غیبت ۷۰۰هزار نفری!

 با شروع سال تحصیلی، زنگ کاری مهر ماه برای معلمان و دانش آموزان به صدا درآمد، این در حالیست که امسال نسبت به سال‌های گذشته، کلاس‌های کمتری بدون معلم ماندند و انتظار می‌رود سال تحصیلی موفق تری پیش روی دانش آموزان باشد. همچنین باید دید با حضور
آقای علیرضا کاظمی به عنوان وزیر آموزش و پرورش، چه تغییراتی در نظام آموزشی کشور شکل خواهد گرفت. وزیر آموزش و پرورش دولت چهاردهم، توانست با ۲۶۸رای موافق و ۰رای مخالف، رای اعتماد نمایندگان را جلب کند و به عنوان هجدهمین وزیر آموزش و پرورش به کرسی وزارت بنشیند.
پیش از این، ایشان قائم مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر ریاست جمهوری و تحصیل‌کرده حوزه و دانشگاه و عضو هیات علمی دانشگاه فرهنگیان بوده اند.
وی پیش از انتصاب، در جایگاه وزارت، ۱۳ اقدام فوری را به عنوان برنامهٔ خود ارائه کرده اند که مهم‌ترین آن‌ها عبارت اند از:
ـ توسعه عدالت و برابری آموزش باکیفیت برای همه دانش آموزان
ـ تضمین کیفیت آموزش و پرورش در مدارس دولتی
ـ صیانت از کرامت و منزلت معلمان و دانش اموزان 
ـ برنامه ریزی برای بازگشایی مطلوب مدارس در آغاز سال تحصیلی جدید ۱۴۰۴-۱۴۰۳

ـ ساماندهی امتحانات نهایی سوابق تحصیلی دوره دوم متوسطه ـ پیگیری کسری بودجه وزارت آموزش و پرورش در سال ۱۴۰۳ و تامین منابع مالی استان‌ها و مدارس کشور

ـ ساماندهی معلمان و تامین کمبود نیروی انسانی مورد نیاز در سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۳

ـ شناسایی و جذب دانش آموزان بازمانده از تحصیل برای جذب در سال جدید تحصیلی
که بخشی در دستور کار ایشان قرار گرفته است.

همچنین شروع سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ به گونه‌ای رقم خورده است که بیش از ۱۶ میلیون دانش آموز در سراسر کشور در کلاس‌های حاضر شدند که از این رقم، ۹میلیون دانش آموز در مقطع ابتدایی تحصیل خواهند کرد.
این آمار از رشد ۱۸درصدی ثبت نام دانش آموزان برخوردار است، اما در میان این ارقام، مسئله قابل توجه غیبت ۷۹۰هزار دانش آموز است!
محمد علوی‌تبار، معاون سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در‌این باره می‌گوید: «رقم کلی این دانش آموزان ۸۹۰هزار نفر است که ۱۰۰هزار نفر از آن‌ها در مدرسه ثبت نام کرده اند اما کتاب درسی خود را سفارش نداده اند و ۷۹۰هزار دانش آموز در مدارس ثبت نام نکرده اند. توضیع کتاب‌های درسی در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ هم نسبت با سال‌های پیشین عملکرد بهتری داشته است، ۱۵۴میلیون کتاب درسی به دست دانش آموزانی که اقدام به دریافت کتاب کرده بودند، رسیده است.»

برای مهر امسال، ۸ هزار کلاس درس میز و نیمکت جدید و تجهیزات جدید کارگاهی به ۲۰۰ هنرستان ارسال شده است. همچنین وسایل ورزشی ۱۰ هزار مدرسه نو شده است.۲۳۰۰ میلیارد تومان تجهیزات برای تجهیز ۱۷۰۰ مدرسه اختصاص یافته است و به گفته حمیدرضا خان‌محمدی، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، تجهیزات آموزشی، کمک آموزشی و تجهیزات آزمایشگاهی و هنرستانی با توجه به درخواست هنرستان‌ها به مدارس ارسال شده است.

