‌نویسی و استدلال، با مدلO۱ شرکت اوپن‌‌اِی‌آی که سازنده چت‌جی‌پی‌تی است، برابری می‌کند.چین می‌گویدکه این پروژه باهزینه‌ای کم تولید شده است.پژوهشگران این اپلیکیشن می‌گویند ساخت آن تنها ۶ میلیون دلارهزینه داشته، که دربرابر میلیاردهادلاری‌که شرکت‌های آمریکایی برای هوش‌مصنوعی‌خرج می‌کنند،بسیار ناچیز است.
دیپ‌سیک متعلق به کیست؟
دیپ‌سیک را لیانگ وِنفِنگ در دسامبر۲۰۲۳ بنیان‌گذاری کرد و یک سال بعد مدل زبان بزرگ هوش مصنوعی خود را ارائه داد. اطلاعات زیادی درباره لیانگ موجود نیست. او از دانشگاه ژجیانگ با مدرک‌های مهندسی الکترونیکی و علوم کامپیوتر فارغ‌التحصیل شده اما اکنون در کانون توجه جهانی قرار گرفته است. لیانگ اخیرا در جلسه‌ای به میزبانی لی چیانگ، نخست‌وزیر چین، حضوریافت که بیانگر رشدچشمگیرجایگاه دیپ‌سیک درصنعت هوش‌مصنوعی است.برخلاف بسیاری ازکارآفرینان آمریکایی درحوزه هوش مصنوعی که از سیلیکون ولی می‌آیند، آقای لیانگ پیشینه‌ای در بازارهای مالی نیز دارد. لیانگ مدیرعامل صندوق سرمایه‌گذاری «های‌فلایر» است که از هوش مصنوعی برای تحلیل داده‌های مالی و تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری استفاده می‌کند، روشی که به آن «معاملات کمی» گفته می‌شود.درسال۲۰۱۹،«های‌فلایر» اولین صندوق معاملات کمی در چین بود که توانست بیش از ۱۰۰میلیارد یوان (۱۳میلیون دلار) سرمایه جذب کند. درهمان سال لیانگ در یک سخنرانی گفت: «اگر آمریکا می‌تواند در معاملات کمی پیشرفت کند، چرا چین نتواند؟» او سال گذشته در مصاحبه‌ای کم‌سابقه گفت: «صنعت هوش مصنوعی چین نمی‌تواند همیشه در نقش یک دنباله‌رو باقی بماند.» او ادامه داد: «معمولا می‌گوییم که فاصله‌ای یک یا دوساله بین هوش مصنوعی چین و آمریکا وجود دارد اما فاصله واقعی بین خلاقیت وتقلید است. اگراین وضعیت تغییر نکند، چین همیشه دنباله‌رو خواهد بود.»
لیانگ در پاسخ به اینکه چرادیپ‌سیک باعث شگفتی سیلیکون ولی شد،گفت:«آنها ازدیدن یک شرکت چینی که به‌عنوان یک نوآور، و نه صرفا یک دنباله‌رو، وارد عرصه بازی آنها شده شگفت‌زده شدند ولی این موضوع برای اکثر شرکت‌های چینی عادی است.»
بلای آسمانی بر سر آمریکایی‌ها
دستاوردهای دیپ‌سیک این دیدگاه را که تنها بودجه‌های کلان وتراشه‌های پیشرفته می‌تواند هوش مصنوعی را پیش ببرد، زیر سؤال برده و آینده تراشه‌های پیشرفته را باابهام روبه‌رو کرده است.وی سان،تحلیل‌گر ارشد مرکزتحقیقات کانترپوینت می‌گوید: «دیپ‌سیک نشان داده که حتی با منابع محاسباتی محدود نیز می‌توان مدل‌های پیشرفته هوش مصنوعی ایجاد کرد.» درمقابل، اوپن اِی‌آی با ارزش ۱۵۷ میلیارد دلار اکنون زیر ذره‌بین قرار دارد تا مشخص شود آیا می‌تواند برتری نوآورانه خود را حفظ و ارزش‌گذاری کلان و هزینه‌های سنگینش را بدون ارائه بازدهی چشمگیر، توجیه کند. کم‌بودن احتمالی هزینه‌های ساخت دیپ‌سیک، باعث آشفتگی بازارهای مالی در هفته گذشته شد و افت بیش از ۳ درصدی شاخص فناوری‌محور را به همراه داشت. در این میان ارزش سهام سازندگان تراشه و مراکز داده در سراسر جهان افت کرد. به‌نظر می‌رسد بزرگ‌‌ترین ضربه به اِن‌ویدیا وارد شده است، چرا که ارزش سهام آن در همان روز ۱۷ درصد سقوط کرد. این سازنده تراشه که پیش‌تر باارزش‌ترین شرکت جهان از نظر سرمایه بازار شناخته می‌شد، روز دوشنبه پس از اپل و مایکروسافت به رتبه سوم سقوط کرد. به گزارش فوربس، ارزش بازار این شرکت از ۳ و نیم تریلیون دلار به ۲/۹ تریلیون دلار کاهش یافت.
خروج چین از انزوای فناوری
موفقیت دیپ‌سیک برای دولت چین که به‌دنبال ایجاد فناوری مستقل ازغرب است، دستاوردی بزرگ محسوب می‌شود. هرچند حزب حاکم چین تاکنون واکنشی نشان نداده اما رسانه‌های دولتی این کشور مشتاقانه گزارش داده‌اند که دیپ‌سیک «خواب را از چشمان غول‌های سیلیکون ولی و وال استریت ربوده» و در حال «متزلزل‌کردن» بازار سهام آمریکا است. مارینا ژانگ، استادیار دانشگاه فناوری سیدنی می‌گوید: «در چین، دستاوردهای دیپ‌سیک نشانه‌ای از رشد توانمندی‌های فناوری و خوداتکایی این کشور تلقی می‌شود.» موفقیت این شرکت به‌عنوان تاییدی بر پیشرفت برنامه‌های مربوط به نوآوری در چین در نظر گرفته می‌شود، دورانی نوین از رهبری فناوری داخلی که نسل جوان‌تری از کارآفرینان پرچمدار آن هستند اما او هشدار می‌دهد که این نگاه می‌تواند به «انزواطلبی» در حوزه فناوری دامن بزند.