مشکلات پیش آمده در تابستان امسال از جمله ممانعت برخی مدارس دولتی عادی برای ثبت‌نام دانش‌آموزان با نمرات ضعیف یا عدم ثبت‌نام به بهانه‌های مختلف باعث سردرگمی و بلاتکلیفی خانواده‌ها شود. درصورتی که از ۱۹اردیبهشت ماه سال جاری، ثبت نام مدارس اغاز شده بود و این زمان نسبتا مناسبی برای ثبت نام تمام دانش اموزان بوده، اما با آمار قابل توجهی از بازماندگان تحصیل روبه رو شدیم.
علت‌های مختلف این آمار از زبان خانواده‌ها به این شرح بوده است که مدارس برخلاف دستورالعمل‌های دولت دربارهٔ ثبت نام دانش اموزان، آن‌ها را به بهانهٔ کمبود جا و نداشتن میز و نیمکت، یا تکمیل بودن ظرفیت از ثبت نام باز می‌دارند. در واقع این بهانه‌ها که گلهٔ مشترک بین تمام خانواده‌ها است به موضوع «ثبت نام با نمرهٔ بالا» می‌رسند.
از علت‌های دیگر این ارقام باید به تاخیر در اعلام کارنامه نهایی و سرگردانی والدین نیز اشاره کرد. دانش آموزان دوره دوم متوسطه به دلیل تاخیر در اعلام نمرات نهایی با مشکلات دوچندانی برای ثبت نام روبرو شدند، بسیاری از مدارس دوره دوم متوسطه به خصوص مدارس غیرانتفاعی که شرط معدل را برای پذیرش دانش آموز لحاظ می‌کنند، به متغاضیان اعلام می‌کنند تا زمانی که کارنامه آزمون‌های نهایی منتشر نشود، دانش آموز را ثبت نام نمی‌کنند. موضاعت دیگر مانند ثبت نام در محدوده بندی، ثبت نام با نامه‌ای از ستاد و ... از دیگر مشکلاتی بوده که به این آمار دامن زده است.

و اما مسئله‌ای دیگر به نام کمبود معلم در سیستم آموزش و پرورش که اخیرا بسیار به گوش خانواده‌ها و فعالان حوزه تعلیم و تربیت می‌رسد.

ناترازی نیروی انسانی در آموزش‌وپرورش کشور یا به عبارتی کمبود معلم مورد نیاز به نسبت کلاس‌های درس و تعداد دانش‌آموزان موجب شده بود که بعضی از مدارس برای کلاس‌های خود معلم نداشته، ناچار از برگزاری کلاس منصرف شوند یا با تأخیر چند هفته‌ای یا چند ماهه کلاس‌های درس را برپا کنند.
 همانطور که مسئولان وزارت آموزش و پرورش اعلام کرده اند، در سال تحصیلی جدید با کمبود ۱۷۶ هزار معلم مواجه هستیم اما تاکنون ۹۳ هزار نفر از طریق آزمون استخدامی، فارغ‌التحصیلان دانشگاه فرهنگیان و معلمان خرید خدمات، تأمین شده‌اند و مابقی نیز با اضافه تدریس معلمان شاغل و تدریس معلمان بازنشسته جبران می‌شود. به همین دلیل کلاس‌های بدون معلم در مدارس دولتی وجود نخواهد داشت. طبق آمار رسمی، تعداد بازنشستگان فرهنگیان در امسال به ۷۴هزار نفر رسیده است که ۲۶هزار نفر از ان‌ها درخواست ادامه خدمت دادنده اند و در کلاس‌ها شروع به تدریس کرده اند.
بی‌گمان بحران کمبود معلم یک سال و دو سال پدید نیامده وباید دید که چگونه می‌توان آن را ریشه‌کن کرد.
قطعا یکی از مهم‌ترین دلایل کم بود معلم، اندک‌بودن دریافتی معلمان و کاهش گام‌به‌گام قدرت اقتصادی آنان نسبت به تورم، خرید خدمات، حق‌التدریس و... است که سبب کم شدن درصد متقاضیان این رشته می‌شود. همچنین کاهش کمک‌هزینه تحصیل آنان به بهانه‌های گوناگون، اجرای ناقص و نادرست رتبه‌بندی، عدم پرداخت حق‌الزحمه معلمان شاغل و البته به‌کارگیری گسترده معلمان بازنشسته و تأخیر‌های آزاردهنده در پرداخت طلب‌های آنان و... همه نشانه‌هایی از رویکرد صرفه‌جویانه دولت‌ها و در جلوگیری از این معضل بوده است. این رویکرد در دهه‌های گذشته معلمان شاغل و بازنشسته و داوطلبان جوان را از این حرفه گریزان کرده و این شغل را از سکه انداخته است. کمبود معلم یک گرفتاری جهانی است، با این وجود اغلب معلمان حرفه خود را با اشتیاق پذیرفته‌اند، اما بسیاری از آنان به خاطر بدترشدن شرایط کاری و افزایش خواسته‌هایی که از سوی مدیران، خانواده‌ها و دانش‌آموزان مطرح می‌شود، این حرفه را ترک می‌کنند.